"Các bạn còn bao nhiêu nước?" chỉ huy liên lạc qua bộ đàm với một đơn vị Ukraine đang cố thủ trong chiến hào ở mặt trận miền đông và chiến đấu liên tục suốt hai ngày trước những đợt tấn công liên tiếp của lực lượng Nga.
"Còn đủ cho một ngày nữa", người lính tên Grinch đáp. Đó là câu trả lời mà anh luôn đưa ra, dù đơn vị của mình chỉ còn rất ít nước. Những con đường tiếp tế đến tiền tuyến đã bị cắt đứt, khi lính Nga chỉ cách họ gần 200 m.
"Chúng tôi sẽ gửi thêm", một chỉ huy khác nói. Câu hỏi là bằng cách nào.
Ba thành viên trong tiểu đoàn UAV Achilles thuộc Lữ đoàn Xung kích số 92 Ukraine. Ảnh: WSJ
Việc tiếp tế cho binh sĩ ở tiền tuyến đã trở thành một trong những vấn đề khó khăn nhất đối với Ukraine, khi các drone tự sát của Nga tràn ngập chiến trường. Bất cứ xe tiếp tế nào xuất hiện gần chiến hào đều dễ dàng trở thành mục tiêu tấn công của những drone này.
Những tuần gần đây, Ukraine bắt đầu chuyển hàng hóa ra tiền tuyến bằng máy bay không người lái (UAV) cỡ lớn mang biệt danh "Ma cà rồng". Mẫu UAV này từng chỉ thực hiện nhiệm vụ tấn công, do chúng được trang bị camera ảnh nhiệt có thể hoạt động vào ban đêm. Nhưng dần dần, nhiệm vụ của nó được chuyển sang tiếp tế nhờ khả năng vận chuyển khối hàng lớn.
Một nhóm 4 binh sĩ từ tiểu đoàn UAV Achilles thuộc Lữ đoàn Xung kích số 92 Ukraine được giao nhiệm vụ sử dụng "Ma cà rồng" để tiếp tế nước và nhu yếu phẩm cho đơn vị của Grinch ở tiền tuyến.
Sứ mệnh bắt đầu vào một chiều thứ 7 gần đây, khi 6 hộp thiếc được chuyển đến vị trí của tiểu đoàn Achilles ở Kostyantynivka, thị trấn cách mặt trận khoảng 16 km. Những hộp thiếc này đựng đầy nước và một số hàng hóa khác, gói trong màng bọc thực phẩm và dán kín bằng băng dính. Mỗi chiếc đều được ghi điểm đến của chúng.
Nhiệm vụ của đội Achilles là chuyển chúng tới đúng nơi bằng UAV Ma cà rồng. "Bộ binh ở tiền tuyến luôn bị pháo kích và nã súng cối, vô cùng nguy hiểm", Azimuth, chỉ huy đội Achilles, cho biết. "Đây là cách dễ dàng hơn để tiếp tế cho họ".
Để thực hiện nhiệm vụ, nhóm của Azimuth phải băng qua địa hình trống trải, nơi dễ dàng bị pháo binh, drone Nga tấn công, sau đó di chuyển tới hầm trú ẩn cách tiền tuyến vài km.
Họ di chuyển từ nơi đóng quân đến sát tiền tuyến bằng xe bọc thép lúc chạng vạng tối. Azimuth ngồi ở ghế trước cùng tài xế, ba thành viên khác của nhóm ngồi ở phía sau với 6 hộp thiếc chứa đồ tiếp tế và UAV. Trong nhóm, Maloy là chuyên viên kỹ thuật, Frodo là phi công chính, còn Borsuk là phi công tập sự.
Một UAV Ma cà rồng của Ukraine chuẩn bị làm nhiệm vụ vận chuyển hàng. Ảnh: WSJ
Họ tới được hầm trú ẩn trong đêm tối. Đó là căn hầm chật hẹp, dài khoảng 4,5 m, được gia cố bằng thân cây trên sườn đồi phía tây thành phố Bakhmut. Từ đây, đội Achilles chuẩn bị UAV Ma cà rồng để thực hiện nhiệm vụ.
Khi Azimuth liên lạc qua bộ đàm với chỉ huy đơn vị ở tiền tuyến, họ cho biết vừa phát hiện ra một hầm trú ẩn của lính Nga cách chiến hào khoảng 180 m. Chỉ huy này đề nghị đội Achilles thực hiện nhiệm vụ tấn công, việc tiếp tế có thể để sau.
Với 6 cánh quạt, UAV Ma cà rồng trông giống như một con côn trùng khổng lồ cao gần 60 cm. Nó có thể mang theo hơn 9 kg chất nổ, cho phép phá hủy các công sự kiên cố mà UAV nhỏ hơn khó có thể làm được. Quân đội Nga gọi chúng là Baba Yaga, tên một phù thủy đáng sợ trong truyện cổ tích.
Frodo, phi công 34 tuổi, bắt đầu điều khiển UAV, theo dõi hình ảnh được truyền trực tiếp từ camera nhìn đêm truyền tới chiếc máy tính bảng trước mặt. Azimuth, 29 tuổi, theo dõi hoạt động của nó trên một máy tính bảng khác, thỉnh thoảng đưa ra chỉ dẫn.
Lực lượng Nga thường đối phó với UAV Ma cà rồng bằng thiết bị gây nhiễu tín hiệu, điều UAV nhỏ hơn lao vào nó hay thả dây xích vào cánh quạt. Azimuth cho biết cứ hai ngày họ lại mất một UAV Ma cà rồng.
