Benjamin Graham là bậc thầy của phương pháp đầu tư giá trị. Đầu tư giá trị là chọn cổ phiếu bằng cách xem xét mức độ hoạt động thực sự của một công ty thay vì chỉ xem giá cổ phiếu tăng hay giảm. Graham đã đưa ra bảy tiêu chí chính để xác định giá trị cổ phiếu.
Xếp hạng chất lượng: Ổn định và tăng trưởng
Graham gợi ý nhà đầu tư nên chọn các công ty được các cơ quan/ tổ chức xếp hạng uy tín đánh giá xếp hạng trung bình trở lên. Những điểm này phản ánh sự tăng trưởng và ổn định của công ty, giúp nhà đầu tư có cái nhìn thoáng qua về tiềm năng tương lai của doanh nghiệp.
Đòn bẩy tài chính: Nợ có thể quản lý được
Bậc thầy của phương pháp đầu tư giá trị tin tưởng việc đặt cược vào các công ty có tỷ lệ nợ trên tài sản có thể quản lý được, lý tưởng là không quá 110% đối với các công ty công nghiệp. Quá nhiều nợ có nghĩa là ít linh hoạt hơn để vượt qua thời kỳ khó khăn.
Thanh khoản: Khả năng đáp ứng các nhiệm vụ
Một công ty có thể trông tuyệt vời trên giấy tờ, nhưng nếu không thể trang trải các nhiệm vụ ngắn hạn, công ty đó sẽ gặp rắc rối. Graham đề xuất tìm kiếm các công ty có đủ tài sản để trang trải các khoản nợ trước mắt.
Tăng trưởng thu nhập: Xu hướng tích cực
Các nhà đầu tư cần kiểm tra thu nhập của công ty trong 5 năm. Nếu thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS) tăng ít nhất một phần ba, đồng nghĩa có thể bạn đã tìm thấy một công ty biết cách tăng lợi nhuận.
Tỷ lệ giá trên thu nhập: Kiểm tra định giá
Tỷ lệ giá trên thu nhập (P/E) là cách thị trường chứng khoán cho biết liệu một cổ phiếu có đang được bán hay không. Graham khuyến nghị đầu tư vào các công ty có tỷ lệ P/E là 9 trở xuống - cổ phiếu giao dịch ở mức này có thể chỉ là món hời mà những công ty khác đang bỏ lỡ.
Tỷ lệ giá trên sổ sách: Giá trị ẩn
Hãy tưởng tượng việc mua một ngôi nhà với giá thấp hơn giá trị đất đai và vật liệu của ngôi nhà. Về cơ bản, đó là những gì bạn đang làm khi đầu tư vào các công ty có tỷ lệ giá trên sổ sách (P/B) dưới 1,2. Điều này có nghĩa là cổ phiếu đang được giao dịch với giá thấp hơn giá trị tài sản thực tế của nó.
Thanh toán cổ tức
Việc chờ đợi thị trường công nhận giá trị thực của một cổ phiếu có thể mất thời gian. Graham khuyên nên đầu tư vào các công ty trả cổ tức. Điều này tạo ra thu nhập trong khi chờ đợi và chứng minh sức khỏe tài chính của công ty.
Graham thường tìm kiếm các cổ phiếu có giá không quá 9 lần thu nhập của công ty. Tỷ lệ P/E thấp hơn cho thấy cổ phiếu có thể bị định giá thấp so với thu nhập của nó.
Tỷ lệ P/B ≤ 1,2. Điều này có nghĩa là giá thị trường của cổ phiếu không được cao hơn 1,2 lần giá trị sổ sách của công ty trên mỗi cổ phiếu. Tỷ lệ P/B dưới 1,2 cho thấy cổ phiếu có thể được giao dịch ở mức giá thấp hơn giá trị ròng của công ty.
Các nguyên tắc của Graham vẫn mang tính nền tảng, nhưng các nhà đầu tư hiện đại đã điều chỉnh chúng cho phù hợp với điều kiện thị trường ngày nay bằng cách sau:
Công cụ sàng lọc
Nhiều nhà đầu tư hiện nay sử dụng các công cụ sàng lọc được vi tính hóa để nhanh chóng lọc cổ phiếu. Các công cụ này có thể quét hàng nghìn cổ phiếu trong vài giây, xác định các khoản đầu tư giá trị tiềm năng.
Điều chỉnh theo từng ngành
Tiêu chí của Graham có thể cần điều chỉnh cho một số ngành nhất định. Ví dụ, với cổ phiếu công nghệ: thường giao dịch ở tỷ lệ P/E và P/B cao hơn do tiềm năng tăng trưởng và tài sản vô hình của chúng. Các nhà đầu tư có thể sử dụng ngưỡng cao hơn cho các số liệu này khi đánh giá các công ty công nghệ. Trong khi đó, cổ phiếu tài chính, thường có mức nợ cao hơn, do đó tiêu chí tỷ lệ nợ trên tài sản có thể cần được nới lỏng.
Các yếu tố định tính
Mặc dù Graham tập trung nhiều vào các số liệu định lượng, các nhà đầu tư giá trị hiện đại thường kết hợp các yếu tố định tính như lợi thế cạnh tranh, chất lượng quản lý, xu hướng ngành, ứng dụng toàn cầu.
Các nhà đầu tư cũng nên cân nhắc dựa trên rủi ro cụ thể của từng quốc gia về ổn định chính trị, biến động tiền tệ và pháp lý.
Hiện nay, các nhà đầu tư sử dụng nhiều phần mềm, công cụ để hỗ trợ việc định giá cổ phiếu. Tại DNSE, nhà đầu tư có thể tham khảo mô hình trợ lý ảo Ensa trên ứng dụng Entrade X của DNSE. Khi người dùng nhập câu lệnh "Thị trường hôm nay như thế nào?", trợ lý ảo Ensa ngay lập tức có thể đưa ra các thông tin tổng quát về thị trường theo các tiêu chí về biến động chỉ số VN-Index, nhóm ngành có thanh khoản tăng và giảm. Đồng thời, trợ lý ảo này cũng có thể tóm tắt các thông tin về các ngành có tỷ lệ cổ phiếu giảm giá, các mã có số lượng bán ròng và mua ròng khối ngoại cao trong phiên.
Trợ lý ảo Ensa trên ứng dụng Entrade X của DNSE hỗ trợ nhà đầu tư. Ảnh: DNSE
Còn với câu lệnh, "Nên mua mã cổ phiếu nào ngày 13/1", nhà đầu tư có thể nhận về thông tin về các mã cổ phiếu tiềm năng, giá mục tiêu, tỷ lệ phần trăm tăng trưởng so với phiên đóng cửa gần nhất. Không chỉ phân tích các mã cổ phiếu tiềm năng, khi nhập bất cứ mã cổ phiếu nào vào khung chat, Ensa cũng có thể đưa ra những đánh giá sơ bộ nhất về cổ phiếu, sức khỏe doanh nghiệp và một số định hướng đầu tư ngắn gọn cho nhà đầu tư.
Anh Vũ