Tranh cãi nội bộ gay gắt đã nổ ra giữa tỷ phú công nghệ Elon Musk và nhóm ủng hộ chủ trương "Biến nước Mỹ vĩ đại trở lại" (MAGA) của Tổng thống đắc cử Donald Trump sau khi ông chọn doanh nhân gốc Ấn Độ Sriram Krishnan, nhà đầu tư mạo hiểm ở Thung lũng Silicon, làm cố vấn về chính sách trí tuệ nhân tạo (AI) cho chính quyền mới.
Ông Donald Trump tại một sự kiện vận động tranh cử ở Minnesota hồi tháng 7. Ảnh: AP
Bất đồng đã đẩy Musk và doanh nhân Vivek Ramaswamy, hai người được bổ nhiệm làm đồng lãnh đạo Ban Hiệu suất Chính phủ, vào thế đối đầu với những người ủng hộ trung thành của Tổng thống đắc cử, trong đó có nhà hoạt động cực hữu Laura Loomer và Matt Gaetz, cựu nghị sĩ quốc hội, người từng là ứng viên cho chức bộ trưởng tư pháp trong chính quyền Trump.
Điều này có nguy cơ mở ra hố sâu ngăn cách giữa những người ủng hộ ông Trump về nhập cư, vấn đề đóng vai trò quan trọng làm nên chiến thắng của ứng viên đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử.
Loomer, nhà hoạt động có quan điểm chống nhập cư nổi tiếng, đã nhận xét trên mạng xã hội rằng việc Tổng thống đắc cử lựa chọn Krishnan làm cố vấn AI là "vô cùng đáng lo ngại".
Bà chỉ trích Krishnan vì ủng hộ việc gia hạn thị thực và thẻ xanh cho những người lao động nhập cư tay nghề cao. Theo Loomer, điều này "hoàn toàn trái ngược" với chương trình nghị sự của Tổng thống đắc cử.
Loomer được cho là đã thuyết phục ông Trump tung ra thông tin sai lệch về việc người nhập cư từ Haiti "ăn thịt chó mèo" trong cuộc tranh luận với ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hồi tháng 9.
Bình luận của Loomer đã gây ra phản ứng dữ dội từ Musk, tỷ phú điều hành Space X và Tesla, đồng minh có ảnh hưởng nhất với Tổng thống đắc cử Trump và bản thân ông cũng là một người nhập cư từ Nam Phi.
"Nước Mỹ luôn thiếu hụt nhân tài kỹ thuật xuất sắc. Đây là yếu tố hạn chế cơ bản ở Thung lũng Silicon", Musk đăng trên X, nền tảng truyền thông xã hội mà ông sở hữu, vào đúng ngày Giáng sinh.
Trong một bài đăng sau đó, ông viết: "Điều này dẫn chúng ta đến câu hỏi: Bạn muốn nước Mỹ thắng hay bạn muốn nước Mỹ thua? Nếu bạn buộc những tài năng giỏi nhất thế giới chơi cho bên kia, nước Mỹ sẽ thua. Chấm hết".
Quan điểm Musk đưa ra được Ramaswamy ủng hộ. Trong một bài đăng dài trên mạng xã hội, Ramaswamy, con trai của một gia đình nhập cư từ Ấn Độ, lập luận rằng nước Mỹ sẽ suy tàn nếu không thu hút được lao động nhập cư có tay nghề cao.
"Lý do các công ty công nghệ hàng đầu thường tuyển dụng các kỹ sư sinh ra ở nước ngoài và kỹ sư thế hệ đầu tiên trong một gia đình nhập cư thay vì người Mỹ 'bản địa' không phải vì người Mỹ có IQ bẩm sinh thấp. Một phần quan trọng của vấn đề này là yếu tố văn hóa", ông viết. "Văn hóa Mỹ của chúng ta đã tôn sùng sự tầm thường hơn là sự xuất sắc trong một thời gian quá dài".
