Thủ lĩnh Sayyed Hassan Nasrallah của nhóm Hezbollah xuất hiện ở Beirut năm 2007 - Ảnh: REUTERS
Cuối tuần trước, máy bay chiến đấu của Israel đã thả hơn 80 quả bom xuống phía nam Beirut, xuống trụ sở ngầm của Hezbollah và tiêu diệt thủ lĩnh Hassan Nasrallah.
Nhiều lần thoát chết
Vụ ám sát đánh dấu kết quả của nỗ lực kéo dài nhiều năm của Israel nhằm tiêu diệt thủ lĩnh Hezbollah. Ông Nasrallah nắm quyền Hezbollah từ năm 1992 và ẩn náu hoàn toàn sau Chiến tranh Lebanon lần thứ hai năm 2006.
"Trước năm 2006, ông Nasrallah đã công khai đi khắp Lebanon, phát biểu và tổ chức các cuộc họp", tờ Times of Israel dẫn lời chuyên gia Eyal Zisser thuộc Đại học Tel Aviv cho biết. Sau năm 2006, Israel đã cố gắng ám sát ông Nasrallah 3 lần, trong đó một cuộc không kích trượt mục tiêu và 2 nỗ lực khác không thể phá vỡ boongke bê tông cốt thép nơi ông ẩn náu.
Sau đó, các cơ quan tình báo Israel đã thay đổi hoàn toàn cách tiếp cận và tăng cường nỗ lực thu thập thông tin tình báo về cơ cấu chỉ huy và thành viên của Hezbollah. Do đó, ông Nasrallah trở nên thận trọng hơn, chỉ xuất hiện trước công chúng vài lần hiếm hoi.
"Trong 22 năm qua, ông ấy có lẽ chỉ xuất hiện công khai 4 hay 5 lần", ông Zisser nhận định. Lần cuối ông Nasrallah xuất hiện là tại bệnh viện ở Beirut vào tháng 5-2024, để thăm người mẹ đang hấp hối.
Hầu như hình ảnh gương mặt của ông Nasrallah chỉ xuất hiện trong các đoạn video ghi sẵn hoặc từ một địa điểm bí mật.
Vùng đất Hezbollah
Nhiều người cho rằng thủ lĩnh Hezbollah sống dưới hầm tại khu vực Dahiya ở ngoại ô Beirut, nhưng không ai biết chính xác ở đâu. Người từng gặp ông Nasrallah kể lại họ được bịt mắt và chở đi khắp Beirut trước khi gặp ông.
"Ông Nasrallah không ở một địa điểm nào cả. Ông ta có nhiều nơi ẩn náu, tất cả đều có khả năng là ở Dahiya, một phần của mạng lưới boongke ngầm rộng lớn", ông Shlomo Mofaz, giám đốc Trung tâm Thông tin tình báo và khủng bố Meir Amit, giải thích.
Các vụ ám sát những nhân vật cấp cao của Hezbollah ở Dahiya những tuần qua cũng cho thấy đây vẫn là nơi tập trung đầu não của nhóm này.
Bà Hanin Ghaddar, học giả người Lebanon tại Viện Washington, cho biết rất ít người ngoài có thể đến Dahiya. "Hezbollah đã thực hiện một chiến lược che giấu Dahiya trong nhiều thập kỷ. Mục đích là cô lập cộng đồng Shia của Dahiya khỏi các cộng đồng khác ở Lebanon", bà Ghaddar viết trong cuốn sách Hezbollahland.
Theo đó, an ninh được thắt chặt xung quanh các địa điểm nhạy cảm trên hoặc dưới lòng đất, nơi các thành viên Hezbollah sinh sống hoặc làm việc.
"Chỉ những người được ủy quyền mới được phép tiếp cận những khu vực đó và những người không được ủy quyền sẽ bị bắt giữ. Điều này từng xảy ra với nhiều nhà báo nước ngoài trong quá khứ", ông Mofaz kể.
Các vệ sĩ của ông Nasrallah cũng được chọn từ những gia đình đáng tin cậy hoặc các thành viên Hezbollah trung thành được đào tạo tại Lebanon hoặc Iran.
Người tham gia tuần hành ở thành phố Basra, Iraq, mang ảnh thủ lĩnh Hezbollah ngày 29-9 - Ảnh: REUTERS
Vị trí khó thay thế
Cái chết của thủ lĩnh Hezbollah để lại một khoảng trống lớn trong "trục kháng chiến" của Iran trên khắp Trung Đông.
"(Iran) đã thiết lập Hezbollah như một cánh tay chiến lược sẽ được kích hoạt trong trường hợp Iran bị nhắm mục tiêu trên lãnh thổ của mình, đặc biệt là khi nước này phát triển chương trình hạt nhân", ông Mofaz đánh giá.
Sau vụ ám sát ông Qassem Soleimani, chỉ huy Lực lượng Quds của Iran, vào năm 2020, ông Nasrallah trở thành nhà lãnh đạo khu vực gần gũi nhất với Lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei.
Lãnh đạo Hezbollah bị giết cũng có ảnh hưởng lớn hơn so với lãnh đạo Yahya Sinwar của phong trào Hồi giáo Hamas ở Gaza.
"Sức hút của ông Nasrallah, phong cách nói chuyện và tính tự luyến đã khiến ông ta trở nên khác biệt", ông Mofaz nói, tuy nhiên cho rằng sự kiêu ngạo đó có thể đã góp phần vào sự sụp đổ của ông.
"Ông ta tuyên bố mình hiểu rõ Israel, rằng ông ta biết cách đọc vị người Israel. Nhưng những gì đã xảy ra vào tuần trước, giống như năm 2006, chứng minh rằng ông ta đã sai", ông Mofaz nhận định.