Tòa hình sự Manhattan ngày 15/4 bắt đầu xét xử ông Donald Trump trong vụ truy tố chưa từng có tiền lệ trong lịch sử Mỹ, khi một cựu tổng thống bị cáo buộc làm giả hồ sơ kinh doanh để chi tiền ém thông tin bất lợi khi tranh cử năm 2016.
Quá trình xét xử diễn ra 4 ngày một tuần, trừ thứ tư và cuối tuần, dự kiến kéo dài ít nhất 6 tuần dưới sự chủ trì của thẩm phán Juan Merchan. Trong hai phiên 15 và 16/4, tòa án đã thực hiện quy trình tuyển chọn bồi thẩm đoàn, gồm 12 bồi thẩm viên chính thức và 6 thành viên dự bị.
Bồi thẩm đoàn sẽ có nhiệm vụ xác định xem ông Trump có phạm tội hay không với cáo buộc che đậy các khoản chi cho Stormy Daniels để sao khiêu dâm này không lên tiếng về bê bối tình ái với ông trước thềm cuộc bầu cử năm 2016. Cáo trạng này do công tố viên Manhattan Alvin Bragg đưa ra, nhưng cựu tổng thống bác bỏ.
"Chọn bồi thẩm đoàn trong vụ kiện liên quan một người nổi tiếng như cựu tổng thống Trump tạo ra những thách thức đặc biệt", cố vấn cấp cao về xử án Joshua Steinglass, văn phòng công tố viên quận Manhattan, cho biết.
Cựu tổng thống Donald Trump đến tòa hình sự Manhattan ngày 16/4. Ảnh: Reuters
Bồi thẩm đoàn là những người có thể định đoạt số phận pháp lý của ông Trump tại phiên tòa, nhưng không phải là các chuyên gia về luật hay những người có chuyên môn về xử án. Họ là những công dân Mỹ bình thường, chỉ cần thỏa mãn điều kiện trên 18 tuổi, nói tiếng Anh và chưa có tiền án.
Nhân viên tòa án sẽ lựa chọn bồi thẩm viên tiềm năng từ danh sách cử tri đã đăng ký, người nộp thuế, người có bằng lái xe, nhận trợ cấp cộng đồng và các nguồn thông tin khác.
Cá nhân có thể tình nguyện đăng ký làm bồi thẩm viên, nhưng họ không thể chọn phiên tòa tham gia. Khi được chọn làm bồi thẩm viên, họ có trách nhiệm xuất hiện tại tòa khi được triệu tập, chỉ được miễn trừ trách nhiệm tham gia nếu có lý do chính đáng.
Quy trình chọn bồi thẩm viên có thể kéo dài nhiều ngày và luật sư hai bên không có nhiều cơ hội để định hình bồi thẩm đoàn theo hướng có lợi cho mình. Tòa án cũng không đảm bảo thành viên bồi thẩm đoàn sẽ cân bằng giữa hai đảng Cộng hòa và Dân chủ. Mục đích của quy trình này là tìm những người sẵn sàng gạt bỏ định kiến cá nhân để ra quyết định dựa trên bằng chứng và pháp luật.
Bồi thẩm đoàn trong vụ chi tiền bịt miệng của ông Trump sẽ gồm các cá nhân được chọn ngẫu nhiên sống ở Manhattan, một trong 5 quận ở thành phố New York. Thẩm phán Merchan sẽ triệu tập bồi thẩm viên tiềm năng đến phòng xử, sau đó tóm tắt vụ kiện, giới thiệu bị cáo Trump.
Chủ tọa đặt ra một số câu hỏi quan trọng với bồi thẩm viên tiềm năng như họ có thể tham gia và làm việc tại tòa một cách công tâm hay không. Những ai không thể sẽ được đề nghị giơ tay và bị loại. Những người còn lại được chia thành nhiều nhóm, lần lượt vào khu vực dành cho bồi thẩm đoàn để tiếp tục trả lời 42 câu hỏi liên quan ông Trump đã được ông Merchan phê duyệt.
Hơn nửa trong số 96 bồi thẩm viên tiềm năng được triệu tập ngày 15/4 lập tức nói họ không thể công tâm trong vụ án và xin rút khỏi danh sách. Sau khi phỏng vấn những người còn lại, ông Merchan ngày 16/4 thông báo đã chọn được 7 bồi thẩm viên đầu tiên, gồm 4 nam và ba nữ.
