Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí sạch (CREA) tại Phần Lan và Trung tâm Nghiên cứu Dân chủ (CSD) ở Bulgaria ngày 18/9 công bố báo cáo cho thấy Mỹ, Anh và Liên minh châu Âu đã chi khoảng 2 tỷ USD để mua nhiên liệu, chế phẩm từ dầu mỏ của Nga trong nửa đầu năm 2024.
Số sản phẩm này được nhập khẩu từ ba nhà máy lọc dầu của Thổ Nhĩ Kỳ, trong đó có nhà máy Star Aegean với 98% nguồn cung là dầu thô Nga.
73% lượng dầu thô Nga chuyển đến Star Aegean là của tập đoàn năng lượng Lukoil, doanh nghiệp nằm trong danh sách trừng phạt của Mỹ. Theo báo cáo, gần 90% lượng dầu xuất từ nhà máy này được chuyển đến các quốc gia phương Tây đang ủng hộ Ukraine.
Về mặt kỹ thuật, các nước phương Tây không vi phạm lệnh cấm khi mua số chế phẩm này. Liên minh châu Âu (EU) và đồng minh đã cấm nhập khẩu gần như toàn bộ mặt hàng dầu Nga, nhưng vẫn có thể sử dụng chế phẩm từ dầu thô Nga nếu chúng được xử lý ở nước thứ ba như Thổ Nhĩ Kỳ.
Nhà máy lọc dầu Star Aegaen ở Thổ Nhĩ Kỳ. Ảnh: Tecnicas Reunidas
CREA và CSD cho biết Thổ Nhĩ Kỳ được Nga chiết khấu 5-20 USD cho mỗi thùng dầu. Điều này thúc đẩy Ankara tăng tỷ trọng dầu mua từ Moskva hàng năm, từ 34% trong năm 2023 lên 70% vào năm nay.
"Liên minh châu Âu (EU) nhập xăng từ Thổ Nhĩ Kỳ với giá rẻ hơn 10% so với giá từ Arab Saudi, nhưng chỉ các doanh nghiệp và thương nhân hưởng lợi, không phải người tiêu dùng", Vaibhav Raghunandan, nhà phân tích của CREA, cho biết.
Các nước nhập chế phẩm từ dầu Nga qua 3 nhà máy Thổ Nhĩ Kỳ trong nửa đầu năm 2024. Đồ họa: CREA
Ủy ban châu Âu (EC) và Bộ Năng lượng Thổ Nhĩ Kỳ không bình luận về thông tin.
"Những gì đang diễn ra đã vi phạm trực tiếp tinh thần của quy định trừng phạt", Martin Vladimirov, chuyên gia thuộc CSD, nói.
Đức Trung (Theo Politico, AFP, Reuters)