Ngày 30/9, sau hai lần phải hoãn phiên xử vì nhiều lý do, TAND TP Dĩ An tiếp tục đưa ông Trần Quốc Tân (nguyên chủ tịch HĐQT Công ty CP Tân Tân) ra xét xử về tội Trốn thuế và Không chấp hành bản án. Do sức khỏe không tốt, ông Tân được HĐXX cho phép ngồi khi trả lời thẩm vấn.
Bị cáo Trần Quốc Tuấn (56 tuổi, em ruột ông Tân, thành viên HĐQT Công ty CP Tân Tân) bị truy tố tội Không chấp hành bản án.
Tân Tân là công ty chế biến đậu phộng nổi tiếng từ hàng chục năm trước. Thời hoàng kim, công ty có hơn 140 nhà phân phối, hơn 40.000 điểm bán lẻ ở hầu hết các siêu thị và trung tâm thương mại, chiếm 80% thị phần trong cả nước. Doanh nghiệp cũng xuất khẩu thành công đến Mỹ, Australia, Trung Quốc, Nhật Bản, Nga, Thụy Điển, Đài Loan, Hong Kong...
Ông Trần Quốc Tân (áo hồng) và Trần Quốc Tuấn (phải) tại tòa. Ảnh: Quốc Thắng
Theo cáo trạng, ngày 5/7/2011, ông Tân làm hợp đồng chuyển nhượng cho bà Nguyễn Thị Thanh (62 tuổi, ngụ TP HCM) 3.666.666 cổ phần của cá nhân với giá 36,6 tỷ đồng (10.000 đồng/cổ phần). Công ty CP Tân Tân cũng cấp giấy chứng nhận sở hữu 45,83% cổ phần cho bà Thanh. Sau khi trở thành cổ đông, bà Thanh nhiều lần yêu cầu HĐQT triệu tập Đại hội cổ đông bất thường bầu lại HĐQT, cung cấp thông tin về tình hình hoạt động kinh doanh, các báo cáo tài chính, đánh giá tình hình hoạt động của doanh nghiệp nhưng ông Tân không thực hiện.
Đến tháng 11/2015, bà Thanh gửi đơn kiện đến TAND tỉnh Bình Dương. Gần 3 năm sau, ngày 27/9/2018, tòa ban hành bản án, buộc các thành viên HĐQT Công ty CP Tân Tân (vợ chồng ông Tân, ông Tuấn) phải "triệu tập họp Đại hội đồng cổ đông bất thường để bầu lại HĐQT của công ty theo đúng quy định pháp luật". Ngoài ra, tòa cũng yêu cầu công ty (do ông Tân đại diện theo pháp luật) phải cho bà Thanh được xem xét, trích lục sổ, biên bản, Nghị quyết của HĐQT, báo cáo tài chính giữa năm và hàng năm.
Sau khi bản án có hiệu lực, ngày 14/6/2019, Cục Thi hành án Dân sự tỉnh Bình Dương đã ban hành Quyết định thi hành án, buộc các thành viên HĐQT Công ty Cổ phần Tân Tân thi hành. Tuy nhiên, ông Tân và 2 thành viên còn lại "không thi hành bản án mặc dù có điều kiện để thi hành án". Đến tháng 9/2020, cơ quan này tiếp tục ra quyết định về việc cưỡng chế thi hành án đối với ông Tân, Tuấn và bà Phụng nhưng họ vẫn không thi hành.
Ngày 9/4/2021, Cục Thi hành án Dân sự tỉnh Bình Dương có công văn kiến nghị cơ quan điều tra khởi tố ông Tân, Tuấn và bà Phụng về hành vi Không chấp hành án. Ngày 28/5/2022, đại diện theo uỷ quyền của bà Thanh tiến hành triệu tập Đại hội đồng cổ đông để bầu thành viên HĐQT mới, thì ông Tân và vợ, em trai đều không đến; có văn bản gửi tòa án yêu cầu hủy bỏ Nghị quyết đại hội. "Việc này thể hiện việc cố ý không thực hiện bản án của Tòa án đã có hiệu lực luật pháp luật", cáo trạng nêu.
Mặc dù ông Tuấn không tham gia điều hành công ty từ năm 2013, nhưng với vai trò là thành viên HĐQT phải có trách nhiệm trong việc thực hiện bản án của TAND tỉnh Bình Dương đã có hiệu lực thi hành.
Tại tòa hôm nay, ông Tân thừa nhận hành vi như cáo trạng truy tố, song cho rằng vì lúc đó ông đã bị "phế truất chức Chủ tịch HĐQT" nên không làm được gì.
