Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) hôm 20/10 thông báo đại tá Ehsan Daqsa, chỉ huy Lữ đoàn thiết giáp 401, đã thiệt mạng do đạp trúng bẫy mìn do các tay súng Hamas cài ở thành phố Jabalia, phía bắc Dải Gaza. Vụ nổ còn khiến chỉ huy Tiểu đoàn bộ binh số 52 trọng thương, hai sĩ quan đi cùng cũng bị thương nhẹ.
Daqsa là một trong những sĩ quan cấp cao nhất của Israel thiệt mạng trong hơn một năm xung đột với Hamas. Đây cũng là ví dụ đặc trưng về chiến thuật du kích được nhóm vũ trang ở Dải Gaza áp dụng nhằm đối phó sức mạnh quân sự áp đảo của Israel, cho thấy họ vẫn đủ khả năng gây tổn thất nặng nề cho đối phương và kéo dài chiến sự.
Hơn một năm sau khi xung đột bùng phát ở Dải Gaza, hàng loạt chỉ huy cấp cao của Hamas đã thiệt mạng, trong đó có thủ lĩnh Yahya Sinwar, nhiều hầm ngầm và kho vũ khí cũng bị phá hủy. Theo thống kê của Israel, nhóm vũ trang Hamas đã mất hơn 17.000 tay súng kể từ đầu chiến sự.
Thành viên cánh vũ trang của Hamas trong cuộc diễu binh tại Gaza vào tháng 7/2023. Ảnh: AFP
Theo các binh sĩ Israel và giới quan sát, những thành viên còn lại của Hamas hiện tránh giao tranh trực diện với đối phương, chủ yếu ẩn náu trong các tòa nhà đổ nát và mạng lưới địa đạo rộng lớn. Phần lớn hệ thống hầm ngầm vẫn còn nguyên vẹn, bất chấp nỗ lực tìm kiếm và vô hiệu hóa của quân đội Israel.
Các tay súng Hamas chỉ xuất hiện chớp nhoáng theo từng nhóm nhỏ để cài bẫy, tấn công thiết giáp Israel bằng mìn hoặc vũ khí chống tăng, sau đó rút về hệ thống đường hầm. Một số binh sĩ Israel nói rằng các tay súng Hamas còn rải cờ, quần áo hoặc thẻ căn cước tại nhiều khu vực, nhằm dẫn dụ đối phương tiến vào những nơi bị cài mìn hoặc có phục kích.
Giới chức Israel cáo buộc các tay súng Hamas đặt căn cứ gần công trình dân sự và ẩn mình tại nơi đông dân thường, nhấn mạnh đây là lý do Tel Aviv phải tấn công hạ tầng dân sự ở Gaza và khiến nhiều người dân thiệt mạng.
Mousa Abu Marzouk, quan chức cấp cao của Hamas ở Qatar, bác bỏ cáo buộc và khẳng định đây chỉ là cách để Tel Aviv chuyển hướng chú ý khỏi "các hành vi sai trái của quân đội Israel" ở Dải Gaza.
Binh sĩ Israel đứng cạnh lối vào địa đạo ở thành phố Rafah tại miền nam Gaza hồi tháng 9. Ảnh: AFP
Salah al-Din al-Awawdeh, cựu thành viên Hamas kiêm nhà phân tích sống ở Thổ Nhĩ Kỳ, nói rằng mặc quần áo dân thường là cách thức hợp pháp để tránh bị đối phương phát hiện. "Chiến thuật du kích của Hamas đang phát huy hiệu quả và rất khó để khuất phục họ, kể cả trong ngắn hạn hay dài hạn", chuyên gia này nêu quan điểm.
Al-Awawdeh cũng cho biết Hamas vẫn còn rất nhiều thiết bị nổ và vũ khí hạng nhẹ, dù nhiều kho rocket tầm xa đã bị hủy diệt. Một số chất nổ được lực lượng này tích trữ từ trước khi xung đột bùng phát, số khác được tái chế từ đạn phóng xịt của quân đội Israel.
Hamas tuần này đăng video chế tạo mìn chống tăng từ đạn chưa nổ của Israel, sau đó dùng nó để phục kích xe tăng đối phương.
Lực lượng Hamas hoán cải tên lửa Israel thành mìn tự chế trong video đăng ngày 21/10. Video: X/afalkhatib
Tuy nhiên, không phải lúc nào chiến thuật du kích cũng bảo vệ được thành viên Hamas, nhất là khi họ bị các đơn vị Israel phát hiện và bao vây, chặn đường rút lui như trong vụ hạ sát thủ lĩnh Sinwar.
Các chuyên gia quân sự cảnh báo rằng cái chết của Yahya Sinwar sẽ ít ảnh hưởng tới năng lực chiến đấu của Hamas ở miền bắc Gaza, cũng như càng thúc đẩy nhóm vũ trang cải thiện chiến thuật du kích để bảo toàn lực lượng và gây tối đa thiệt hại cho quân đội Israel.
Kể từ khi Israel kiểm soát hành lang cắt ngang Dải Gaza tháng 11/2023, giới lãnh đạo Hamas ở miền nam dải đất hầu như không còn trực tiếp điều hành lực lượng ở phía bắc. Các tay súng nhiều khả năng đã quen với hoạt động tác chiến độc lập và tự đưa ra quyết định, thay vì phụ thuộc vào chỉ đạo từ bộ chỉ huy.
Nhóm vũ trang cũng hưởng lợi vì Israel không duy trì kiểm soát lâu dài hay chuyển giao quyền điều hành Dải Gaza cho các lực lượng Palestine khác.
Quân đội Israel từng nhiều lần đánh bật Hamas khỏi một khu vực nhất định, rồi rút lui sau vài tuần mà không chuyển giao quyền lực cho các đối thủ của nhóm vũ trang. Điều này đã tạo điều kiện để Hamas trở về và tái kiểm soát lãnh thổ, buộc IDF tiếp tục điều quân đối phó.
Vị trí Jabalia và những khu tập trung đông dân tại Dải Gaza. Đồ họa: AFP
Chiến dịch ở thành phố Jabalia, nơi đại tá Daqsa thiệt mạng, ít nhất là lần thứ ba quân đội Israel triển khai ở khu vực này trong hơn một năm qua. Tel Aviv cho biết đây là chiến dịch cần thiết để ngăn chặn Hamas trỗi dậy. Dù vậy, sự thiếu rõ ràng về chiến lược khiến cả người dân Israel lẫn Palestine đều băn khoăn về lý do IDF tiếp tục tấn công thành phố.
"Quân đội Israel cứ kiểm soát một vùng lãnh thổ rồi lại rút đi. Kiểu tác chiến này sẽ khiến chúng tôi rơi vào cuộc chiến không có hồi kết", Michael Milstein, nhà phân tích người Israel về các vấn đề liên quan Palestine, nêu quan điểm.
Phạm Giang (Theo Deccan Herald, CNN, Times of Israel)