Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại một sự kiện ở TP Charlotte (bang North Carolina, Mỹ) vào ngày 6-9 - Ảnh: Reuters
Vào ngày 5-11, người dân Mỹ sẽ đi bỏ phiếu bầu tổng thống, nhưng điểm đặc biệt của lần bầu cử này là cử tri sẽ không biết một trong các ứng cử viên trên lá phiếu, ông Donald Trump, có phải đối mặt với án tù sau ngày bầu cử hay không.
Thẩm phán Juan Merchan của New York viết trong bức thư dài 4 trang vào ngày 6-9 cho biết ông sẽ tuyên án ông Trump vào ngày 26-11 để đáp lại yêu cầu từ các luật sư của ông Trump về vụ việc.
Vị thẩm phán lưu ý một phần lý do ông làm vậy là để tránh việc tuyên án có thể ảnh hưởng đến cuộc bầu cử tháng 11.
Thẩm phán đã... nghĩ lại
Việc hoãn tuyên án với ông Trump, vốn chiếm nhiều tin tức báo chí trong trong 6 tháng đầu năm 2024, được coi là một trong những thắng lợi cho các luật sư của ông Trump. Điều này sẽ giúp ứng cử viên tổng thống Đảng Cộng hòa có nhiều tâm trí và thời gian hơn cho chiến dịch tranh cử đang gay cấn ở những tuần cuối cùng.
Có thể nói ông Trump đã may mắn vượt qua được nhiều khúc quanh quan trọng mặc dù ông cũng đã đi vào lịch sử khi là một cựu tổng thống Mỹ đầu tiên bị kết tội.
Vào cuối tháng 5 vừa qua, bồi thẩm đoàn ở New York đã tuyên ông Trump có tội với 34 trọng tội làm giả hồ sơ kinh doanh để che đậy khoản tiền bịt miệng ngôi sao phim người lớn tuyên bố đã có quan hệ tình dục với ông.
Hình phạt tối đa cho hành vi làm giả hồ sơ kinh doanh là 4 năm tù, nhưng thẩm phán có toàn quyền đưa ra mức án nhẹ hơn nhiều như phạt tiền, phạt làm việc công ích hoặc quản chế.
Ban đầu bản án cho vụ đó dự định được tuyên vào tháng 7 nhưng bị hoãn. Khi ấy, các luật sư của ông Trump yêu cầu ông Merchan hủy bỏ bản án có tội sau khi Tòa án Tối cao liên bang ngày 1-7 ra phán quyết về quyền miễn trừ của tổng thống.
Việc tuyên án được dời lại đến ngày 18-9, nhưng giờ thì thẩm phán Merchan lại tiếp tục hoãn lần nữa tới ngày 26-11.
Các luật sư của ông Trump chỉ ra rằng ngày dự định tuyên án 18-9 là sau khi cuộc bỏ phiếu sớm bắt đầu và theo họ sẽ ảnh hưởng không tốt đến cuộc đua vào Nhà Trắng. Điều này đã khiến thẩm phán Merchan phải nghĩ lại.
Ông Trump "phúc vẫn trùng lai"
Trong lá thư, ông Merchan nhấn mạnh việc hoãn tuyên án "sẽ xóa bỏ mọi quan điểm cho rằng tòa án có thể đưa ra quyết định hoặc bản án thiên vị nhằm mang lại lợi thế hay gây bất lợi cho bất cứ đảng phái chính trị hay ứng cử viên nào, ở bất kỳ vị trí nào".
Ông Merchan cũng viết "tòa án là một tổ chức công bằng, vô tư và phi chính trị", ông quyết định hoãn phiên tuyên án để tránh việc tố tụng gây "ảnh hưởng hoặc tìm cách ảnh hưởng đến cuộc bầu cử tổng thống đang đến gần mà bị cáo là ứng cử viên".
Ngoài ra, thẩm phán Merchan cũng trì hoãn quyết định xem xét việc ông Trump có được miễn trừ khỏi các truy tố hình sự không đến ngày 12-11, tức là cũng sau cuộc bầu cử.
Các luật sư của ông Trump cố gắng thúc đẩy việc hủy bỏ bản án dựa trên phán quyết ngày 1-7 của Tòa án Tối cao về quyền miễn trừ của tổng thống. Khi đó, Chánh án John Roberts tuyên bố các cựu tổng thống có quyền miễn trừ "tuyệt đối" khỏi bị truy tố hình sự đối với các hành động nằm trong "quyền lực hiến pháp cốt lõi" của họ, tức các hành động công vụ trong khi tại chức. Tuy nhiên, Chánh án Roberts cũng viết: "Không có quyền miễn trừ đối với các hành vi phi công vụ".
Diễn biến ngày 6-9 được coi là chiến thắng có ý nghĩa quan trọng mà thẩm phán Merchan đã trao cho chiến dịch tranh cử của ông Trump. Nếu ông Trump bị tuyên án như kế hoạch vào ngày 18-9 thì mọi việc sẽ trở nên dễ dàng hơn đối với ứng cử viên Harris của Đảng Dân chủ.
Giờ đây, theo các cuộc khảo sát mới nhất, trong số 7 tiểu bang chiến trường, những bang có ý nghĩa quan trọng đối với cuộc bầu cử, bà Harris đang dẫn trước ở 4 tiểu bang, trong khi ông Trump ở 3 tiểu bang còn lại. Cuộc đua hiện đang rất sít sao.
"Phúc bất trùng lai" nhưng may mắn đã gõ cửa nhà ông Trump nhiều lần. Cách đây hai tháng, ông thoát chết trong gang tấc khi vào ngày 13-7, một tay súng đã bắn sượt qua tai ông tại cuộc vận động tranh cử ở bang Pennsylvania. Lần này "thần may mắn của ông Trump", theo một cách nào đó, chính là thẩm phán Merchan.
Nếu ông Trump trở lại Nhà Trắng sau tháng 11 tới, ông sẽ có quyền ân xá cho mình với bất cứ bản án cấp liên bang nào mà ông có thể đã bị kết án. Tuy nhiên, vụ việc ở New York, cũng như vụ can thiệp bầu cử ở tiểu bang Georgia, đều là cáo buộc của tiểu bang và tổng thống không có khả năng ân xá cho những người bị kết án tại tòa án bang. Do đó, ông Trump sẽ phải dựa vào Bộ Tư pháp vào thời điểm đó để "hóa giải" bản án cho mình nếu ông đắc cử.