"Quan điểm chính trị chưa chắc là nguyên nhân dẫn đến thiên vị", cố vấn bồi thẩm đoàn Melissa Gomez, công ty luật IMS Legal Strategies, nói. "Nhưng đây sẽ là vấn đề nếu quan điểm chính trị mạnh đến mức trở thành động cơ để kết tội người khác".
Luật sư các bên sẽ có một số lượt nhất định để loại bỏ bồi thẩm viên tiềm năng họ không thích mà không cần nêu lý do. Họ cũng có thể tranh luận để loại bỏ một bồi thẩm viên, nhưng phải được thẩm phán chấp thuận.
Thẩm phán không cho phép luật sư hỏi bồi thẩm viên tiềm năng rằng họ ủng hộ đảng Dân chủ hay Cộng hòa, định bỏ phiếu cho ai hay đã quyên tiền cho ứng viên nào hay chưa. Họ được hỏi những câu có thể xác định xem ứng viên có định kiến với ông Trump không và về cách tiếp nhận thông tin.
Các bên cũng cần đề phòng bồi thẩm viên "ẩn mình", những người có định kiến nhưng lại tỏ ra trung lập. Yếu tố này đặc biệt quan trọng trong vụ xử ông Trump, do quyết định của bồi thẩm đoàn có thể tác động lớn đến cuộc bầu cử tổng thống, theo giới chuyên gia pháp lý.
Quy trình này tiếp tục cho đến khi tòa chọn được 12 bồi thẩm viên và 6 người dự bị. Chủ tọa có thể triệu tập thêm ứng viên nếu cần thiết.
Thẩm phán Merchan yêu cầu giữ bí mật danh tính bồi thẩm viên. Đây là động thái bất thường nhưng không phải chưa có tiền lệ trong những vụ án mà bồi thẩm viên có nguy cơ bị quấy rối, đe dọa trong hoặc sau quá trình xét xử. 7 bồi thẩm viên đầu tiên có số hiệu B400, B280, B381, B89, B374, B297 và B269. Bồi thẩm viên chỉ có thể kể về những gì họ trải qua sau khi phiên tòa kết thúc.
Bồi thẩm đoàn sẽ có mặt tại tòa, lắng nghe lời khai cũng như tranh tụng của các bên và quyết định ông Trump có tội hay không với tội danh làm giả hồ sơ kinh doanh. Quyết định bị cáo có tội hay trắng án cần có sự đồng thuận của bồi thẩm đoàn.
Nếu bồi thẩm đoàn không thể nhất trí về quyết định, thẩm phán có thể tuyên bố đình chỉ xét xử và phiên tòa có thể tiến hành lại từ đầu. Nếu bồi thẩm đoàn có lý do để hoài nghi kết luận Trump có tội, họ phải tha bổng ông. Nếu họ kết luận Trump có tội, thẩm phán chủ tọa sẽ là người quyết định bản án.
Khu vực dành cho nhân chứng (trái) và bồi thẩm đoàn trong phòng xử án 422, tòa tối cao bang New York ở Manhattan hồi tháng 2/2012. Ảnh: Reuters
Tòa hình sự Manhattan nghỉ ngày 17/4 và sẽ tiếp tục quy trình lập bồi thẩm đoàn vào ngày 18/4. Thẩm phán Merchan kỳ vọng có thể tuyên bố bắt đầu quy trình luận tội vào ngày 22/4.
Làm giả hồ sơ kinh doanh là tội danh cấp thấp nhất ở New York, với án phạt tối đa 4 năm tù. Giới chuyên gia nhận định nếu bị kết tội với 34 tội danh mà công tố viên đưa ra, cựu tổng thống có thể lĩnh án tối đa 20 năm tù theo luật New York.
Ngoài ra, do ông Trump không có tiền án, vụ truy tố không mang tính bạo lực, thẩm phán Merchan có thể áp mức hình phạt khoan hồng và chỉ tuyên án tù thời gian ngắn hoặc đơn giản là phạt quản chế ông Trump với những điều kiện nhất định.
Như Tâm (Theo Washington Post, ABC News)