Tỷ phú Elon Musk tại sự kiện vận động tranh cử của ông Donald Trump ở New York ngày 27/10. Ảnh: AP
"Một nền văn hóa tôn vinh nữ hoàng vũ hội hơn nhà vô địch Olympic toán học, hay vận động viên hơn thủ khoa, sẽ không sản sinh ra những kỹ sư giỏi nhất. 'Sự tầm thường' không phù hợp trong thị trường toàn cầu cạnh tranh khốc liệt về nhân tài kỹ thuật", Ramaswamy nhấn mạnh, thêm rằng nếu duy trì tình trạng này, Mỹ sẽ bị các đối thủ cạnh tranh như Trung Quốc đánh bại.
Những bình luận này tiếp tục vấp phải phản ứng mạnh mẽ từ những người ủng hộ MAGA, dẫn đầu là Loomer, người đã đào sâu vào các lập luận phân biệt chủng tộc.
"Vivek Ramaswamy biết rằng thuyết Thay thế Vĩ đại là có thật", bà viết, đề cập đến thuyết âm mưu được lan truyền bởi các nhóm cực hữu cho rằng các nhóm dân tộc hoặc văn hóa bản địa, đặc biệt là người da trắng ở phương Tây, đang bị thay thế bởi các nhóm dân tộc nhập cư da màu.
"Tôi đã bỏ phiếu cho việc cắt giảm thị thực H1B, không phải gia hạn", bà cho hay.
H1B là visa không định cư do chính phủ Mỹ cấp, cho phép các công ty tuyển dụng lao động nước ngoài có trình độ chuyên môn cao để làm việc tại Mỹ trong một khoảng thời gian nhất định.
"Các tỷ phú công nghệ không thể cứ thế đi vào Mar-a-Lago, ghi những tấm séc khổng lồ và viết lại chính sách nhập cư của chúng ta để họ có thể thuê lực lượng lao động nô lệ không giới hạn từ Ấn Độ và Trung Quốc, những người không bao giờ hòa nhập được", Loomer viết. "Bạn thậm chí không biết chính sách nhập cư MAGA là gì".
Lập luận của Ramaswamy cũng bị chỉ trích bởi người dẫn chương trình podcast ủng hộ ông Trump là Brenden Dilley.
"Tôi luôn hào hứng khi nghe những anh chàng công nghệ này thẳng thừng nói với bạn rằng họ không hiểu gì về văn hóa Mỹ và sau đó lại có can đảm nói với bạn rằng bạn chính là vấn đề của nước Mỹ", Dilley mỉa mai.
Ngay cả Nikki Haley, cựu ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa, người có cha mẹ là dân nhập cư đến từ Ấn Độ, cũng viết rằng "không có gì sai với người lao động Mỹ hoặc văn hóa Mỹ. Tất cả những gì bạn phải làm là nhìn vào biên giới và xem có bao nhiêu người muốn những gì chúng ta có. Chúng ta nên đầu tư và ưu tiên cho người Mỹ, không phải người lao động nước ngoài".
Các tranh cãi này là dấu hiệu cho thấy một cuộc chiến giữa chính những người ủng hộ Tổng thống đắc cử nhằm giành lòng tin từ ông. Trump có quan điểm chống nhập cư và trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông đã hạn chế quyền tiếp cận thị thực H1B với lý do nó dễ bị lạm dụng.
Laura Loomer tham dự một sự kiện của ông Trump ở Pennsylvania hồi tháng 9. Ảnh: AP
Nhưng trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng năm nay, Trump đã tuyên bố rằng ông cởi mở với việc nhập cư hợp pháp cho những người lao động có trình độ cao, đồng thời cho biết ông muốn cấp tư cách thường trú nhân cho những công dân nước ngoài tốt nghiệp đại học tại Mỹ.
"Nếu bạn tốt nghiệp hoặc lấy bằng tiến sĩ từ một trường đại học Mỹ, bạn sẽ có thể ở lại đất nước này", ông chia sẻ hồi tháng 6 năm ngoái.
Samuel Hammond, nhà kinh tế cấp cao tại Quỹ Đổi mới Mỹ, nhận định cuộc tranh cãi vừa nổ ra đã cho thấy khả năng xảy ra xung đột nội bộ dưới chính quyền Trump, giữa những người ủng hộ nhiệt thành nhất của ông.
"Điều này giống như màn khởi động cho những tranh cãi, bất đồng trong 4 năm tiếp theo", Hammond viết.
Vũ Hoàng (Theo Guardian, AFP, Reuters)