Di chuyển bền vững - đích mới của ngành xe hơi

Ngành sản xuất phương tiện đang chuyển mình sang chương mới trong triết lý sản phẩm, ở đó không chỉ còn đơn thuần là chiếc ôtô trên bốn bánh, mà là di chuyển, tức phương tiện vượt ra khỏi giới hạn về ôtô thông thường. Đích hướng tới là một tương lai di chuyển bền vững (sustainable mobility), ở đó là những giải pháp, hình thức di chuyển, vận tải bền vững môi trường hoặc các tác động xã hội.

Đối với ngành công nghiệp ôtô, di chuyển bền vững có thể đạt được thông qua nhiều cách khác nhau trong chuỗi cung ứng, sản xuất. Đó là điện khí hóa, vật liệu bền vững (phân hủy sinh học, tái sử dụng), giảm trọng lượng, tái chế, nhiên liệu sạch, hoặc các giải pháp khác nhằm giúp việc di chuyển, vận tải ít gây tác động xấu đến môi trường hơn.

Điện khí hóa ôtô

Điện khí hóa (electrified) là việc làm phổ biến nhất nhằm tiến tới mục tiêu di chuyển bền vững của các hãng xe, bao gồm xe hybrid/plug-in hybri và xe thuần điện. Hiện nay, hầu hết các hãng xe lớn trên thế giới đều đã có lộ trình để điện hóa các mẫu xe, trong đó một số hãng tuyên bố sẽ chuyển sang xe điện hoàn toàn trong những năm sắp tới.

Loạt xe điện hóa tại Triển lãm Xe điện hóa Việt Nam 2023. Ảnh: Nguyên Khoa

Việc xuất hiện nhiều hãng xe điện, hoặc các hãng chuyển đổi sang xe điện nhiều hơn trong những năm qua cho thấy sự dịch chuyển của xe thế, cũng như nhu cầu của người dân về di chuyển bền vững trên toàn thế giới. Cùng với sự hậu thuẫn từ chính phủ các quốc gia, và sự phát triển của ngành công nghiệp xe điện/trạm sạc, các hãng ôtô lớn đang tích cực đầu tư mạnh cho ngành xe điện, giúp xe điện trợ nên dễ tiếp cận hơn, đồng thời đạt được các mục tiêu về khí hậu đã đặt ra trong tương lai.

Tại một số quốc gia, xe điện hóa đã vượt xa số lượng xe xăng lưu thông trên đường phố, ví dụ như mới đây, Na Uy vừa chạm cột mốc lịch sử. Có 754.303 xe điện được đăng ký vào tháng 9, chiếm 26,6% trong số 2,8 triệu ôtô con đã đăng ký. Con số này nhỉnh hơn một chút so với lượng xe xăng là 753.905 xe.

Giảm trọng lượng xe

Xe càng nặng, lốp và phanh càng hao mòn nhanh trong quá trình sử dụng. Số liệu năm 2023 từ Trường Imperial College London (ICL) ước tính trong năm 2022 tại Anh, 52% hạt bụi nhỏ gây ra bởi phương tiện giao thông đường bộ đến từ lốp xe và phanh.

Các hạt cao su thải ra từ lốp xe mòn với kích thước và hình dạng khác nhau. Ảnh: ICL

Ngoài ra, lượng hạt cao su từ lốp mòn thải ra môi trường hàng năm là 6 triệu tấn trên toàn thế giới, chỉ tính riêng tại thành phố London là 9 nghìn tấn. Các hạt cao su đang làm ô nhiễm môi trường nước, việc lốp xe bị mòn ở các thành phố gây rủi ro cho môi trường cao gấp bốn lần so với các loại vi nhựa khác.

Chính vì thế, việc giảm trọng lượng xe bằng những cách như sử dụng các loại khung thép cường lực nhẹ, nhưng vẫn đủ độ chịu lực để đảm bảo an toàn có thể là bước tiến đáng kể để thúc đẩy di chuyển bền vững. Điều này đặc biệt quan trọng trên những xe điện ngày càng xuất hiện nhiều, vì phương tiện này vốn có trọng lượng nặng hơn đáng kể so với xe xăng, với phần lớn trọng lượng đến từ khối pin.

