Thông tin này được xác nhận từ TAND quận 1 (TP HCM) và ông Nguyễn Văn Phước, Giám đốc Công ty Văn hóa Sáng tạo Trí Việt (First News).
Chính chủ tổn thất, hàng xóm kiếm tiền
Ông Phước cho biết sau hơn 2 năm phát hiện các sàn thương mại điện tử ở Việt Nam tiếp tay tiêu thụ số lượng lớn sách giả, First News đã nhiều lần cảnh báo.
Đỉnh điểm để Công ty First News nộp đơn kiện Lazada vì gần đây, Lazada tiếp tục bán rất nhiều sách giả "Muôn kiếp nhân sinh" và hơn 600 đầu sách của Công ty First News. Theo ước tính, vì việc này mà Công ty First News bị thiệt hại lên đến hàng tỉ đồng. Công ty First News với sự trợ giúp của Công ty Luật TriLaw đã quyết định khởi kiện sàn thương mại điện tử Lazada sau khi thu thập đầy đủ bằng chứng.
"Chúng tôi tìm hiểu và biết được kênh thương mại điện tử Lazada được điều hành bởi Công ty Recess thuộc Tập đoàn Alibaba (Trung Quốc). Họ tiếp tay tiêu thụ số lượng lớn sách giả được làm theo kiểu ăn cắp bản quyền ấn phẩm của chúng tôi" - ông Phước nhấn mạnh.
Từ tháng 3-2020, với cáo buộc các trang thương mại điện tử đang bán sách giả, sách vi phạm bản quyền, phía First News đã chuẩn bị hồ sơ kiện. Phòng bản quyền của công ty đã xác định hơn 43 trang bán sách giả trên Facebook, gần 68 gian hàng bán sách giả trên các trang thương mại điện tử, hơn 116 kênh YouTube đăng tải sách nói trái phép… Công ty này thu thập tất cả thông tin về các đơn vị kinh doanh sách giả nói trên cùng đầy đủ bằng chứng pháp lý gửi đến cơ quan chức năng để tiến hành xử lý trong thời gian sớm nhất.
Riêng với hành vi buông lỏng quản lý hàng hóa trên sàn thương mai điện tử, mà cụ thể ở đây là Công ty Recess (Lazada), First News đã tiến hành lập vi bằng, ghi nhận toàn bộ hành vi mua bán, giao nhận sách giả. Sau khi có đủ chứng cớ, First News tiến hành khởi kiện Lazada. Ngày 4-9, đoàn luật sư đại diện Công ty First News đã nộp hồ sơ kiện lên TAND quận 1.
Ông Phước cáo buộc Lazada là trung tâm bán nhiều sách giả nhất. Hơn 2 tuần nay, Lazada vẫn tiếp tục bán rất nhiều sách giả "Muôn kiếp nhân sinh" và hơn 400 đầu sách của Trí Việt, làm giả từ những trùm in lậu làm giả sách ở Hà Nội. "Ngay sau khi phát hiện tác phẩm "Muôn kiếp nhân sinh" bị 3 trùm in lậu làm giả ở Hà Nội, chúng tôi đã đặt ngẫu nhiên 86 đơn hàng các sách của First News, các nhà xuất bản (NXB) khác và cuốn "Muôn kiếp nhân sinh" đang giảm giá trên 50% trên Lazada. Tại Văn phòng Thừa phát lại, mở ra, tất cả đều là sách giả, kém chất lượng và sai sót" - ông Phước cho biết.
Giám đốc First News cung cấp thêm thông tin rằng hiện rất nhiều cuốn sách giá trị của First News như "Đắc nhân tâm", "Quẳng gánh lo đi và vui sống", bộ 16 cuốn "Hạt giống tâm hồn", "Đi tìm lẽ sống"… bị hơn 18 nơi in lậu. Như vậy, cứ 19 cuốn sách được bán ra thì sách giả 18 cuốn và 1 cuốn sách thật từ First News được tiêu thụ.
Ngoài việc khởi kiện, First News đã trực tiếp gửi công văn cho Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông… để xử lý theo pháp luật.
Một số sách bán chạy của First News được rao bán trên Lazada. Ảnh: HÀ GIANG
Thực trạng dai dẳng và nhức nhối
Thực trạng in, mua bán sách in lậu tràn lan đã diễn ra nhiều năm nay. Công ty First News từng thống kê trong số gần 300 đầu sách bán chạy của công ty thì tất cả đều bị vi phạm bản quyền ở cả sách giấy, sách điện tử và sách nói. Trong đó, những đầu sách được gọi là "những cuốn sách bán chạy mọi thời đại của First News" như "Đắc nhân tâm", "Đi tìm lẽ sống", "Bí mật tư duy triệu phú", "Nghĩ giàu làm giàu",… có hơn 10 đơn vị in giả.
Alpha Books cũng là một trong số các đơn vị bị làm giả cả sách in, bản thu audio hay ebook. Sách giả hiện nay tinh vi hơn, được chào bán công khai tại các nhà sách, trên các sàn thương mại điện tử. Năm 2018-2019, các NXB gồm First News, Nhã Nam, NXB Trẻ, Alpha Books... đã tham gia xử lý một loạt trang mạng kinh doanh audio books lậu. Các đơn vị NXB cũng làm việc với các cơ quan quản lý như Cục Xuất bản, đoàn liên ngành phòng chống in lậu trung ương, lực lượng QLTT,… để tiến hành xử lý khi phát hiện các cơ sở in ấn, gia công đóng xén và tập kết sách giả, sách in lậu. Nhưng có vẻ không thấm vào đâu trong khi doanh thu của NXB vẫn thâm hụt nặng nề vì sách lậu, sách giả.
Không chỉ có các sàn thương mại điện tử có các gian hàng bày bán sách vi phạm bản quyền của First News, Alpha Books và các NXB khác mà hàng trăm trang bán sách khác đều bán những tác phẩm không có bản quyền. Ông Nguyễn Cảnh Bình, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Sách Alpha (Alpha Books), khẳng định rất nhiều sách được lưu hành trên thị trường là sách giả. Đó là những cuốn sách dịch từ văn bản gốc nhưng không được sự cho phép của tác giả.
Thực tế, việc ngăn chặn sách in lậu khó khả thi dù các NXB bắt tay cùng cơ quan chức năng thường xuyên kiểm tra, giám sát các hoạt động in ấn và kinh doanh sách giả, sách in lậu. Không khó để tìm thấy những cuốn sách được bày bán tràn lan ở các tuyến đường hay trên mạng với giá giảm từ 30%-50%, thậm chí là 70%. Người trong giới khẳng định: "Cái lo nhất chính là hiện tượng sách giả bày bán tràn lan trên mạng, đặc biệt là sách mua bản quyền nước ngoài sẽ khiến hình ảnh Việt Nam bị ảnh hưởng nhiều trong lĩnh vực bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ".