"Nếu Trump thua, tôi tiêu đời", Elon Musk tóm tắt tình hình bản thân vài tuần trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ trong cuộc phỏng vấn trên Fox News hôm 7/10. Kể từ tháng 7, tỷ phú này đã hoàn toàn chuyển sang ủng hộ ông Donald Trump tái tranh cử.
Tài khoản X của Musk trở thành kênh tuyên truyền cho chiến dịch của Trump. Kể từ khi công khai ủng hộ Trump, ông đã đăng ít nhất 109 lần về ông Trump và cuộc bầu cử dù trước đây nói rằng nền tảng này phải "trung lập về mặt chính trị".
Trên đó, ông tả quan điểm bảo thủ và xúc phạm đến bà Kamala Harris thường xuyên. Ông lặp đi lặp lại một thuyết âm mưu rằng đảng Dân chủ đang "nhập khẩu" người nhập cư bất hợp pháp vào các bang chiến lược để thao túng kết quả bầu cử.
Trong động thái bất thường khác, Musk đã xuất hiện cùng Trump tại buổi vận động ở Pennsylvania vào ngày 5/10. Hôm ấy, thu hút sự chú ý nhất trong sự kiện không phải là Trump mà là hình ảnh tỷ phú Elon Musk nhảy nhót trên sân khấu trước khi ông được mời phát biểu, theo NBC News.
Giám đốc điều hành Tesla và Chủ sở hữu X Elon Musk nhảy nhót bên cạnh ông Donald Trump trong một cuộc vận động tranh cử ở Butler, Pennsylvania ngày 5/10. Ảnh: Reuters
Chỉ trong vài tháng, Musk dường như đã phần nào gắn kết số phận của mình, cũng như tương lai của các công ty của ông vào kết quả của cuộc bầu cử tổng thống. Là người giàu nhất thế giới, Musk có thể thúc đẩy chiến dịch của Trump nhờ nguồn nguồn lực lớn và khả năng thu hút sự chú ý vượt trội so với các đồng minh khác.
Musk còn cố gắng hỗ trợ Trump và các ứng cử viên đảng Cộng hòa khác thông qua Ủy ban hành động chính trị America PAC của ông. Tổ chức này đang đóng vai trò lớn trong các nỗ lực vận động của cựu tổng thống. Musk cũng dự định tham gia cùng Trump trong suốt tháng cuối của chiến dịch, theo nguồn tin từ Politico.
Với sự ủng hộ cuồng nhiệt, nếu Trump đắc cử, Musk có thể tận hưởng quyền lực gia tăng. Ứng cử viên đảng Cộng hòa đã hứa Musk sẽ đứng đầu một ủy ban về hiệu quả của chính phủ. Trump cũng tuyên bố rằng "thiên tài""này sẽ cố vấn cho Nhà Trắng về trí tuệ nhân tạo.
Cùng với đó, Musk cũng có thể mong đợi việc duy trì hoặc thậm chí tăng cường các đơn hàng chính phủ cho SpaceX cũng như chính sách ưu ái đối với Tesla. Vào đầu tháng 9, Trump tuyên bố rằng ông "ủng hộ xe điện" dù từng rất chỉ trích. "Tôi phải như vậy, vì Elon đã ủng hộ tôi rất mạnh mẽ. Vì vậy, tôi không có lựa chọn nào khác", ông nói thêm.
Tờ Politico bình luận rằng kịch bản Trump tái đắc cử sẽ đưa Musk vào một "vai trò chưa từng có: một nhà tài phiệt Mỹ". Ngược lại, bà Kamala Harris chiến thắng sẽ mang lại nhiều rủi ro. Trong cuộc phỏng vấn hôm 7/10, Musk thừa nhận đã không ngừng chỉ trích ứng viên đảng Dân chủ và suy ngẫm về việc "sẽ ngồi tù bao nhiêu năm" nếu bà Kamala thành chủ Nhà Trắng.
Ngoài ra, những tuyên bố gây sốc và cực đoan liên tục gần đây của Musk cũng có thể ảnh hưởng đến khách hàng cũng như đối tác kinh doanh của ông. Theo một cuộc thăm dò được công bố vào cuối tháng 9, Musk chỉ có 6% ý kiến ủng hộ từ các cử tri đảng Dân chủ.
