Bộ trưởng Công Thương chủ trì họp phát triển nhân lực cho điện hạt nhân - Ảnh: C.DŨNG
Ngày 2-1, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã chủ trì hội nghị phát triển nguồn nhân lực khoa học và công nghệ phục vụ chương trình điện hạt nhân.
Phù hợp phát triển điện hạt nhân module nhỏ
Nêu quan điểm điện hạt nhân cũng là xu thế tất yếu của thế giới, hiện nhiều quốc gia đã tái khởi động và phát triển rất mạnh nguồn điện này, ông Diên cho rằng công nghệ của nhiều nước đã phát triển ở mức an toàn rất cao, thậm chí còn an toàn hơn rất nhiều các nguồn điện truyền thống khác.
Đối với Việt Nam, ông cho rằng Việt Nam có địa hình dài từ Bắc đến Nam. Vì vậy nếu phát triển điện hạt nhân quy mô nhỏ thì càng phù hợp. Ở những nơi phụ tải thấp, nơi có tiềm năng khai thác phát triển năng lượng tái tạo, gió, mặt trời mà có thêm điện hạt nhân module nhỏ sẽ rất thuận lợi cho khai thác phát huy tiềm năng năng lượng tái tạo cùng với nguồn điện nền, điện sạch... Vì vậy, việc phát triển nguồn nhân lực có vai trò rất quan trọng.
"Khi trước đây chỉ mới tính đến 1-2 nhà máy đã cần vài ngàn kỹ sư, cán bộ kỹ thuật, nếu phát triển nhiều nhà máy hơn (kể cả cho nhu cầu xuất khẩu nhân lực sang các nước trong khu vực) thì vấn đề chuẩn bị nguồn nhân lực chất lượng cao, nguồn nhân lực kỹ thuật là vô cùng quan trọng" - ông Diên nói.
Ông Lý Quốc Hùng - vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ - cho hay nhân lực cho điện hạt nhân hiện đang thiếu cả số lượng và chất lượng. Thiết bị phục vụ nghiên cứu, giải dạy cũng còn thiếu và lạc hậu. Các ngành khác liên quan đến điện hạt nhân như cơ khí, hóa chất, vật liệu, điện, điện tử, điều khiển tự động, môi trường... song thiếu kinh nghiệm đào tạo.
Theo báo cáo, để đáp ứng tiếp nhận chuyển giao công nghệ, vận hành, duy tu, bảo dưỡng nhà máy an toàn, thì cần khoảng 1.200 người cho các vị trí. Như vậy, nếu khởi động lại hai dự án điện hạt nhân Ninh Thuận với công suất 2x2.000 MW, nhân lực cần tới 2.400 người; cùng với 350 nhân lực liên quan.
PGS.TS Đinh Văn Châu - hiệu trưởng Trường đại học Điện lực - cho biết trước đây trường đã đào tạo được khoảng 188 kỹ sư về ngành điện hạt nhân. Tuy nhiên, nhiều học viên trong số đó đã chuyển sang ngành nghề khác, trong khi một số người vẫn ở lại nước ngoài học tập.
Chuẩn bị nhân lực từ sớm từ xa
PGS.TS Lê Thị Hồng Ánh - phó hiệu trưởng Trường đại học Công Thương TP.HCM - cũng cho rằng việc đào tạo nguồn nhân lực cho điện hạt nhân cần có sự chuẩn bị hàng chục năm, hoặc nhiều hơn trước khi nhà máy điện hạt nhân được đưa vào vận hành.
Vì vậy, bà Ánh mong muốn cần có sự phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo để đưa các nội dung có liên quan điện hạt nhân và lượng tử vào chuẩn chương trình đào tạo các ngành đào tạo có liên quan đến những vị trí nhân lực cần thiết trong nhà máy điện hạt nhân, từ giai đoạn quản lý dự án, xây dựng nhà máy đến giai đoạn vận hành nhà máy.
Với quan điểm chuẩn bị từ sớm từ xa nhân lực cho lĩnh vực điện hạt nhân, gắn với hệ sinh thái cho điện hạt nhân, năng lượng hạt nhân, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng cần khẩn trương dự kiến nhu cầu, quy mô lĩnh vực để hoàn thành trong quý 1-2025.
Từ đó, cần đánh giá khả năng đào tạo tại các cơ sở, đăng ký với cơ quan có thẩm quyền gắn với kiến nghị các cơ chế chính sách hỗ trợ đào tạo, lao động việc làm. Kịp thời kêu gọi các chuyên gia trong lĩnh vực hạt nhân tham gia vào quá trình này, thúc đẩy hợp tác quốc tế.
Về giải pháp, ông Diên cho hay bộ sẽ chủ trì cùng các bộ, ngành có liên quan, đặc biệt là Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) - với tư cách là chủ đầu tư để xây dựng nhu cầu, quy mô, rà soát nhân lực để triển khai các nhiệm vụ trên.