Lễ đón Giáng sinh ở khu vực tiền tuyến thuộc vùng Dnipro, miền trung Ukraine, được tổ chức trong một nhà kho cũ chất đầy cỏ khô. Những người lính xếp hàng khi trung úy Mykola Bagirov, sĩ quan tuyên úy của lữ đoàn, bắt đầu đọc lời cầu nguyện cạnh chiếc xe bọc thép chở quân M113.
Những người dự lễ, mặc dù biết ơn vì nỗ lực của Bagirov nhằm mang lại niềm vui cho họ trong ngày Giáng sinh, rõ ràng không mấy hào hứng.
Các quân nhân thuộc Lữ đoàn Cơ giới số 33 của Ukraine dự lễ cầu nguyện Giáng sinh ở Dnipro ngày 25/12. Ảnh: Washington Post
"Chúng tôi không có tâm trạng tốt", Kyrylo, 37 tuổi, phó chỉ huy một tiểu đoàn thuộc Lữ đoàn Cơ giới số 33 Ukraine, cho biết. "Không ai tin cái kết đã gần kề. Tinh thần ngày càng sa sút, mỗi ngày lại tệ hơn".
Mùa lễ năm nay đánh dấu lần thứ ba liên tiếp người Ukraine đón Giáng sinh giữa xung đột. Tuyên bố sẽ "chấm dứt giao tranh trong 24 giờ" của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đã khiến nhiều người ôm hy vọng, nhưng số khác lại tỏ ra hoài nghi liệu họ có phải đón một mùa lễ nữa dưới bom đạn hay không.
Ông Trump đã gây sức ép buộc các quốc gia châu Âu tăng viện trợ cho Ukraine trong khi ra tín hiệu rằng viện trợ an ninh từ Mỹ, nước hậu thuẫn lớn nhất của Ukraine, sẽ giảm.
Tổng thống đắc cử không tiết lộ chi tiết về kế hoạch của ông nhằm buộc Tổng thống Nga Vladimir Putin ngồi vào bàn đàm phán. Các phái đoàn Ukraine và Nga đã không gặp nhau kể từ những tháng đầu tiên của cuộc xung đột.
Gần ba năm qua, các quan chức ở Kiev và binh lính trên chiến trường vẫn tỏ rõ cam kết chiến đấu đến khi lực lượng Nga bị đánh bại và đẩy khỏi lãnh thổ Ukraine.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky gần đây thể hiện sự thay đổi trong lập trường, khi nói rằng tình trạng thù địch có thể kết thúc vào năm tới và Kiev sẽ nỗ lực ngoại giao để giành lại những vùng lãnh thổ bị mất vào một ngày nào đó.
Khi được hỏi về suy nghĩ với triển vọng hai bên đạt lệnh ngừng bắn vào năm 2025, những người lính thuộc Lữ đoàn Cơ giới số 33 Ukraine cho biết họ nghi ngờ điều này.
Nhiều người cho rằng thỏa thuận hòa bình sẽ giúp Nga tiếp tục kiểm soát hơn 20% lãnh thổ Ukraine, nhưng Tổng thống Putin sẽ khó chấp nhận ngừng bắn khi lực lượng Nga vẫn tiếp tục giành được lợi thế trên chiến trường và duy trì đà tiến công ổn định.
Một số binh lính hôm 25/12 cho hay họ lo ngại Mỹ sẽ ngừng hỗ trợ vũ khí quan trọng nếu Ukraine không đồng ý nhượng bộ lãnh thổ. Những người khác thừa nhận họ đang đánh mất lãnh thổ ngay cả khi vẫn tiếp tục chiến đấu.
"Chúng tôi trước đây thường nói về chiến thắng, nhưng nay mọi thứ đều trở nên không rõ ràng", Kyrylo nói.
Sau đó, ông dẫn sĩ quan tuyên úy Bagirov vào một ngôi nhà nơi ba người lính đang được nghỉ chiến đấu vì họ vừa dự đám tang của đồng đội mình trước đó. Ở lối vào, bức chân dung người lính Vitaliy, 27 tuổi, trong bộ quân phục được đặt trên bàn. Vitaliy đã thiệt mạng trong một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) của Nga hồi cuối tuần.
Bức ảnh Vitaliy, người thiệt mạng trong một cuộc tấn công bằng UAV của Nga vài ngày trước lễ Giáng sinh. Ảnh: Washington Post
"Tôi lo rằng chúng tôi sẽ bị bỏ rơi, hỗ trợ từ các đồng minh sẽ ngừng lại", Oleksandr, 26 tuổi, cho biết. "Nếu điều đó xảy ra, chúng tôi không biết phải chiến đấu thế nào".
