Phán quyết đưa ra hôm 10/9 của Tòa án Tối cao EU đánh dấu kết thúc cuộc tranh chấp giữa Apple và Liên minh châu Âu (EU) xoay quanh các thỏa thuận ưu đãi mà Ireland dành cho Táo khuyết. Theo đó, cơ quan này công nhận phán quyết mà Ủy ban châu Âu (EC) đưa ra vào năm 2016 là đúng, rằng "Ireland đã cấp viện trợ bất hợp pháp cho Apple và họ phải thu hồi khoản tiền này".
Bà Margrethe Vestager, Ủy viên Chống độc quyền của EU, người dẫn dắt cuộc chiến pháp lý kéo dài này, đã khóc khi nghe tin. "Hôm nay là ngày chiến thắng lớn cho người dân châu Âu và công lý thuế", bà nói.
Logo Apple tại một cửa hàng Apple Store ở Vũ Hán, Trung Quốc, tháng 4/2024. Ảnh: Lưu Quý
8 năm trước, EC kết luận Ireland đã cấp cho Apple một thỏa thuận đặc biệt, cho phép công ty này gần như không phải trả thuế ở EU trong 11 năm. Nhờ vậy, thuế suất mà họ phải trả giảm từ 1% năm 2003 xuống còn 0,005% vào 2014. Theo bà Vestager, thông qua thỏa thuận với chính phủ Ireland, Apple gần như không đóng thuế, trong khi lẽ ra phải trả 13 tỷ euro cho tất cả lợi nhuận liên quan.
Phán quyết năm 2016 của EC từng khiến CEO Apple Tim Cook phẫn nộ. Ông gọi đó là "hoàn toàn vô lý về mặt chính trị". Tổng thống Mỹ khi ấy - Donald Trump chỉ trích bà Vestager "thực sự ghét nước Mỹ". Ngoài ra, Apple cũng phủ nhận tỷ lệ đóng thuế mà EC đưa ra.
Đến 2020, Tòa án Tối cao của EU không đồng ý với nội dung phán quyết năm 2016 của EC. Tuy nhiên, họ đổi ý và lật ngược quan điểm trong lần kháng cáo cuối cùng của Apple. Bà Vestager cũng ngạc nhiên với bước ngoặt pháp lý vào phút chót. "Tôi đã chuẩn bị tâm lý cho thất bại, nhưng rồi đó lại là chiến thắng khiến tôi bật khóc. Điều này rất quan trọng để người nộp thuế châu Âu thấy rằng công lý được thực thi", bà nói.
Chính phủ Ireland tuyên bố "không có sự ưu đãi đặc biệt cho bất kỳ công ty hay người nộp thuế nào". Tuy nhiên, nước này nói thêm rằng "đương nhiên sẽ tôn trọng kết quả của Tòa án liên quan đến số thuế phải trả trong vụ việc này".
Apple tiếp tục phủ nhận, rằng "không bao giờ có một thỏa thuận đặc biệt nào" với chính phủ Ireland. "Chúng tôi thất vọng với quyết định hôm nay, vì trước đó Tòa án đã xem xét các sự kiện và bác bỏ vụ án này một cách dứt khoát", công ty ra tuyên bố sau phán quyết hôm 10/9.
Theo các chuyên gia, phán quyết mới nhất là một trong nhiều động thái mạnh mẽ của các quan chức châu Âu nhằm buộc các doanh nghiệp Mỹ, đặc biệt là công ty công nghệ lớn, tuân thủ quy định của EU về thuế và cạnh tranh công bằng.
EC từng nhắm vào Amazon, Starbucks và Fiat với các phán quyết về thuế, nhưng sau đó đã bị hủy bỏ khi kháng cáo. Động thái mới nhất dành cho Apple có nghĩa là các tập đoàn Mỹ vẫn nên cẩn trọng, theo Varg Folkman, nhà phân tích của Trung tâm Chính sách châu Âu. "Đó là mức phạt lớn nhất và kiện tụng kéo dài. Vì vậy, việc EC chiến thắng gửi đi thông điệp rằng điều này có thể xảy ra với các công ty khác", Folkman nói.
Nghị sĩ EU Kira Peter-Hansen cho rằng các quốc gia thành viên không thể tiếp tục chạy đua giảm thuế doanh nghiệp theo cách làm suy yếu sự đoàn kết và gắn kết xã hội của châu Âu. "Các công ty công nghệ lớn như Apple không nên lợi dụng quyền lực thị trường của mình và trốn tránh việc trả thuế công bằng cho xã hội", bà nói.
Phiên An (theo AP)