Vợ chồng Đại tướng Võ Nguyên Giáp khi còn tại thế - Ảnh: TRẦN HỒNG
Sáng 21-9, trao đổi với Tuổi Trẻ Online, ông Võ Hồng Nam, con trai út của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, cho biết gia đình đã có thông cáo về chương trình lễ tang của mẹ ông - bà Đặng Bích Hà, phu nhân Đại tướng Võ Nguyên Giáp.
Thông tin chi tiết về lễ tang
Theo đó, gia đình sẽ tổ chức phát tang phó giáo sư Đặng Bích Hà vào ngày 28-9 và lễ tang được tổ chức tại Nhà tang lễ Quốc gia, số 5 Trần Thánh Tông, Hà Nội.
Lễ viếng được tổ chức từ 12h đến 15h30 ngày 28-9. Lễ truy điệu được tổ chức vào lúc 15h30 cùng ngày.
Sau đó, lễ an táng phó giáo sư Đặng Bích Hà sẽ được tổ chức vào 6h sáng 29-9 tại Vũng Chùa - Đảo Yến, huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình - nơi Đại tướng Võ Nguyên Giáp đang an nghỉ.
Ông Nam chia sẻ hiện nay hậu quả của cơn bão số 3 để lại cho nhiều tỉnh miền Bắc còn rất nặng nề và sinh thời, phó giáo sư Đặng Bích Hà cũng rất bình dị nên gia đình mong muốn tổ chức lễ tang của mẹ ông trang trọng nhưng giản dị.
Gia đình, ban tổ chức chuẩn bị vòng hoa nên mọi người, các cơ quan, đơn vị đến lễ viếng chỉ cần mang theo dải băng. Đồng thời, gia đình cũng xin phép không nhận phúng điếu.
Bà Đặng Bích Hà, phu nhân Đại tướng Võ Nguyên Giáp, sinh năm 1928, quê tại Thanh Chương, Nghệ An. Bà từ trần lúc 0h50 ngày 17-9 (tức ngày 15 tháng 8 âm lịch), hưởng thọ 97 tuổi.
Bà là phó giáo sư - tiến sĩ sử học của Việt Nam. Bà là con gái đầu lòng của giáo sư Đặng Thai Mai (nguyên bộ trưởng Bộ Giáo dục, viện trưởng đầu tiên của Viện Văn học Việt Nam).
Vốn là bạn vong niên của giáo sư Đặng Thai Mai, Đại tướng Võ Nguyên Giáp có cơ duyên gặp gỡ bà Đặng Bích Hà khi bà còn nhỏ.
Sau khi liệt sĩ Nguyễn Thị Quang Thái - người vợ đầu tiên của Đại tướng - qua đời, ông đã tổ chức đám cưới với bà Đặng Bích Hà vào cuối năm 1946.
Hôn lễ nhỏ tổ chức đơn giản ở một ngôi nhà trên phố Hàng Bài, do bác sĩ Trần Duy Hưng - chủ tịch Ủy ban Hành chính Hà Nội - làm chủ hôn.
Trong sự nghiệp riêng, bà Đặng Bích Hà là nhà giáo giảng dạy lịch sử ở Trường đại học Sư phạm Hà Nội, bà cũng từng làm nghiên cứu viên ở Viện Đông Nam Á.
Hơn 70 năm là bạn đời, bà Đặng Bích Hà đã trở thành hậu phương vững chắc của Đại tướng Võ Nguyên Giáp.
Bà Đặng Bích Hà và Đại tướng Võ Nguyên Giáp có 4 người con là Võ Hòa Bình, Võ Hạnh Phúc, Võ Điện Biên và Võ Hồng Nam.
Bên cạnh đó, bà luôn dành tình cảm yêu thương, đối xử với bà Võ Hồng Anh (đã từ trần) - con gái của Đại tướng Võ Nguyên Giáp và bà Nguyễn Thị Quang Thái - như những người con mình sinh ra.
Hình ảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp và phu nhân bên mâm cơm giản dị khi còn tại thế - Ảnh: TRẦN HỒNG
Bữa cơm 2 quả trứng của vợ chồng Đại tướng Võ Nguyên Giáp
Chia sẻ với Tuổi Trẻ Online, đại tá, nhà báo, nghệ sĩ nhiếp ảnh Trần Hồng - nguyên phóng viên báo Quân Đội Nhân Dân - cho hay ông có rất nhiều kỷ niệm nhớ mãi với vợ chồng Đại tướng Võ Nguyên Giáp.
Ông Hồng kể việc có chụp một bức ảnh vào tháng 10-1994. Ông nhớ lại hôm đó đã chứng kiến những cử chỉ rất cảm động của ông bà, khi trong mâm cơm với hai quả trứng, hết sức đạm bạc, bà nhường cho ông, ông lại nhường cho bà, bát trứng cứ đẩy đi đẩy lại.
Ông thì nói: "Em ăn đi", còn bà thì nói lại: "Thôi anh ăn đi thì mới có sức". Hai ông bà dành cho nhau những sự quan tâm rất đặc biệt".
"Tôi cố nén cảm xúc chụp 2-3 tấm ảnh. Chụp ảnh đó xong, tôi cứ rưng rưng nước mắt", ông Hồng kể.
Có một điều đặc biệt trong cách xưng hô của vợ chồng Đại tướng khiến ông Hồng cảm thấy rất ấn tượng.
Đó là khi ở nơi đông người hay có khách, Đại tướng luôn gọi vợ là "chị Hà", ngược lại phu nhân gọi chồng là "Đại tướng Võ Nguyên Giáp".
Còn ở trong gia đình, chỉ có những người thân với nhau, Đại tướng gọi vợ một cách ân cần, trìu mến là "Hà" hoặc "em".
Cũng theo lời ông Hồng, bà Hà dù là phu nhân Đại tướng nhưng ăn mặc rất giản dị, thường khi có khách mới mặc áo dài. Bà cực kỳ khiêm tốn, chưa bao giờ cậy vị thế của mình mà làm khó người khác.
Bày tỏ sự xúc động trước sự ra đi của bà Đặng Bích Hà, đại tá Trần Hồng cho rằng phu nhân đã rất thanh thản và đã sống cuộc đời rất đẹp khi làm hậu phương vững chắc cho vị tướng tài. Đồng thời, tới đây bà sẽ được về đoàn tụ cùng ông ở Vũng Chùa - Đảo Yến.