Khu đất vừa đấu giá tại khu 3 thôn Thanh Thần, xã Thanh Cao, huyện Thanh Oai, TP Hà Nội - Ảnh: B.NGỌC
Nhận định được Bộ Xây dựng đưa ra trong báo cáo phân tích cơ cấu giá thành, giá bán và nguyên nhân tăng giá bất động sản, đề xuất giải pháp, vừa gửi tới Văn phòng Chính phủ tổng hợp trước cuộc làm việc của Thủ tướng với một số tập đoàn, tổng công ty trong lĩnh vực bất động sản, nhà ở sắp diễn ra.
Giá trúng đấu giá đất cao bất thường
Bộ Xây dựng cho biết bên ngoài các khu đấu giá có rất đông môi giới trực chờ kết quả, sẵn sàng chào mua, bán các lô đất vừa trúng đấu giá để kiếm lời.
Và trong quá trình tổ chức đấu giá đất ở một số nơi còn có hiện tượng cò đấu giá, thông đồng làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người tham gia đấu giá.
Hiện tượng bỏ giá rất cao một số lô đất, rồi bỏ cọc, tạo mặt bằng giá ảo để thao túng thị trường, mua đi, bán lại nhiều lô đất trúng đấu giá nhằm thu lợi bất chính diễn ra khá phổ biến ở nhiều nơi và mang tính tổ chức, Bộ Xây dựng nhấn mạnh.
Một số trường hợp có kết quả trúng đấu giá cao gấp nhiều lần giá khởi điểm đã tác động đến thị trường bất động sản, trong đó tại huyện Hoài Đức giá trúng đấu giá cao gấp 18 lần giá khởi điểm.
Cũng theo Bộ Xây dựng, có 3 nguyên nhân chính đã tác động đến kết qủa đấu giá đất tại một số huyện ngoại thành Hà Nội vừa qua, đó là: mức giá khởi điểm thấp thu hút nhiều người tham gia, số tiền đặt cọc tham gia đấu giá thấp, trong các cuộc đấu giá có nhiều hội nhóm đầu tư chuyên tham gia đấu giá rồi bán ngay để kiếm lời.
Nhiều lô đất đấu giá xong để cỏ mọc nhiều năm gây lãng phí - Ảnh: B.NGỌC
Tác động tiêu cực đến thị trường bất động sản
Bộ Xây dựng cũng cho rằng kết quả trúng đấu giá đất cao gấp nhiều lần giá khởi điểm có tác động tiêu cực đến mặt bằng giá đất, nhà ở, thị trường bất động sản.
Thứ nhất trường hợp trúng đấu giá quyền sử dụng đất với mức giá cao hơn nhiều lần so với giá khởi điểm, sau đó lấy mức giá này để làm thông tin tham chiếu, xác định giá đất sẽ tạo ra một mặt bằng giá mới cao hơn cho khu vực lân cận vị trí đấu giá đất.
Điều này có lợi cho các dự án đã được giao đất và đã nộp tiền sử dụng đất nhưng gây bất lợi cho các dự án đã được chấp thuận đầu tư nhưng chưa nộp tiền sử dụng đất.
Thứ hai các trường hợp trúng đấu giá đất cao hơn nhiều lần giá khởi điểm còn ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư, kéo theo sự tăng giá của các sản phẩm nhà ở, bất động sản đã và đang chào bán ở gần địa điểm đấu giá đất.
Bởi trên thực tế giá trúng đấu giá đất thường là cơ sở để các tổ chức, cá nhân tham chiếu và xác định giá mua bán, chuyển nhượng.
Thứ ba giá đất tăng làm tăng chi phí đầu vào và kéo theo tăng giá nhà ở, bất động sản.
Thứ tư mặt bằng giá đất tăng quá cao sẽ khiến doanh nghiệp, chủ đầu tư không thể có phương án đầu tư, kinh doanh có hiệu quả, dẫn đến không thu hút được đầu tư xây dựng, làm suy giảm, hạn chế nguồn cung trong tương lai.
Thứ năm kết quả trúng đấu giá cao bất thường sẽ ảnh hưởng, gây khó khăn cho công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư đối với các dự án sử dụng đất vào mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội.
Nhiều môi giới chực chờ ở bên ngoài
Chuyên gia khuyến nghị: Tăng cung đất đấu giá, phạt nặng bỏ cọc
Theo ông Lê Hoàng Châu để ngăn chặn tình trạng thổi giá, đầu cơ thông qua đấu giá đất cần tăng tiền đặt trước (tiền cọc) với cá nhân, tổ chức tham gia đấu giá đất lên mức 20% giá khởi điểm lô đất, đồng thời cần xử phạt nặng hơn với những cá nhân, tổ chức trúng giá đất với giá cao nhưng bỏ cọc, không nộp tiền đất.
Còn từ góc nhìn cung cầu thị trường PGS. TS Phạm Thế Anh, trưởng khoa kinh tế, Đại học Kinh tế quốc dân - cho rằng để ngăn chặn tình trạng thao túng, làm giá trong đấu giá đất, chính quyền các địa phương nên tổ chức đấu giá đất với quy mô lớn hơn, khi cung tăng với số lượng lớn thì giới đầu cơ sẽ khó đủ khả năng để thao túng.
Thực tế việc tổ chức đấu giá tại các huyện Hoài Đức, Thanh Oai, Phúc Thọ của TP Hà Nội vừa qua có quy mô khá nhỏ chỉ vài chục lô đất, vì vậy giới đầu cơ đã dễ dàng thao túng, làm giá và bỏ cọc.