Tại phiên giải trình do Ủy ban Xã hội tổ chức hôm 4/5, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan đề xuất cấm nhập khẩu, mua bán thuốc lá điện tử, nung nóng. Bởi, các sản phẩm này ảnh hưởng đến sức khỏe người dân, thế hệ trẻ. Việc này, theo Bộ Y tế, phù hợp với nghị quyết của Đảng, chiến lược phòng, chống tác hại thuốc lá của Chính phủ và kinh nghiệm quốc tế.
Trong thông tin phát đi hôm nay, ông Ngô Khải Hoàn, Phó cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) cho biết cơ quan này trước đó đã kiến nghị Thủ tướng giao cùng Bộ Y tế lập Tổ công tác nghiên cứu, đề xuất chính sách quản lý thí điểm với thuốc lá điện tử. Chính sách này sẽ trình Thủ tướng xem xét, quyết định.
"Trong thời gian chưa ban hành chính sách, Bộ Công Thương kiến nghị chưa cho phép lưu hành sản phẩm thuốc lá điện tử tại Việt Nam", ông Hoàn cho hay.
Với đề xuất cấm thuốc lá điện tử, nung nóng của Bộ Y tế, ông Hoàn nói quan điểm của Bộ Công Thương là cơ quan quản lý y tế có trách nhiệm nghiên cứu, đánh giá trên cơ sở khoa học về tác hại của các sản phẩm này tới sức khỏe người dùng. "Trường hợp có tác hại tới mức phải cấm lưu hành và sử dụng, Bộ Công Thương sẽ ủng hộ để bảo vệ sức khỏe toàn dân", ông thông tin.
Còn thuốc lá nung nóng, theo ông Hoàn, Bộ này kiến nghị Thủ tướng cho phép thí điểm sản xuất, nhập khẩu và lưu thông sản phẩm này trong hai năm. Cơ chế thí điểm quản lý sẽ được cơ quan này xây dựng.
Một số sản phẩm thuốc lá điện thử bị lực lượng chức năng phát hiện, thu giữ ở TP HCM, tháng 10/2023. Ảnh:Nhật Vy
Hiện, thuốc lá nung nóng và điện tử là hai sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, phổ biến trên thị trường. Trong đó, thuốc lá nung nóng gồm điếu thuốc và thiết bị nung nóng. Điếu được sản xuất từ toàn bộ hoặc một phần nguyên liệu thuốc lá. Khi sử dụng, điếu được nung nóng bằng thiết bị điện tử và tạo ra khí hơi (aerosol) có chứa nicotin, hóa chất khác.
Thuốc lá điện tử gồm dung dịch và thiết bị làm nóng. Trong đó, thiết bị điện tử làm bay hơi dung dịch tạo ra khí hơi (aerosol) có chứa nicotin và các thành phần khác.
Sản xuất, buôn bán thuốc lá là ngành kinh doanh có điều kiện, theo Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá. Tuy nhiên, luật này thiếu định nghĩa về các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, nên đây là khoảng trống pháp lý. Các vi phạm với thuốc lá điện tử, nung nóng mới bị xử lý hành chính, chưa có chế tài xử lý hình sự như hành vi buôn lậu thuốc lá điếu từ 1.500 bao trở lên.
Theo đại diện Bộ Công Thương, quá trình xây dựng chính sách thí điểm với thuốc lá nung nóng, cơ quan này đã hai lần họp với Bộ Y tế để thống nhất quan điểm về chính sách quản lý mặt hàng này. Lãnh đạo Cục Công nghiệp nhắc lại ý kiến của Bộ Công Thương, rằng chính sách cho các loại thuốc lá thế hệ mới đang được xây dựng sát với ý kiến của Bộ Y tế, phù hợp Hiến pháp, Luật Đầu tư và các quy định khác liên quan.
Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ người hút thuốc lá nhiều nhất thế giới. Gần đây, sự xuất hiện của thuốc lá thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đã làm thay đổi cục diện của thị trường.
Theo Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI), đa phần các mặt hàng này bán trên thị trường là nhập lậu. Năm 2023, quản lý thị trường kiểm tra 303 vụ, xử lý vi phạm 296 vụ và nộp ngân sách gần 4 tỷ đồng. Riêng quý I năm nay, có 71 vụ bị xử lý, thu nộp ngân sách hơn 1,2 tỷ đồng.
Phương Dung