Hầu hết quân nhân Ukraine thừa nhận rằng tình trạng thiếu hụt nhân lực hiện cũng nghiêm trọng không khác gì thiếu vũ khí. Nhiều công việc chuyên môn ở Lữ đoàn 33, như tài xế xe bọc thép chở quân, chỉ còn một người đảm nhận trong một tiểu đoàn, làm phức tạp thêm công tác hậu cần để vận chuyển quân an toàn qua lại giữa các chiến hào.
"Chúng tôi có bộ binh không ư?", phi công UAV Denys, 37 tuổi, nói. "Chỉ còn lại vài người và họ đã hơn 50 tuổi rồi. Họ có thể làm gì chứ?".
Felix, 39 tuổi, người chịu trách nhiệm cung cấp hỗ trợ hậu cần và tinh thần cho đơn vị của mình, cho biết những người lính đơn giản là kiệt sức. Ông hy vọng lễ nhậm chức của Tổng thống đắc cử Trump vào tháng tới sẽ tạo ra một bước ngoặt, hướng cuộc xung đột đến con đường đàm phán, mang đến thời gian nghỉ ngơi rất cần thiết cho những người lính.
"Không thể tiếp tục như thế này nữa", Felix nói. "Chúng tôi đang rút lui. Và họ đang tiến xa hơn nữa. Chiến thắng nào sẽ đến với chúng tôi? ... Nếu các lãnh đạo của chúng tôi không thể chấm dứt xung đột, mong là ông Trump có thể".
Lữ đoàn 33 là một trong nhiều đơn vị được Ukraine thành lập trước chiến dịch phản công mùa hè năm ngoái, với mục tiêu đầy lạc quan là giành lại những phần lãnh thổ đã bị Nga kiểm soát.
Các thành viên Lữ đoàn được huấn luyện để vận hành khí tài phương Tây, như xe tăng Leopard của Đức. Nhưng sau khi cuộc phản công bị chặn đứng trước phòng tuyến vững chắc của Nga, Lữ đoàn đã chuyển sang nhiệm vụ phòng thủ.
Hiện tại, đây là một trong những đơn vị giữ vị trí nóng nhất nơi tiền tuyến, xung quanh thị trấn Kurakhove ở tỉnh Donetsk. Quân đội Nga đã giành được những thắng lợi nhanh chóng ở đây, tăng cường các cuộc tấn công nhằm kiểm soát thêm càng nhiều lãnh thổ càng tốt trước khi ông Trump nhậm chức và mở ra cánh cửa đàm phán, giới quan sát đánh giá.
Tổ chức Giáng sinh vào ngày 25/12 là một truyền thống mới đối với hầu hết người dân Ukraine, những người cho đến năm ngoái vẫn công nhận ngày lễ này vào 7/1, theo truyền thống của Giáo hội Chính thống giáo Đông phương.
Việc chuyển Giáng sinh sang ngày 25/12 là một nỗ lực khác của Ukraine để xích lại gần hơn với phương Tây. Nhưng ngày lễ này năm nay bắt đầu bằng loạt cuộc tập kích tên lửa của Nga nhắm vào cơ sở hạ tầng năng lượng Ukraine, gây ra tình trạng mất điện luân phiên trên khắp cả nước.
"Giáng sinh đáng lẽ phải là thời gian hòa bình, nhưng Ukraine đã bị tấn công dữ dội vào đúng ngày này", Keith Kellogg, đặc phái viên của ông Trump về vấn đề Ukraine, viết trên X. "Thế giới đang theo dõi chặt chẽ hành động từ cả hai bên. Mỹ quyết tâm hơn bao giờ hết để mang lại hòa bình cho khu vực".
Oleh,48 tuổi, đang hồi phục sau vết thương tại trạm y tế của Lữ đoàn 33. Ảnh: Washington Post
Khi lội bùn đến thăm từng nhóm lính, sĩ quan tuyên úy Bagirov thừa nhận rằng tâm trạng của họ rất ảm đạm. Ông dự đoán lệnh ngừng bắn sẽ đạt được vào lễ Phục sinh năm sau, để người dân Ukraine có thể hát mừng Giáng sinh.
"Chúng ta không thể sống mà không có hy vọng", ông nói.
Bên trong một trạm y tế của Lữ đoàn dành cho những người lính bị thương nhẹ, Oleh, 48 tuổi, đang dành kỳ nghỉ Giáng sinh để hồi phục sau khi bị mảnh đạn găm vào cột sống. Oleh có suy nghĩ khác hoàn toàn với Bagirov.
"Chuyện này sẽ không sớm kết thúc đâu", ông nói, giọng chùng xuống. "Quân đội Nga sẽ tiếp tục tấn công".
Vũ Hoàng (Theo Washington Post, AFP, Reuters)