Bị cáo cho biết Công ty CP Tân Tân được thành lập từ năm 2007, gồm 3 cổ đông góp vốn. Ông Tân nắm 80%; vợ ông là Châu Thị Phụng, 53 tuổi, và ông Tuấn mỗi người 10%. Toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp đều do ông Tân trực tiếp điều hành.
Trốn thuế do 'sơ sót thủ tục'
Theo cáo buộc, Công ty CP Tân Tân kinh doanh thua lỗ nên ngưng hoạt động từ năm 2013. Đến năm 2015, ông Tân đứng ra cho Công ty TNHH MTV Thương mại - Sản xuất - Trồng trọt Tân Tân (công ty con) thuê lại nhà xưởng và kho trên diện tích của Công ty CP Tân Tân, giá thuê là 100 triệu đồng một tháng. Tính đến tháng 11/2022, Công ty CP Tân Tân thu được tổng số tiền 8,6 tỷ đồng nhưng không thực hiện việc xuất hóa đơn, kê khai, báo cáo thuế đối với doanh thu của doanh nghiệp.
Tại kết luận giám định thuế ngày 26/8/2022 của Cục Thuế tỉnh Bình Dương, số tiền thuế phải nộp đối với việc kinh doanh cho thuê nhà xưởng của Công ty CP Tân Tân trong khoảng thời gian này là gần 1,5 tỷ đồng. Đây là số tiền ông Tân bị truy tố về tội Trốn thuế. Việc cho thuê nhà, xưởng và kho do một mình ông Tân trực tiếp thực hiện, ông Tuấn và bà Phụng (các thành viên HĐQT) không được chia theo cổ phần, nên không bị xem xét, xử lý hình sự.
Trả lời HĐXX, ông Tân thừa nhận Công ty CP Tân Tân ngừng hoạt động năm 2013, hai năm sau bị cáo cho công ty con thuê nhà xưởng và "không thông qua cổ đông".
Tuy nhiên, ông Tân cho rằng bị truy tố oan tội này, bởi thời điểm đó các nhân viên đã nghỉ hết, ông phải nhờ dịch vụ ở ngoài làm. Bản thân ông vì quá nhiều việc phải lo nên dẫn đến đóng thiếu thuế. "Bị cáo không trốn thuế, ngay khi nhận được giấy báo đã đóng tiền bổ sung nhưng một tháng sau lại bị khởi tố", ông Tân khai, khẳng định "việc này chỉ do sơ suất".
Để làm rõ nhiều vấn đề liên quan, HĐXX hỏi về việc công ty không hoạt động suốt nhiều năm, song vẫn có báo cáo tài chính 2014-2022. Ông Tân cho biết đã nhờ dịch vụ làm vào năm 2023 do lúc này nhân viên đã nghỉ hết, song ông "không nhớ đã nhờ người nào làm".
Tham gia hỏi, đại diện VKS và các luật sư tiếp tục chất vấn ông Tân về các báo cáo tài chính, hóa đơn tài chính, các khoản tiền, cũng như nhiều việc liên quan đến công ty. Tuy nhiên, bị cáo không trả lời thẳng vào câu hỏi, mà "vòng vo" và liên tục nói "không nhớ".
Ông Tuấn cũng bị tòa hỏi nhiều tình tiết liên quan tổng thể vụ án. Bị cáo thừa nhận bị truy tố là đúng, song cho rằng nhiều vấn đề "không nhớ, chủ yếu làm theo chỉ đạo của anh Tân".
Tòa: Nhiều dấu hiệu tội phạm
Sau khi hội ý, HĐXX quyết định trả hồ sơ cho VKS, đề nghị làm rõ nhiều vấn đề, nhiều việc liên quan đến bà Phụng (vợ ông Tân) và các nhân viên, về các hoá đơn tài chính; điều tra làm rõ dấu hiệu đồng phạm trốn thuế.
Tòa cũng đề nghị làm rõ số tiền chênh lệch trong việc cho thuê kho, xưởng của Công ty CP Tân Tân, những người nhận tiền; đề nghị giám định tư pháp về kế toán, kiểm toán của công ty trong khoảng thời gian từ năm 2019-2022; việc sử dụng tài sản của Công ty CP Tân Tân có hay không dấu hiệu hành vi Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản và Tham ô tài sản.
HĐXX cũng đề nghị làm rõ dấu hiệu của hành vi Làm giả con dấu tài liệu cơ quan tổ chức trong các tài liệu của Công ty CP Tân Tân thể hiện.
Quốc Thắng