Sau thất bại của đảng Dân chủ trong bầu cử Mỹ, Tổng thống Joe Biden không xuất hiện nhiều trong các sự kiện công khai. Ông chủ yếu dựa vào các phát biểu đã chuẩn bị sẵn, hạn chế trả lời truyền thông, tránh bình luận về chiến thắng của ông Donald Trump hay tương lai đảng Dân chủ.
Trong khi đó, nhiều lãnh đạo thế giới đã tới dinh thự Mar-a-Lago, bang Florida để gặp ông Trump, hoặc điện đàm với Tổng thống đắc cử Mỹ. Cuối tuần trước, ông Trump là khách mời danh dự cùng nhiều nguyên thủ dự lễ mở cửa trở lại Nhà thờ Đức Bà Paris ở Pháp, trong khi ông Biden vắng mặt.
Trong chuyến đi tới Paris, Tổng thống đắc cử Mỹ ngày 7/12 tham gia cuộc gặp ba bên với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky. Ông Trump còn thảo luận về tình hình Syria, khi phe đối lập sắp lật đổ chính quyền tổng thống Bashar al-Assad và cho rằng "Mỹ không nên dính líu đến xung đột tại quốc gia này", như một người hoạch định chính sách thực thụ của Washington. Ông Biden đến ngày 8/11 mới đưa ra bình luận đầu tiên về Syria, khi phe đối lập đã tiến vào kiểm soát thủ đô Damascus và lật đổ chính quyền Assad.
"Sự lãnh đạo từ Nhà Trắng hoàn toàn mờ nhạt", một nguồn tin đảng Dân chủ nói với Politico.
Tổng thống Joe Biden tại Nhà Trắng ngày 8/12. Ảnh: AFP
Vai trò của ông Biden trong những ngày cuối nhiệm kỳ hoàn toàn trái ngược với cách ông Barack Obama thể hiện khi ông Trump lần đầu đắc cử năm 2016. Tổng thống đắc cử Trump khi đó kêu gọi chính quyền ông Obama phủ quyết một nghị quyết Hội đồng Bảo an chỉ trích việc Israel mở rộng các khu định cư. Ông Obama phớt lờ sức ép từ ông Trump và để nghị quyết được thông qua.
"Nước Mỹ chỉ có một tổng thống vào một thời điểm", phó cố vấn an ninh quốc gia của ông Obama khi đó tuyên bố. Ông Obama còn tổ chức họp báo tại Nhà Trắng hậu bầu cử, điều mà ông Biden đến nay vẫn chưa thực hiện.
Với một số thành viên đảng Dân chủ, ông Biden đang bỏ lỡ giai đoạn chuyển tiếp quyền lực quan trọng. Họ cho rằng sự mờ nhạt từ Nhà Trắng là một trong những vấn đề lớn nhất mà đảng Dân chủ phải đối mặt.
Sự lấn át của ông Trump khiến đảng Dân chủ giờ đây mất khả năng đưa ra một thông điệp rõ ràng, nhất quán tới cử tri, những người ngày càng tiếp cận thông tin chủ yếu qua mạng xã hội, trong nỗ lực thiết lập nền tảng để đảng vực dậy sau thất bại ở cả Nhà Trắng, Thượng viện và Hạ viện trước đảng Cộng hòa.
"Hầu hết cử tri không biết Kash Patel hay thậm chí Matt Gaetz, Tulsi Gabbard là ai", Waleed Shahid, chiến lược gia cấp tiến đảng Dân chủ, nói với WSJ, nhắc đến những người được ông Trump đề cử vào các vị trí quan trọng trong chính quyền sắp tới. "Nhưng họ sẽ biết nếu ông Biden đề cập đến các ứng viên đó. Cách duy nhất để thắng trong cuộc đua giành sự chú ý là hướng đến cử tri, lý giải cho họ, điều mà ông Biden liên tục tránh né".
Trái ngược với sự im lặng từ ông Biden, ông Trump dùng mạng xã hội Truth Social để đăng hàng loạt ý định chính sách trong nhiệm kỳ hai, như áp thuế với Mexico, Canada và Trung Quốc nếu họ không chặn tình trạng người nhập cư và chất gây nghiện vào Mỹ, hay dọa áp thuế 100% với thành viên khối BRICS.
