Xuất khẩu thủy sản chỉ cầm chừng 8-10 tỉ USD/năm, VASEP đề xuất loạt giải pháp

Đại diện VASEP kiến nghị xây chợ đấu giá thủy sản cho ngư dân để có giá tốt hơn - Ảnh: TÙNG ĐINH

Ông Nguyễn Hoài Nam, phó tổng thư ký VASEP, đã đề xuất như vậy tại Hội nghị tổng kết ngành nông nghiệp năm 2024, triển khai nhiệm vụ năm 2025.

Xuất khẩu thủy sản chỉ cầm chừng 8-10 tỉ USD

Theo ông Nam, kim ngạch xuất khẩu thủy sản năm 2024 đã quay lại mốc đạt trên 10 tỉ USD - không chỉ đóng góp vào kim ngạch chung của ngành nông nghiệp Việt Nam (62,5 tỉ USD) mà còn tạo dấu ấn trong bối cảnh khó khăn toàn cầu.

Đặc biệt, ngành tôm đã đạt được mức xuất khẩu 4 tỉ USD, tăng 15% so với năm 2023, mặc dù thị trường tiêu thụ tôm trên thế giới đang chịu ảnh hưởng từ lạm phát và cạnh tranh gay gắt từ các nước sản xuất lớn như Ấn Độ, Ecuador, Indonesia.

Tuy nhiên, nhờ chiến lược tập trung thế mạnh hàng giá trị gia tăng và đa dạng hóa các phân khúc sản phẩm (tôm thẻ, tôm sú, tôm hùm, tôm biển...), ngành tôm Việt Nam vẫn duy trì được sự cạnh tranh và phát triển ổn định.

Kết quả xuất khẩu thủy sản năm 2024 là ấn tượng, song ông Nam cho rằng ngành thủy sản Việt Nam vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức lớn trong bối cảnh toàn cầu thay đổi nhanh chóng và bất định.

Một trong những vấn đề nổi bật là 5-6 năm qua, xuất khẩu thủy sản chỉ cầm chừng 8-10 tỉ USD/năm - ngoại trừ 2022 đạt 11 tỉ USD. Trong khi chiến lược phát triển ngành đến 2030 đặt mục tiêu đạt 14-16 tỉ USD.

"Nhìn từ góc độ tăng trưởng của ngành rau quả, đặc biệt là trái sầu riêng, cảm giác là xuất khẩu thủy sản cần có động lực tăng trưởng mới trong bối cảnh thế giới quá nhiều bất định, thay đổi nhanh trong kỷ nguyên số.

Dự báo tăng trưởng tiêu thụ thủy sản toàn cầu chỉ đạt mức 5-6%/năm, trong khi ngành thủy sản Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu 2 con số trong thời gian tới. Để đạt được mục tiêu này, ngành không chỉ cố gắng giữ vững thị phần, tăng hàm lượng chế biến giá trị gia tăng mà ngành cần nghiên cứu để có một mô hình tăng trưởng mới phù hợp" - ông Nam nói.

Tàu khai thác cá ngừ đại dương của ngư dân Bình Định về bến - Ảnh: LÂM THIÊN

Đề xuất tổ chức Ngày thủy sản Việt Nam

Trên cơ sở đó, ông Nam đề xuất tạo động lực cho nông - ngư dân nuôi trồng và khai thác thủy sản bằng giải pháp xây chợ đấu giá để bán được giá tốt nhất cho ngư dân và tập trung được dữ liệu truy xuất nguồn gốc.

Cần rà soát, sửa đổi phù hợp các quy định liên quan đến kích thước khai thác tối thiểu của một số loài, đặc biệt là cá ngừ vằn, ngừ vây vàng và các loài di cư.

Đồng thời cần có chiến lược xây dựng mô hình các tập đoàn, doanh nghiệp lớn về khai thác biển để hợp tác khai thác với các quốc gia có biển - không chỉ mở rộng phạm vi hoạt động mà còn tạo động lực mới cho ngư dân khai thác biển, cho nguồn nguyên liệu dồi dào bền vững hơn.

Đối với cộng đồng doanh nghiệp, ông Nam kiến nghị Chính phủ, Bộ Ngoại giao và Bộ Công Thương thúc đẩy việc đàm phán với Hàn Quốc để bãi bỏ hạn ngạch đối với tôm Việt Nam xuất khẩu vào Hàn Quốc trong khuôn khổ Hiệp định VKFTA nhằm điều chỉnh thuế suất về 0% cho tôm Việt Nam.

Thúc đẩy các hoạt động mở rộng thị phần tại khu vực các nước Trung Đông và Halal. Đồng thời tổ chức Ngày thủy sản Việt Nam (Vietnam Seafood Day) trong khối ASEAN - đây là cách Thái Lan đã và đang làm tốt thời gian qua về ngày hàng Thái Lan tại nhiều nước ở khu vực ASEAN, Hàn Quốc, Nhật Bản...

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho biết bộ cũng sẽ có buổi làm việc với VASEP để làm sao tăng trưởng thủy sản duy trì ở mức hai con số và thảo luận những kiến nghị này để thúc đẩy xuất khẩu thủy sản.