Trụ sở Tập đoàn DIC tại đường Thi Sách, phường Thắng Tam, TP Vũng Tàu - Ảnh: DIC
Thanh tra Chính phủ vừa ban hành thông báo kết luận thanh tra việc cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước tại Công ty Đầu tư phát triển - Xây dựng, nay là Tổng công ty cổ phần Đầu tư phát triển xây dựng (Tập đoàn DIC).
Xác định giá trị tài sản chênh lệch giảm hàng tỉ đồng
Theo kết luận, việc thoái vốn nhà nước tại Tập đoàn DIC đúng chủ trương của Chính phủ và đạt những kết quả tích cực, huy động nguồn lực từ nhiều thành phần kinh tế để nâng cao năng lực tài chính, hiệu quả hoạt động doanh nghiệp.
Từ khi chuyển sang công ty cổ phần đến khi thoái hết vốn nhà nước năm 2017, vốn điều lệ của Tập đoàn DIC tăng từ 370 tỉ đồng lên 2.380 tỉ đồng, tổng tài sản tăng từ 2.300 tỉ lên 6.130 tỉ đồng.
Tuy nhiên, cơ quan thanh tra cũng chỉ ra nhiều hạn chế, thiếu sót, vi phạm như Công ty CP Đầu tư phát triển xây dựng không lập phương án sử dụng đất, không xác định giá trị lợi thế vị trí địa lý đối với đất thuê là loại đất đô thị để tính vào giá trị doanh nghiệp.
Theo kết luận, Bộ Xây dựng căn cứ nghị định 187 để lập phương án cổ phần hóa doanh nghiệp là "không đúng quy định".
Đồng thời, quyết định của Bộ Xây dựng phê duyệt giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa trên cơ sở kết quả thẩm tra việc xác định giá trị doanh nghiệp của Vụ Kế hoạch tài chính "không được ban chỉ đạo cổ phần hóa thẩm tra cũng là không đúng quy định", kết luận nêu.
Phó tổng Thanh tra Đặng Công Huẩn chủ trì buổi công bố quyết định thanh tra việc chấp hành quy định pháp luật trong cổ phần hóa và thoái vốn Nhà nước tại Tổng công ty Đầu tư phát triển xây dựng - Ảnh: TTCP
Về xác định giá trị tài sản là công trình xây dựng trên đất, theo Thanh tra Chính phủ, đơn vị tư vấn là Công ty CP Giám định, thẩm định Việt Nam (VIVACO) xác định không đúng suất vốn đầu tư và nguyên giá của 2 công trình xây dựng trên đất dẫn đến giá trị tài sản được đánh giá chênh lệch giảm so với quy định số tiền hơn 2,4 tỉ đồng.
Đơn vị tư vấn cũng không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất 25 căn biệt thự thuộc khu biệt thự Phương Nam bị cơ quan thanh tra kết luận là "không đúng quy định".
Tuy nhiên, cơ quan thanh tra cũng xác định doanh thu từ việc chuyển nhượng 14 căn biệt thự sau ngày 1-1-2007 đã được hạch toán vào kết quả kinh doanh của công ty nhà nước.
11 căn còn lại được Kiểm toán Nhà nước xác định bổ sung tiền sử dụng đất và doanh nghiệp đã nộp vào quỹ hỗ trợ sắp xếp doanh nghiệp.
Tại dự án khu đô thị du lịch sinh thái Đại Phước, VIVACO và Bộ Xây dựng đã không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất mà sử dụng tập hợp chi phí đầu tư và giá trị quyền phát triển dự án để tính vào giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa.
Theo kết luận thanh tra, điều này là "không đúng quy định".
Hạch toán các khoản lỗ không đúng quy định
Theo kết luận, quá trình cổ phần hóa, Tập đoàn DIC đã hạch toán các khoản lỗ của 3 công ty con tổng 23 tỉ đồng vào giá trị vốn nhà nước để bàn giao sang công ty cổ phần là trái quy định.
Do đó, Thanh tra Chính phủ cho rằng Bộ Xây dựng và người đại diện phần vốn nhà nước tại Tổng công ty cổ phần Đầu tư phát triển xây dựng "cần làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm đối với các khoản lỗ nêu trên để xử lý theo đúng quy định".
Đối với việc phát hành cổ phiếu riêng lẻ, theo kết luận thanh tra, Bộ Xây dựng với vai trò là chủ sở hữu "chưa làm hết trách nhiệm" trong việc chỉ đạo về giá chào bán cổ phiếu riêng lẻ năm 2009, cần được kiểm điểm, xử lý theo quy định.
Về trình tự, thủ tục thoái vốn và việc xác định giá trị cổ phiếu để thoái vốn nhà nước, Thanh tra Chính phủ cho rằng Bộ Xây dựng ban hành văn bản phê duyệt phương án thoái vốn nhưng không xin ý kiến của Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Đồng thời Tập đoàn DIC đã cung cấp thông tin không đầy đủ, dẫn đến đơn vị tư vấn không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất của 3 địa chỉ đất nhằm bảo đảm sát với giá thị trường tại thời điểm thẩm định giá cố phiếu.
Chuyển cơ quan điều tra nếu phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự
Từ hàng loạt sai phạm trong quá trình cổ phần hóa Tập đoàn DIC được chỉ ra trong kết luận, Tổng thanh tra kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Xây dựng tổ chức kiểm điểm để có hình thức xử lý theo quy định đối với tập thể lãnh đạo giai đoạn 2007 - 2008, 2016 - 2017 và các tổ chức, cá nhân có liên quan.
Bộ Xây dựng có trách nhiệm đôn đốc các tổ chức, cá nhân có liên quan khắc phục số tiền vi phạm trong xác định giá trị tài sản được chỉ ra qua thanh tra và xác định nguyên nhân dẫn đến các khoản lỗ tại ba công ty con của Tập đoàn DIC để có biện pháp xử lý theo đúng quy định.
Những tập thể, cá nhân liên quan đến việc không xác định lại giá trị ba vị trí đất trong quá trình thẩm định giá cổ phần để thoái vốn nhà nước tại đơn vị này cũng cần kiểm điểm.
Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với UBND tỉnh Đồng Nai rà soát lại việc xác định giá trị tài sản là quyền sử dụng đất dự án khu đô thị du lịch sinh thái Đại Phước.
Nếu giá trị quyền sử dụng đất được xác định lại thấp hơn tập hợp chi phí đầu tư và giá trị quyền phát triển dự án đã tính vào giá trị doanh nghiệp thì giữ nguyên, nếu cao hơn thì thu nộp bổ sung vào ngân sách nhà nước, kết luận nêu.
Đáng chú ý, Thanh tra Chính phủ kiến nghị trong quá trình kiểm điểm, rà soát, xử lý, khắc phục các hạn chế, phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự thì Bộ Xây dựng chuyển thông tin đến cơ quan điều tra xem xét xử lý theo thẩm quyền.