Tượng bán thân của ông Alfred Nobel - nhà khoa học và cũng là nhà sáng lập giải thưởng Nobel danh giá - bên ngoài tại Viện Nobel Na Uy ngày 25-9 - Ảnh: AFP
Khoảng 16h45 chiều nay 8-10 theo giờ Việt Nam, cả thế giới sẽ dồn sự chú ý về thủ đô Stockholm (Thụy Điển) để theo dõi lễ công bố giải Nobel vật lý năm 2024.
Đây là lễ trao giải thứ hai của mùa Giải Nobel 2024 sau giải Nobel y sinh đã trao ngày 7-10. Giải thưởng Nobel vinh danh những phát minh và sáng chế có khả năng thay đổi tương lai của nhân loại, đúng như tầm nhìn của người sáng lập, nhà khoa học Alfred Nobel.
Việc dự đoán giải Nobel là một trong những thử thách khó khăn vì Quỹ Nobel có quy định bảo mật danh sách đề cử và các thông tin liên quan đến quá trình bầu chọn trong vòng 50 năm, nhằm bảo vệ danh dự của những người không được trao giải.
Tuy nhiên Hãng tin AFP ngày 8-10 dự báo ba phát minh bao gồm máy tính lượng tử, kính hiển vi lực nguyên tử và áo choàng tàng hình là những thành tựu có khả năng giành được giải Nobel 2024.
Ông David Pendlebury - người đứng đầu nhóm phân tích của Clarivate chuyên dự đoán chủ nhân của các giải Nobel - cho rằng hai nhà khoa học là giáo sư vật lý người Anh gốc Israel David Deutsch và nhà toán học người Mỹ Peter Shor được kỳ vọng sẽ tỏa sáng.
Cả hai ông đều đã ghi dấu ấn lớn với những công trình nghiên cứu về các thuật toán lượng tử và máy tính lượng tử.
Một cái tên khác cũng gây ấn tượng mạnh trong danh sách dự đoán là nhà vật lý người Thụy Sĩ Christoph Gerber, với phát minh kính hiển vi lực nguyên tử, cùng hai cộng sự là ông Gerd Binnig và ông Calvin Quate.
Ứng cử viên sáng giá tiếp theo cho giải Nobel vật lý năm nay là nhà vật lý người Anh John B. Pendry - cha đẻ của phát minh áo choàng tàng hình. Ông Pendry đã sử dụng những vật liệu có khả năng bẻ cong ánh sáng làm cho các vật thể trở nên vô hình.
Ngoài ra, nhiều dự đoán cũng nhắc đến nhà khoa học Mỹ - Ý Federico Capasso, người nổi tiếng với các nghiên cứu về quang tử học. Những phát minh của ông có ảnh hưởng lớn trong việc phát triển công nghệ laser hiện đại.
Trong khi đó, đại diện lĩnh vực cơ học lượng tử có hai cái tên đáng chú ý là nhà khoa học người Israel Yakir Aharonov và nhà khoa học người Anh Michael Berry. Cả hai đều có những sáng chế mang tên mình.
Một đại diện trong lĩnh vực vật lý thiên văn là nhà thiên văn học mang hai quốc tịch Mỹ - Canada, bà Sara Seager.
Bà được kỳ vọng sẽ giành giải thưởng nhờ các phương pháp tiên phong trong việc tìm ra dấu hiệu sự sống trên những hành tinh ngoài Hệ Mặt trời bằng cách phân tích khí quyển của chúng.
Bên cạnh đó không thể không kể đến nhóm 3 nhà khoa học Allan MacDonald (Canada), Rafi Bistritzer (Israel) và Pablo Jarillo-Herrero (Tây Ban Nha), những người đã giành giải Wolf vật lý năm 2020 nhờ các đóng góp và thực nghiệm trên graphene xoắn hai lớp.
Ngoài ra một biên tập viên kỳ cựu của tạp chí Physics World dự đoán nhà vật lý người Đan Mạch Lene Hau có thể giành giải Nobel vật lý năm nay nhờ công trình nghiên cứu về “ánh sáng chậm”.