Ông cũng trở thành nhân vật gây chia rẽ mạnh mẽ trong một bộ phận dân chúng, những người vốn là khách hàng lớn của xe điện nói chung và Tesla nói riêng. Trong số những người Mỹ theo cánh tả, mức ủng hộ đối với thương hiệu này đã giảm từ 39% xuống còn 18% trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 7, theo cuộc thăm dò khác.
Ngoài Tesla, trong danh mục các công ty của Musk như hãng vệ tinh Starlink và công ty đào hầm The Boring Company thì mạng xã hội X có vẻ gặp rủi ro nhiều nhất. Công ty này không còn được niêm yết trên thị trường chứng khoán, nhưng giá trị được cho là đã giảm 80% kể từ khi Musk tiếp quản – từ 44 tỷ USD xuống còn 9,4 tỷ USD.
Bloomberg ước tính doanh thu cũng giảm từ 5 tỷ USD xuống còn 3,4 tỷ USD trong khoảng thời gian từ 2022 đến 2023. Suy giảm này càng trầm trọng do hụt thu quảng cáo, theo New York Times. Nguyên nhân là sự tháo chạy của các nhà quảng cáo, đặc biệt là các tập đoàn lớn từng chiếm phần lớn doanh thu của X.
Cuối 2023, một số tập đoàn đa quốc gia, bao gồm Comcast, Apple và Sony, đã tạm dừng các chiến dịch quảng cáo trên X sau khi có báo cáo chỉ ra sự hiện diện của nội dung thù địch bên cạnh các nội dung quảng cáo. "Đồ khốn!" Musk chỉ trích giám đốc của Disney và buộc tội các nhà quảng cáo muốn "tống tiền" hoặc kiểm duyệt ông tại hội nghị DealBook của New York Times.
Ý thức được hậu quả đối với X, Musk đã nhiều lần cố gắng hạ nhiệt, bao gồm việc bổ nhiệm chuyên gia quảng cáo Linda Yaccarino làm CEO vào năm 2023. Vào tháng 6/2024 ở Cannes, ông thừa nhận "các nhà quảng cáo có quyền xuất hiện bên cạnh những nội dung mà họ cảm thấy phù hợp với thương hiệu". Ông cũng thừa nhận đôi khi "tự bắn vào chân" với phong cách giao tiếp thẳng thắn của mình.
Va chạm tiếp tục diễn ra gần đây. Vào tháng 8, X thậm chí đệ đơn kiện ở Texas chống lại Liên đoàn Quảng cáo Thế giới (WFA), cáo buộc mình là nạn nhân của một cuộc tẩy chay chính trị và các hoạt động cạnh tranh không lành mạnh, do sự rút lui của các nhà quảng cáo. "Giờ thì đây là chiến tranh", Musk tuyên bố khi Unilever và CVS Health thông báo tạm ngừng các chiến dịch quảng cáo trên X.
Tự xưng là người ủng hộ tự do ngôn luận, sự quyết liệt của Musk không chỉ dừng lại ở biên giới Mỹ. Ngoài những lời kêu gọi gây tranh cãi về "kế hoạch hòa bình" giữa Ukraine và Nga, Musk còn công khai chỉ trích chính phủ Anh và Ireland, hay Chủ tịch Tòa án tối cao Brazil.
Giống như Trump, Musk rất đối nghịch với các chính phủ cánh tả mà ông mô tả là những kẻ kiểm duyệt hoặc độc tài. Tại châu Âu, X cũng đang tham gia vào một cuộc đối đầu với Brussels về việc áp dụng Quy định Dịch vụ Kỹ thuật số (DSA) về quản lý nội dung, dẫn đến việc mở ra nhiều cuộc điều tra.
Nhưng Musk có sẵn sàng mạo hiểm mọi thứ vì niềm tin của mình không? Dù có những quan điểm cực đoan, tỷ phú này cũng thất thường và đôi khi vẫn thực dụng. Tại Brazil - thị trường quan trọng của X, công ty cuối cùng phải nhượng bộ và chặn 5 tài khoản X theo yêu cầu của tòa án. Cùng với đó, Musk cũng không bày tỏ quan điểm nào bất lợi cho Trung Quốc, bởi việc sản xuất và doanh số của Tesla phụ thuộc rất nhiều vào thị trường này.
Phiên An (theo Le Monde, NBC News)