"Những tuyên bố và động thái như vậy về chính sách đối ngoại của một tổng thống đắc cử là bất thường, nhưng đó mới đúng là ông Trump", Brian Finucane, cố vấn cấp cao tại tổ chức phi lợi nhuận International Crisis Group, trụ sở Bỉ, nói với AFP.
"Không có gì bất ngờ khi ông Trump muốn thể hiện mình là 'tổng thống buông rèm'", Colin Clarke, giám đốc nghiên cứu tại tổ chức tư vấn an ninh The Soufan Group, bổ sung.
Theo Clarke, ông Trump gia tăng sức ảnh hưởng ngay cả khi chưa nhậm chức vì ông Biden không thể hiện rõ rệt vai trò của mình trong những ngày cuối nhiệm kỳ. "Hầu hết lãnh đạo thế giới đều đã sẵn sàng bước tiếp và bắt đầu tìm đối sách với chính quyền Trump nhiệm kỳ hai", chuyên gia này nhận định.
Trong số những lãnh đạo như vậy có Tổng thống Ukraine Zelensky. Bất chấp lo ngại ông Trump có thể đẩy Ukraine vào một thỏa thuận bất lợi để chấm dứt chiến sự với Nga, ông Zelensky vẫn tìm cách gặp để thuyết phục Tổng thống đắc cử Mỹ duy trì viện trợ cho nước này.
Một số trợ lý thừa nhận sự vắng bóng của Tổng thống Biden trong các cuộc thảo luận về cách ứng phó chính quyền Trump nhiệm kỳ hai và tương lai đảng Dân chủ. Họ cho rằng có hai yếu tố dẫn đến tình trạng này là Tổng thống Biden tự cảm thấy ít người muốn lắng nghe và ông tin rằng mình không "nợ nần" gì nhiều với chính đảng đã gạt ông sang một bên trong cuộc đua vào Nhà Trắng.
Nhiều thành viên cấp cao đảng Dân chủ hồi tháng 7 đã công khai gây sức ép để ông Biden rời cuộc đua vào Nhà Trắng, nhường lại cơ hội cho cấp phó Kamala Harris. Bà Harris sau đó để thua ông Trump trong cuộc bầu cử.
"Trong các cuộc thảo luận mà tôi tham gia, họ thậm chí còn không nhắc đến Tổng thống Biden. Điều này thật đáng buồn", một thành viên đảng Dân chủ nói. "Cảm giác như Donald Trump đã là ông chủ Nhà Trắng vậy".
Tổng thống Joe Biden (phải) gặp Tổng thống đắc cử Donald Trump tại Nhà Trắng ngày 13/11. Ảnh: AFP
Nhiều quan chức và trợ lý đảng Dân chủ không còn dõi theo các hoạt động thường ngày của ông Biden. Trong tuần trước, những trao đổi của họ chủ yếu tập trung vào việc ông Biden ân xá cho con trai Hunter, ai được mời đến dự tiệc Nhà Trắng và liệu các nhân viên Nhà Trắng có được chụp ảnh chia tay với Tổng thống không.
Phát ngôn viên Nhà Trắng Andrew Bates bênh vực ông Biden, nói Tổng thống "vẫn sử dụng tốt nhất từng ngày còn lại trong nhiệm kỳ" và "nêu gương vì nền dân chủ Mỹ, giữ cam kết tôn trọng ý nguyện cử tri và chuyển giao quyền lực một cách trật tự".
Bates lưu ý ông Biden cũng đã chỉ trích chương trình nghị sự của ông Trump khi trả lời truyền thông tháng 11, cho rằng chính sách thuế của Tổng thống đắc cử sẽ "phản tác dụng".
Ezra Levin, đồng sáng lập tổ chức phi lợi nhuận Indivisible, cho rằng ông Biden có thể có loạt động thái cứng rắn hơn trong thời gian còn lại để củng cố vị thế đảng Dân chủ cũng như di sản của chính ông. Levin nói Indivisible đã gửi những đề xuất như vậy đến Nhà Trắng, nhưng đến nay vẫn chưa có nhiều dấu hiệu cho thấy ông Biden sẽ tìm cách ngăn ông Trump "phủ bóng" mình.
Như Tâm (Theo AFP, Politico, WSJ)