Vật liệu tái chế

Trong nhiều năm qua, các hãng ôtô trên thế giới các chú trọng vào việc đẩy mạnh di chuyển bền vững bằng cách sử dụng vật liệu tái chế trong các sản phẩm của họ. Có thể kể đến như hãng Thụy Điển Volvo sử dụng các loại vật liệu tự nhiên, có thể tái chế trong nội thất như sợi len, vải lanh dệt - vốn cần ít nước để sản xuất, hoặc các loại vật liệu nhựa tái chế trong những tấm ốp trang trí trên xe.

Mẫu SUV điện Volvo EX30 sử dụng vật liệu tái chế trong nội thất. Ảnh: Volvo

Tương tự, Mazda cũng đã ứng dụng các chất liệu nhựa tái chế, giả da trên các mẫu xe MX-30, và các tấm ốp trong trí trong xe sử dụng chất liệu bần (cork) dư thừa từ quá trình sản xuất nút bần làm nắp chai rượu tại các nhà máy.

Bên cạnh đó, những công ty sản xuất các linh kiện trong ngành ôtô cũng đang hướng tới các mục tiêu về di chuyển bền vững. Ví dụ như hãng lốp Continental đã nghiên cứu và chế tạo thành công lốp xe tải đầu tiên chỉ sử dụng nguồn cao su tự nhiên từ cây bồ công anh Nga, vốn mất một năm để phát triển, nhằm thay thế các loại lốp truyền thống làm từ cao su tự nhiên. Hãng Ford trong năm 2019 đã cho biết sử dụng ốp đèn pha làm từ vỏ cà phê trong một số sản phẩm của hãng.

Đẩy mạnh công nghệ an toàn, tự lái

Việc đầu tư vào các công nghệ tự lái, công nghệ an toàn là yếu tố quan trọng nhằm đạt được mục tiêu di chuyển bền vững. Nghiên cứu cho thấy ứng dụng công nghệ tự lái và an toàn sẽ giúp tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng của xe, tối ưu hóa dòng phương tiện trên đường, giảm thiểu kẹt xe và tai nạn, từ đó khiến giao thông trở nên an toàn hơn. Hiện tại, các taxi tự lái đã được ứng dụng rộng trên đường phố ở Bắc Mỹ, châu Âu và Trung Quốc.

Taxi tự lái của hãng Baidu tại đường phố Vũ Hán, Trung Quốc. Ảnh: sixthtone

Bên cạnh đó, các công nghệ an toàn bị động, chủ động của xe sẽ giúp hạn chế tối đa các tai nạn có thể xảy ra, hoặc giảm thiểu mức độ nghiêm trọng của tai nạn, qua đó khiến việc lưu thông trên đường phố trở nên an toàn cho tất cả mọi người. Những điều này sẽ giúp đẩy mạnh quá trình di chuyển bền vững của thế giới.

Các công nghệ di chuyển bền vững khác

Di chuyển bền vững còn được thể hiện qua các công nghệ nhằm tối ưu hóa việc di chuyển trong đô thị của người dân. Honda trong năm 2023 đã ra mắt xe điện Motocompacto gấp gọn như vali, có khả năng di chuyển 19 km trong một lần sạc, tốc độ tối đa 24 km/h, nặng 18,7 kg, giá 995 USD.

Xe điện Honda Motocompacto. Ảnh: Honda

Phương tiện này nhằm thay thế cho việc sử dụng ôtô để di chuyển ngắn trong phố, giúp người sử dụng dễ dàng mang lên các phương tiện công cộng như tàu điện, xe bus. Phát minh này có thể khiến người dân giảm sử dụng các phương tiện cá nhân truyền thống, thay vào đó sử dụng các phương tiện công cộng nhiều hơn, giúp giảm phát thải về mặt lâu dài, tiến tới tương lai di chuyển bền vững.

Hồ Tân