Các quan chức Mỹ giấu tên hôm 28/12 nhận định rằng Nga đang đẩy mạnh nỗ lực giành lại các vùng tại tỉnh biên giới Kursk, trong đó chiến dịch phản công hiệp đồng nhằm đánh bật quân đội Ukraine khỏi khu vực có thể diễn ra trong tháng sau.
Ukraine đầu tháng 8 mở chiến dịch tấn công bất ngờ và kiểm soát hơn 1.300 km2 lãnh thổ ở tỉnh Kursk. Đây là cuộc tấn công trên bộ đầu tiên của lực lượng nước ngoài nhắm vào Nga kể từ Thế chiến II.
Mục tiêu của Kiev là buộc Moskva rút quân về bảo vệ tỉnh biên giới, ngăn bước tiến của quân đội Nga ở mặt trận Donbass, gồm tỉnh Lugansk và Donetsk, cũng như tạo đòn bẩy cho chính quyền Tổng thống Volodymyr Zelensky tại những cuộc đàm phán trong tương lai.
Tuy nhiên, tình hình không như Ukraine kỳ vọng. Sau thời gian đầu bị bất ngờ, quân đội Nga đã củng cố lực lượng và huy động hàng chục nghìn binh sĩ cho mặt trận Kursk, trong khi vẫn duy trì đà tiến quân với tốc độ nhanh chưa từng thấy ở Donbass.
Binh sĩ Ukraine tại thị trấn Sudzha ở tỉnh Kursk hồi tháng 8. Ảnh: AP
5 quan chức Ukraine và phương Tây giấu tên hôm 30/12 bày tỏ lo ngại quyết định đánh cược vào mặt trận này sẽ khiến lực lượng của Kiev bị suy yếu nghiêm trọng, trong khi các binh sĩ Ukraine trực tiếp tham chiến ở Kursk cũng đặt ra nhiều ngờ vực với chiến dịch trên lãnh thổ Nga.
"Chúng tôi đã chọc phải ổ kiến lửa và kích động thêm một điểm nóng khác", thiếu tá Stepan Lutsiv, thành viên Lữ đoàn Xung kích Đường không số 95 Ukraine, nói.
Sau thành công bất ngờ trong giai đoạn đầu chiến dịch, các đơn vị Ukraine được lệnh tiến sâu hơn vào lãnh thổ Nga so với mục tiêu đề ra, hướng tới thị trấn Korenevo ở cách biên giới khoảng 25 km. Đây cũng là một trong các địa điểm đầu tiên mà lực lượng Nga phát động phản công.
Quân đội Nga tăng tốc giành lại lãnh thổ từ đầu tháng 11. Hãng thông tấn AP cho biết tính đến cuối tháng 12, Ukraine đã tổn thất hàng nghìn binh sĩ và mất gần một nửa lãnh thổ mà họ giành được tại tỉnh Kursk trong giai đoạn đầu chiến dịch.
Binh sĩ Ukraine từng vui mừng trước thành công ban đầu, nhưng đã thay đổi quan điểm khi phải hứng chịu tổn thất lớn. Một đại đội trưởng cho biết 50% binh sĩ dưới quyền đã thiệt mạng hoặc bị thương và mất khả năng chiến đấu.
Một số chỉ huy Ukraine thừa nhận tình hình tiền tuyến tại tỉnh Kursk đang rất khó khăn, tinh thần của binh sĩ xuống thấp. Các quân nhân ngày càng hoài nghi về những quyết định của cấp trên, cũng như đặt dấu hỏi với mục đích phát động chiến dịch trên đất Nga.
Lễ tang tổ chức tại Chernihiv hôm 27/11 dành cho binh sĩ Ukraine thiệt mạng tại tỉnh Kursk. Ảnh: AP
Một chỉ huy nói nhiều mệnh lệnh của cấp trên không phù hợp với thực tế chiến trường, do chậm trễ trong quá trình truyền đạt thông tin, đặc biệt là tại các khu vực mà Nga đã tái chiếm. "Cấp trên không nắm được vị trí của chúng tôi và đối phương, cũng như các khu vực Ukraine còn kiểm soát. Họ không nắm được tình hình tác chiến, buộc chúng tôi tự hành động", người này nói.
Một trung đội trưởng Ukraine tiết lộ đã nhiều lần yêu cầu chỉ huy cho phép sơ tán, thay đổi vị trí phòng thủ vì biết không thể giữ được phòng tuyến, song đều bị từ chối. "Những người bám trụ đến phút cuối đều đã mất tích. Ít nhất 20 thi thể quân nhân Ukraine đã bị bỏ lại trong 4 tháng qua, do nỗ lực thu hồi chỉ khiến chúng tôi hứng chịu thêm thương vong", người này nói.
Các quân nhân Ukraine nói không được chuẩn bị để đối mặt với cuộc phản công dữ dội của lực lượng Nga và đang trong thế "tiến thoái lưỡng nan", không đủ sức phản kích mà cũng không thể rút lui.
"Không còn lựa chọn nào khác. Chúng tôi sẽ tiếp tục chiến đấu ở đây, vì đối phương sẽ không dừng lại khi lực lượng Ukraine rút về biên giới. Họ sẽ tiếp tục tiến quân", chỉ huy một đơn vị vận hành thiết bị bay không người lái (drone) cho biết.
Khi được yêu cầu bình luận về diễn biến tại tỉnh Kursk, Bộ tổng tham mưu quân đội Ukraine tuyên bố đang gây tổn thất cho Nga về nhân lực và thiết bị quân sự. Cơ quan này cũng nhấn mạnh binh sĩ Ukraine tại mặt trận Kursk "được cung cấp mọi thứ cần thiết" để chiến đấu.
Bất chấp tình cảnh ngặt nghèo, vẫn có tín hiệu lạc quan với các đơn vị Ukraine. Một số binh sĩ nói rằng quyết định gỡ rào vũ khí tầm xa của Mỹ và Anh đang khiến đà phản công của Nga chậm lại.
Cục diện chiến sự Nga - Ukraine. Đồ họa: RYV
Tuy nhiên, không có dấu hiệu nào cho thấy Nga sẽ ngừng tiến quân tại Kursk. Lực lượng Nga tuần này giành thêm khu rừng rậm nằm giữa khu dân cư Kremenne và Vorontsovo, qua đó tiến gần hơn tới một trong các tuyến hậu cần quan trọng tại mặt trận này.
Tổn thất nặng nề ở Kursk và Donbass khiến ngày càng nhiều quân nhân Ukraine hoài nghi về mục đích của chiến dịch trên đất Nga. "Vùng Donbass đã bị bán, nhưng với mức giá nào?" một chỉ huy Ukraine đặt câu hỏi.
Phạm Giang (Theo AP)