Sau khi Tổng thống Joe Biden quyết định chấm dứt nỗ lực tái tranh cử hồi tháng 7, hơn 300 cựu nhân viên của Phó tổng thống Kamala Harris đã công khai ủng hộ bà thay thế ông.
"Chúng tôi đã tận mắt chứng kiến khả năng lãnh đạo của bà ấy", các cựu nhân viên viết trong một lá thư ủng hộ Phó tổng thống. "Bà ấy là một lãnh đạo phi thường với tính cách tuyệt vời".
Rachel Palermo, người đã làm việc cho Harris trong ba năm tại văn phòng phó tổng thống, cho rằng bức thư là bằng chứng rõ ràng nhất về tình cảm của nhân viên đối với bà.
Phó tổng thống Mỹ Kamala Harris tại một sự kiện vận động tranh cử ở Pennsylvania hồi tháng 5. Ảnh: AP
Nhưng trong các cuộc phỏng vấn, những cựu nhân viên đã ký vào bức thư thừa nhận nó cũng gợi nhớ đến một trong những đặc điểm gây tranh cãi của Harris: Phong cách quản lý quá khắt khe.
Những người đã làm việc cùng Harris cho hay những tương tác giữa bà với nhân viên giống như cách một "công tố viên đang khai thác thông tin chi tiết từ nhân chứng". Bà đặt câu hỏi về mọi thứ, từ lịch trình đến các cuộc họp chính sách. Cách tiếp cận thận trọng, đôi khi quá chậm, của bà trước những quyết định lớn đã khiến nhiều người thất vọng thay vì thấy được truyền cảm hứng.
Những thông tin về việc Harris là một bà chủ khó tính đã xuất hiện kể từ thời bà còn hoạt động chính trị ở California. Harris được bầu làm tổng chưởng lý California vào năm 2010, chiến thắng đã nâng cao uy tín quốc gia của bà và đưa bà vào vị trí giám sát hơn 5.000 công tố viên, điều tra viên cùng các nhân viên khác.
Một số nhân viên khi đó tỏ ra khó chịu với cách lãnh đạo của bà. Gil Duran, từng là phát ngôn viên của Harris vào năm 2013, có lẽ là người chỉ trích bà công khai và dai dẳng nhất. Trong một bài bình luận hồi năm 2021, ông vẫn thúc giục Phó tổng thống "kiểm soát các vấn đề quản lý và chấm dứt tình trạng rối loạn".
Debbie Mesloh, cố vấn cho Harris trong chiến dịch tranh cử tổng chưởng lý năm 2010 và quá trình chuyển giao quyền lực sau đó vào năm 2011, cho hay phong cách của bà chịu ảnh hưởng từ mẹ, nhà khoa học Shyamala Gopalan Harris, bà mẹ đơn thân luôn thúc giục hai cô con gái trau dồi trí tuệ.
"Bà ấy kể rất nhiều về những cuộc tranh luận trên bàn bếp của họ. Bạn phải nắm thật rõ các thông tin để có thể trình bày vấn đề và sau đó phải có đủ lý lẽ để bảo vệ luận điểm mình đưa ra", Mesloh cho hay.
Theo Mesloh, một số người thực sự gặp khó khăn với phong cách làm việc của Harris, nhưng nhiều người khác lại thấy tính chặt chẽ và nghiêm ngặt giúp họ "đặt mục tiêu cao hơn".
Sau khi thượng nghị sĩ lâu năm của California Barbara Boxer nghỉ hưu, Harris đã được bầu thay thế bà vào năm 2016.
Trong các cuộc phỏng vấn, đội ngũ nhân viên Thượng viện của Harris cho biết bà là một lãnh đạo cứng rắn nhưng công bằng, thúc đẩy họ trau chuốt các thông điệp và câu hỏi mà bà dùng để chất vấn tại các cuộc họp ủy ban Thượng viện, để đảm bảo chúng đơn giản nhưng vẫn khơi gợi được nhiều vấn đề.
Năm 2019, Harris tranh cử tổng thống nhưng thất bại. Điều đó khiến hàng loạt câu chuyện cũng như những lời chỉ trích về cách bà quản lý, điều hành chiến dịch được lan truyền.
Họ phàn nàn rằng Harris đã không đưa ra được định hướng cho chiến dịch, khiến chính nhân viên của bà bối rối. Bà không ra quyết định dứt khoát trong việc lựa chọn giữa các thành viên gia đình hay cố vấn chính trị đảm nhận các vai trò trong chiến dịch, khiến các phe phái trong nội bộ đấu đá lẫn nhau để giành quyền kiểm soát.
Harris kết thúc chiến dịch tranh cử vào tháng 12 cùng năm, vài tuần trước cuộc bầu cử sơ bộ đầu tiên ở Iowa. Đây được coi là cú sụp đổ đáng kinh ngạc với một ứng viên ban đầu được coi là tiềm năng nhất.
Bà Harris và đội ngũ nhân viên đến tuyên thệ tại Đồi Capitol ngày 4/2/2021. Ảnh: Washington Post
Harris đã trải qua nhiều thách thức trong năm đầu tiên đảm nhận chức vụ Phó tổng thống Mỹ. Bà là phụ nữ đầu tiên, người da màu đầu tiên và người gốc Ấn đầu tiên đạt được chức vụ này. Những kỳ vọng đã gia tăng đáng kể áp lực lên văn phòng của Harris. Các nhà báo theo dõi bà trên khắp thế giới và những đối thủ chính trị tìm cách khuếch đại bất kỳ va vấp nào mà bà gặp phải.
Trong thời gian này, văn phòng của Harris liên tục thay đổi nhân sự. Theo phân tích từ Washington Post, hơn 90% nhân viên văn phòng phó tổng thống của Harris bắt đầu làm việc cho bà từ đầu năm 2021 đã rời đi. Những thông tin về tình trạng đấu đá nội bộ và rối loạn công việc giữa các trợ lý thường xuyên xuất hiện trên mặt báo.
Các cựu nhân viên cho biết một số nhân viên ban đầu cũng cảm thấy khó chịu với phong cách lãnh đạo như công tố viên của Harris, như cách bà hỏi họ về các chú thích trong báo cáo hay lý do đề mục nào đó được thêm vào lịch trình làm việc.
"Rất căng thẳng khi phải tóm tắt công việc với bà ấy, bởi bà ấy đọc mọi tài liệu, chú thích và sẵn sàng thảo luận về nó", một cựu cố vấn cho hay.
"Bạn không thể chỉ việc đến gặp Phó tổng thống và đề nghị hay nhắc bà ấy làm điều gì đó. Bạn cần có lý do", một nhân viên khác nói. "Ngay cả khi ai đó khen Harris, bà ấy sẽ quay sang họ hỏi 'tại sao', khiến họ thấy mất hứng hay khó chịu".
Nhưng Phó tổng thống đã kịp thời thay đổi. Tháng 8/2021, Harris thuê Lorraine Voles, từng là phát ngôn viên dưới thời tổng thống Bill Clinton và giám đốc truyền thông dưới thời phó tổng thống Al Gore, làm trợ lý truyền thông chủ chốt.
Theo các nhân viên, Voles đã giúp ổn định văn phòng. Vào tháng 4/2022, Harris bổ nhiệm Voles làm chánh văn phòng mới của mình sau khi chánh văn phòng cũ Tina Flournoy quyết định ra đi.
Voles đã xây dựng một kế hoạch chiến lược nhằm tối đa hóa thời gian của Harris và tạo ra dấu ấn chính sách riêng cho bà, đặc biệt là về sức khỏe sinh sản, sau khi Tòa án Tối cao lật ngược vụ Roe kiện Wade vào năm 2022 và bãi bỏ quyền phá thai trên toàn quốc, để các bang tự quyết định về vấn đề này.
Đây rõ ràng là kế hoạch rất phù hợp với Harris. Bà vốn là người đấu tranh lâu năm cho quyền sinh sản, trong khi Tổng thống Biden, người Công giáo thường tránh đề cập vấn đề phá thai, đôi khi chật vật giải thích các chính sách chính quyền đưa ra.
Đến năm 2023, các nhân viên cho biết Harris đã thoải mái hơn khi đưa ra những quyết định nhanh chóng. Tháng 4/2023, bà ra quyết định trong vòng vài giờ về việc sẽ đến Nashville để ủng hộ "Bộ ba Tennessee", các nhà lập pháp bị khai trừ vì tham gia một cuộc biểu tình tại tòa nhà nghị viện bang, yêu cầu kiểm soát súng chặt chẽ hơn.
Trong các cuộc họp riêng với nhân viên, bà đi sâu vào các vấn đề như luật bảo mật bệnh nhân liên bang giao thoa như thế nào với nỗ lực của đảng Cộng hòa nhằm trấn áp quyền phá thai, theo Jennifer Klein, giám đốc Hội đồng Chính sách Giới tính Nhà Trắng, người đã làm việc chặt chẽ với Harris về các vấn đề sức khỏe sinh sản.
"Ban đầu tôi không hề biết rõ về bà ấy, rồi đột nhiên tôi được mời tham gia các cuộc họp nhân viên, với 4 hoặc 5 người. Bà ấy thúc đẩy tôi", Klein nói. "Bà ấy đòi hỏi rất nhiều ở những người làm việc cho mình. Bà ấy làm vậy vì muốn sản phẩm tốt nhất".
Những người thân cận với Harris cho biết bà không thay đổi cách quản lý nhân viên nhưng đã tập hợp quanh mình những người thoải mái hơn với phong cách của mình, trong đó có hàng loạt nhân viên cũ. Kirsten Allen, người phát ngôn chiến dịch năm 2019, hiện là giám đốc truyền thông. Kristine Lucius, cựu chánh văn phòng Thượng viện và cố vấn chính sách lập pháp Nhà Trắng, đang là cố vấn chính sách trong nước của Harris. Josh Hsu, người đã làm việc cho bà tại Thượng viện, trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2019 và tại Nhà Trắng, cũng đang góp mặt trong chiến dịch hiện tại.
"Bà ấy đã xây dựng được một nhóm hỗ trợ mà bà tin tưởng. Họ cũng tin tưởng lẫn nhau và có khả năng làm việc như một đội thống nhất. Điều đó thực sự quan trọng", một cựu quan chức hành chính cấp cao chính quyền cho hay.
Vũ Hoàng (Theo Washington Post, AFP, Reuters)