"Viên gan B, C là căn nguyên hàng đầu gây ung thư gan tại Việt Nam", GS.TS. Nguyễn Văn Kính, Phó chủ tịch Tổng hội Y học Việt Nam, nói tại Hội nghị Nghiên cứu và ứng dụng trong y học, do Bộ Y tế tổ chức ngày 23/10 tại Hà Nội.
Viêm gan do virus có 4 loại, gồm A, B, C và E. Viêm gan A và E gây nhiễm trùng tiêu hóa cấp, viêm gan virus B và C gây viêm gan mạn tính, dẫn đến xơ gan và ung thư gan. Trong đó, A, C và E có thể điều trị khỏi, viêm gan virus B chưa có thuốc điều trị, chỉ có thuốc ức chế.
Số liệu từ Bộ Y tế cho thấy Việt Nam là một trong những quốc gia có gánh nặng viêm gan virus cao trong khu vực Tây Thái Bình Dương. Ước tính nước ta hiện có khoảng 6,6 triệu người mắc viêm gan B và gần một triệu người nhiễm viêm gan C mạn tính. Trong khi các nước phát triển như Mỹ, châu Âu, tỷ lệ này rất thấp nhờ chiến dịch tiêm phòng hàng chục năm qua.
"Xơ gan và ung thư gan tiếp tục tăng nếu chúng ta không mở rộng nhanh chẩn đoán và điều trị viêm gan virus B, C", GS Kính nói, dẫn chứng một giám sát ung thư biểu mô tế bào gan (HCC) tại Bệnh viện Chợ Rẫy năm 2018 cho thấy trong số bệnh nhân mới chẩn đoán HCC, 66% có viêm gan B và 21% có viêm gan C. Hiện, tỷ lệ mắc mới và tử vong do ung thư gan ở Việt Nam chiếm hàng đầu với trên 25.000 ca mắc mới và tử vong mỗi năm.
GS Kính cho biết Việt Nam đặt mục tiêu loại trừ viêm gan virus vào năm 2030. Song, các rào cản hiện nay là sự thiếu nhận thức, khả năng tiếp cận và chi trả hạn chế của người dân. Cụ thể, tỷ lệ người biết tình trạng nhiễm thấp, không có chương trình sàng lọc. Chi phí thuốc điều trị cao, trung bình từ 80.000- 1.300.000/tháng cho người bệnh viêm gan B, phải điều trị suốt đời. Còn thuốc viêm gan C có giá khoảng 22 triệu đồng cho 12 tuần điều trị. Ngoài ra, tỷ lệ chi trả cho điều trị viêm gan C của bảo hiểm y tế còn thấp, chỉ 50%.
Do đó, GS Kính khuyến nghị cần nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của việc phòng ngừa, xét nghiệm và điều trị viêm gan B, C. Tăng độ bao phủ vaccine viêm gan B liều sơ sinh, cải thiện tiếp cận các dịch vụ dự phòng lây truyền từ mẹ sang con. Giảm tỷ lệ đồng chi trả cho thuốc điều trị viêm gan C xuống còn 20% và được chi trả tại tuyến huyện. Đưa thuốc điều trị viêm gan B, C vào danh mục thuốc đấu thầu tập trung hoặc danh mục đàm phán giá.
Người dân được khuyến cáo thường xuyên kiểm tra sức khỏe, xét nghiệm sớm để phát hiện viêm gan B, C. "Nếu chưa mắc bệnh, hãy tiêm vaccine và kiểm tra lượng kháng thể viêm gan sau tiêm. Nếu đã mắc bệnh, cần khám định kỳ 6 tháng một lần, tuân thủ đơn điều trị bằng thuốc kháng virus, tầm soát ung thư gan thường xuyên", GS Kính khuyên.
Thứ trưởng Y tế Trần Văn Thuấn phát biểu tại hội nghị. Ảnh: N.Nhiên
Tại hội nghị, Thứ trưởng Y tế Trần Văn Thuấn đánh giá Việt Nam đối mặt với mô hình bệnh tật kép, cụ thể là các bệnh truyền nhiễm, mới nổi bên cạnh bệnh không lây nhiễm như ung thư, tim mạch, tiểu đường, COPD, rối loạn sức khỏe tâm thần... ngày càng tăng. Theo các báo cáo mới nhất, tỷ lệ tử vong do bệnh không lây nhiễm gây ra chiếm 84% tổng số ca tử vong tại Việt Nam.
Bộ Ytế đã xây dựng và đang triển khai các chiến lược, kế hoạch, hướng tới mục tiêu nâng cao sức khỏe toàn dân. Một trong những ưu tiên hàng đầu là tiếp tục hoàn thiện thể chế. Đồng thời tiếp tục kiện toàn hệ thống y học dự phòng và chăm sóc sức khỏe ban đầu; đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và tăng cường nghiên cứu khoa học, đẩy mạnh hợp tác quốc tế.
Lê Nga