Vladimir Rogov, quan chức tỉnh Zaporizhzhia do Nga bổ nhiệm, hôm 23/4 thông báo các đơn vị Ukraine đã bỏ trận địa và rút khỏi làng Ocheretino ở tây bắc Avdeevka, tạo điều kiện cho binh sĩ Nga thuận lợi tiến vào và thượng cờ ở trung tâm làng.
Truyền thông phương Tây cho rằng làng Ocheretino không phải là địa điểm có giá trị chiến lược, nhưng vẫn là mục tiêu quân sự đáng giá nhờ chênh lệch độ cao so với các vùng đất xung quanh. Trong khi đó, các chuyên gia quân sự Nga đánh giá Ocheretino là vị trí then chốt trong tuyến phòng thủ của Ukraine ở tây bắc Avdeevka, thành trì quan trọng mà Moskva giành được từ tay Kiev hồi tháng 2.
Tầm quan trọng của Ocheretino khiến Kiev quyết định triển khai một phần Lữ đoàn Cơ giới số 47, đơn vị được mệnh danh là "nắm đấm thép" của quân đội Ukraine, trấn giữ khu vực này để củng cố phòng tuyến và ngăn đà tiến của lực lượng Nga về phía tây.
Đà tiến quân của Nga (đỏ) về phía làng Ocheretino ngày 14-22/4. Đồ họa: Twitter/GeromanAT
Lữ đoàn 47 từng đảm nhận mũi phản công chủ lực ở tỉnh Zaporizhzhia từ đầu tháng 6/2023, nhưng hứng chịu tổn thất nặng nề và nhiều lần xảy ra lục đục nội bộ, trước khi được điều động đến phòng thủ Avdeevka hồi cuối năm ngoái.
Đơn vị này đã tham chiến gần một năm liên tục mà không được lui về hậu phương nghỉ ngơi. Phần lớn binh sĩ lữ đoàn đều tỏ ra mỏi mệt, trong khi số lượng xe tăng Abrams và thiết giáp Bradley trong biên chế cũng suy giảm nghiêm trọng do thiệt hại trên chiến trường.
Các sĩ quan Lữ đoàn 47 yêu cầu cấp trên cho rút lui để nghỉ ngơi và củng cố đội hình. Sau khi xem xét, Bộ Quốc phòng Ukraine phê chuẩn đề xuất này và dự kiến điều Lữ đoàn Cơ giới số 115 tới thế chỗ Lữ đoàn 47 ở tiền tuyến tây bắc Avdeevka từ giữa tháng 4.
Tuy nhiên, khi thời hạn thay quân theo kế hoạch đã đến, các binh sĩ Lữ đoàn 47 rút lui, nhưng Lữ đoàn 115 không tới nhận vị trí phòng thủ như hiệp đồng. "Một số đơn vị của họ đã tháo chạy", Mykola Melnyk, đại đội trưởng thiện chiến của Lữ đoàn 47, tỏ ra bức xúc về hành động của Lữ đoàn 115.
Hành động của Lữ đoàn 115 tạo ra lỗ hổng lớn trong phòng tuyến của Ukraine. Lực lượng Nga dường như đã phát hiện các vị trí bỏ trống tại Ocheretino và quyết định mở mũi tiến công chớp nhoáng nhằm vào ngôi làng. Lữ đoàn Bộ binh cơ giới số 30 Nga lập tức di chuyển dọc tuyến đường sắt từ tây Avdeevka đến Ocheretino.
Binh sĩ Lữ đoàn 115 chuẩn bị triển khai trong ảnh công bố hôm 18/4. Ảnh: MilitaryLand
Dự án dữ liệu tình báo nguồn mở DeepState UA của Ukraine đánh giá rằng các đơn vị Nga đã tiến quân dọc tuyến đường sắt với tốc độ khoảng một km mỗi ngày và kiểm soát gần nửa làng Ocheretino vào ngày 22/4, một tuần sau khi mở mũi tiến công tại đây.
"Hình ảnh trên bản đồ giống như lưỡi dao dài 8 km xuyên thẳng vào phòng tuyến Ukraine, trong đó mũi dao nằm ở giữa làng Ocheretino", cây bút David Axe của Forbes nhận xét.
Lý do duy nhất ngăn Nga đẩy mạnh mũi tấn công về phía tây là Lữ đoàn 47 Ukraine quay lại cầm chân đối phương sau khi nhận ra sai lầm trong hiệp đồng giữa hai đơn vị. "Chúng tôi lại tiếp tục chiến đấu", Melnyk nói.
Sau khi giành được chỗ đứng tại làng Ocheretino, lực lượng Nga đang tìm cách mở rộng vùng kiểm soát và bảo vệ tuyến hậu cần. Một số tài khoản ủng hộ quân đội Ukraine thừa nhận các đơn vị Nga đã tiến vào và giành được một phần làng Novobakhmutivka ở phía nam Ocheretino.
"Ukraine tránh được thảm họa vào lúc này, nhưng giao tranh chưa có dấu hiệu chấm dứt. Nga có thể tiếp tục tiến công nếu chuyển thêm được quân dự bị tới đây", Axe cảnh báo.
Sư đoàn Tăng Cận vệ số 90 thuộc cánh quân Trung tâm của Nga vẫn hiện diện gần khu vực nhưng chưa được tung vào trận đánh. "Sư đoàn 90 tham chiến sẽ đặt ra nhiều thách thức với nỗ lực phản công của Ukraine, thậm chí có thể buộc Lữ đoàn 47 rút lui hoàn toàn về phía tây", Axe nhận định.
Igor Kimakovsky, cố vấn lãnh đạo Cộng hòa Nhân dân Donetsk (DPR) do Nga bổ nhiệm, nói rằng binh sĩ Ukraine cố gắng tái chiếm làng Ocheretino trong đêm 22/4 nhưng không đạt kết quả nào và bị tổn thất ít nhất 3 trung đội.
Đây không phải lần đầu quân đội Ukraine chứng kiến tình trạng một lữ đoàn từ chối chiến đấu hoặc tự ý bỏ trận địa trong vài tuần qua, điều mà một số chuyên gia cảnh báo là vấn đề mang tính hệ thống và có thể dẫn tới hiệu ứng dây chuyền làm sụp đổ tiền tuyến.
Vị trí làng Ocheretino và thành phố Avdeevka. Đồ họa: RYV
Lữ đoàn Cơ giới số 67, đơn vị phụ trách hướng dễ tổn thương nhất ở thành trì Chasov Yar, cũng bị nghi rút lui khỏi tiền tuyến và mở đường cho lực lượng Nga tiếp cận ngoại ô thành phố hồi đầu tháng 4. Tình hình lục đục nội bộ tại Lữ đoàn 67 khiến Bộ Quốc phòng Ukraine quyết định giải thể đơn vị có nòng cốt là các thành viên nhóm cực hữu Right Sector.
"Lục quân Ukraine có khoảng 100 lữ đoàn chiến đấu, nhưng phần lớn đã kiệt sức sau thời gian tham chiến kéo dài. Đây không phải lúc để Kiev để mất hai lữ đoàn, đồng thời kéo giãn quá mức những đơn vị tinh nhuệ nhất như Lữ đoàn 47. Hàng tỷ USD viện trợ nước ngoài sẽ vô nghĩa nếu Ukraine không có các binh sĩ sung sức và duy trì sĩ khí cao", Axe cảnh báo.
Vũ Anh (Theo Forbes)