Sau 15 phút bay qua các quả đồi, UAV đến được hầm trú ẩn của Nga. Frodo điều khiển nó bay qua mục tiêu, thả một chai nước để thử hướng gió. Sau đó, anh thả quả mìn chống tăng xuống. Một vụ nổ làm sáng màn hình máy tính bảng.
"Nếu có ai ở trong đó, họ sẽ không thể sống sót", giọng nói trên bộ đàm vang lên.
Đội Achilles trong hầm trú ẩn chưa vội phản ứng. Chỉ khi đã đưa được chiếc UAV quay trở về thành công, họ mới dám ăn mừng, đập tay để cổ vũ lẫn nhau.
Ngay sau đó, nhiệm vụ tiếp tế bắt đầu. Khi đội lần đầu làm nhiệm vụ này cách đây hai tháng, họ chỉ chuyển đạn cho những người lính trong chiến hào.
Từ đó đến nay, họ đã vận chuyển hầu như mọi thứ mà UAV có thể mang theo, từ thuốc men, thực phẩm, đạn dược, sạc dự phòng, các bộ phận ăng-ten và trong một số trường hợp là cả bình cứu hỏa.
Azimuth hỏi lần này các binh sĩ cần gì. "Nước", viên chỉ huy nói. "Họ thực sự cần nước".
Bên ngoài, Maloy gắn một gói hàng vào UAV. Trong lúc Maloy làm việc, tiếng súng máy vang lên trên ngọn đồi, sau đó một vụ nổ lớn lóe lên ở phía chân trời. Anh không để ý mà chỉ tập trung dán vài que phát quang nhỏ màu xanh lam lên gói hàng.
"Chúng giúp mọi người tìm ra hàng tiếp tế dễ dàng hơn", anh giải thích. "Trước đây, 30% hàng hóa bị thất lạc".
Vài phát sau, chiếc UAV lại cất cánh. Khi nó đến gần chiến hào Ukraine, Azimuth xem hình ảnh trực tiếp trên máy tính bảng và thấy một bóng người đang vẫy tay từ hàng cây.
Anh ta đã nghe thấy tiếng UAV. Qua bộ đàm, Azimuth cảnh báo mọi người chú ý, sau đó thả gói hàng. Grinch, 29 tuổi, bước ra khỏi hố cá nhân để nhận hàng.
"Không thể không ca ngợi cách vận chuyển hàng này", Grinch nói trong cuộc phỏng vấn vài ngày sau. "Mọi người không cần phải mạo hiểm mạng sống để chuyển hàng tiếp tế".
Grinch cho biết trước đây, anh phải mang theo 9 lít nước hành quân bộ vài km đến chiến hào. Điều này khiến anh không thể linh hoạt hành động khi cần tìm chỗ ẩn nấp. Bây giờ, anh chỉ cần mang theo 1/3 số đó. Tuy nhiên, ở mặt trận, chỉ vài khoảnh khắc bên ngoài chiến hào cũng rất nguy hiểm. Vài tuần trước, một đồng đội của anh bước ra khỏi chiến hào để lấy hàng tiếp tế nhưng không biết rằng UAV Nga đang bay lượn phía trên. Nó thả một quả lựu đạn nhưng trượt, người lính thoát chết trong gang tấc.
Grinch cho biết hộp thiếc mà UAV thả xuống chứa 4 chai nước 1,5 lít, cùng một số thanh đồ ăn năng lượng cao, đồ hộp và trà. Nước là thứ cần thiết nhất. Grinch hầu như không động đến thức ăn vì bất cứ thứ gì khiến anh cần đi vệ sinh đều nguy hiểm. Khi đó, anh phải rời khỏi chiến hào. Để đối phó, anh uống thuốc chống táo bón trước khi ra trận và ăn thịt khô.
"Đi tiểu vào chai còn dễ hơn", Grinch nói, thêm rằng trong bóng tối chiến hào, việc phân biệt giữa chai nước uống và chai nước tiểu cũng là một thách thức. "Không ai thú nhận việc nhầm lẫn nhưng nó thực sự xảy ra".
Sau khi UAV Ma cà rồng quay trở về từ lần tiếp tế đầu tiên, cả đội chuyển thêm 5 gói hàng nữa và nhanh chóng ổn định nhịp độ. Các chỉ huy trên bộ đàm đưa ra tọa độ mới, Maloy gắn gói hàng tiếp theo lên UAV và nó lại cất cánh.
Nhiệm vụ chuyển gói hàng thứ 6 bị hủy khi lực lượng Nga bắt đầu pháo kích về phía vị trí của quân đội Ukraine mà UAV đang hướng tới. Họ không mất chiếc UAV nào trong ca này.
Azimuth, chỉ huy tiểu đoàn Achilles bên trong nhà trú ẩn. Ảnh: WSJ
Azimuth cho hay so với những người trong chiến hào, những thứ anh làm giống như công việc văn phòng. Anh có thể dừng xe bọc thép để uống cà phê trên đường và rời đi trong đêm.
Trời sáng, qua bộ đàm, khi xin xe đón cả đội, như để làm dịu bầu không khí, Azimuth nói đùa rằng "hãy điều cho chúng tôi một chiếc taxi".
Vũ Hoàng (Theo WSJ, Reuters, AFP)