Ông Trump (bìa phải) nhiều khả năng sẽ đưa ra những thay đổi chính sách ảnh hưởng đến châu Âu, trong đó có nước Pháp của ông Macron (giữa) và Ukraine của ông Zelensky (bìa trái) - Ảnh: AFP
Ngày 20-12, báo Financial Times dẫn nguồn thạo tin khẳng định Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump vừa thay đổi yêu sách của mình với Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và vấn đề viện trợ quân sự cho Ukraine.
Tăng gấp đôi ngân sách NATO
Theo báo này, trong những cuộc họp diễn ra trong tháng 12, nhóm cố vấn chính sách đối ngoại thân cận của ông Trump đã báo cho các quan chức cấp cao châu Âu việc tổng thống đắc cử Mỹ sẽ yêu cầu các nước thành viên NATO nâng ngân sách quốc phòng của mình lên mức 5% GDP.
Mức tăng này cực kỳ lớn, gấp đến 2,5 lần yêu cầu đóng góp hiện tại đối với các thành viên NATO là 2% GDP. Đến nay chưa có lời giải thích cụ thể nào cho con số 5% nêu trên.
Không nước NATO nào phân bổ ngân sách cho quốc phòng đạt mốc 5% GDP, với nước cao nhất là Ba Lan với xấp xỉ 4%. Bản thân Mỹ dự kiến chỉ chi 3,1% GDP cho quốc phòng trong năm 2024.
Hiện cũng chỉ có 23 trên 32 nước thành viên NATO đáp ứng yêu cầu chi tiêu quốc phòng đạt 2% GDP. Cuộc khủng hoảng kinh tế - chính trị đang bùng nổ ở lục địa già khiến việc bổ sung từng 0,1% GDP cho quốc phòng khó khăn ở hầu hết các nước.
Một quan chức châu Âu cho biết dù yêu cầu tăng ngân sách lên tận 5%, nhưng nhiều khả năng nhà lãnh đạo tương lai của Washington sẽ hài lòng với con số 3,5%.
Ngoài ra ông Trump có thể hứa hẹn đưa ra những chính sách thương mại ưu ái hơn cho những nước đầu tư quốc phòng nhiều hơn.
Ông Trump đã nhiều lần yêu cầu các nước thành viên NATO tăng ngân sách quốc phòng, nếu không Mỹ sẽ rút khỏi NATO. Sau khi Nga tấn công Ukraine, nhiều nước châu Âu đã tăng ngân sách quốc phòng.
Sẽ không cắt viện trợ Ukraine
Tổng thư ký NATO Mark Rutte và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky bắt tay nhau tại Dinh Tổng thư ký NATO, ở Brussels, Bỉ, ngày 18-12 - Ảnh: REUTERS
Cũng theo nguồn thạo tin của Financial Times, nhiều khả năng ông Trump sẽ duy trì việc viện trợ quân sự cho Ukraine trong nhiệm kỳ của mình.
Trước đó, ông từng nhiều lần chỉ trích gay gắt việc Washington vung tiền trang bị vũ khí cho Kiev và khẳng định các khoản viện trợ sẽ phải bị cắt giảm khi ông nắm quyền.
Lo ngại viễn cảnh này, hôm 18-12 Tổng thư ký NATO Mark Rutte đã mời nhiều nhà lãnh đạo châu Âu như Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, Thủ tướng Đức Olaf Scholz, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron... đến nhà mình bàn phương án hỗ trợ Kiev trong giai đoạn mới.
Ngày 19-12, ông Scholz cũng đã điện đàm riêng với ông Trump về vấn đề này. Kết thúc cuộc trò chuyện, thủ tướng Đức khẳng định "khá tự tin rằng Mỹ và châu Âu" sẽ tiếp tục việc ủng hộ Ukraine.
Các quan chức châu Âu nhận định ông Trump vẫn giữ nguyên quan điểm Ukraine không được trở thành thành viên của NATO và cuộc chiến tại nước này cần kết thúc ngay lập tức.
Tuy nhiên giờ đây tổng thống đắc cử Mỹ đã tin là việc tiếp tục cung cấp vũ khí cho Kiev sau khi một thỏa thuận ngừng bắn có hiệu lực sẽ giúp đảm bảo một kết quả "hòa bình nhờ sức mạnh".
Ông Trump được đánh giá là người khó đoán, hay thay đổi, do đó nguồn tin của báo Financial Times về vấn đề trên của NATO và Ukraine được nhiều chuyên gia đánh giá là vẫn còn chờ ở phía trước.