Theo đánh giá công bố của Ủy ban Nagel, cơ quan cố vấn do chính phủ Israel thành lập để đưa ra các khuyến nghị về chiến lược quốc phòng và an ninh, ngày 7/1 công bố báo cáo khuyến nghị nước này phải chuẩn bị cho nguy cơ nổ ra xung đột trực tiếp với Thổ Nhĩ Kỳ.
Trong khuyến nghị được đệ trình lên Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, Bộ trưởng Quốc phòng Israel Katz và Bộ trưởng Tài chính Bezalel Smotrich, Ủy ban Nagel nhận định "tham vọng khôi phục ảnh hưởng thời Ottoman" của Thổ Nhĩ Kỳ có thể làm gia tăng căng thẳng với Israel và có nguy cơ leo thang thành xung đột.
Xe tăng Israel gần Dải Gaza tháng 5/2024. Ảnh: IDF
Báo cáo của ủy ban cũng nêu bật nguy cơ các phe phái vũ trang tại Syria sẽ ngả về phía Thổ Nhĩ Kỳ, có thể tạo ra mối đe dọa mới tiềm tàng với an ninh Israel.
"Mối đe dọa từ Syria có thể phát triển tới mức nguy hiểm hơn so với từ Iran", ủy ban cho biết. "Các nhóm vũ trang do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn ở nước này có thể trở thành lực lượng ủy nhiệm, làm tăng bất ổn trong khu vực".
Ủy ban Nagel đề xuất Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cần thực hiện loạt biện pháp để chuẩn bị cho kịch bản xung đột trực tiếp với Thổ Nhĩ Kỳ, trong đó có mua thêm vũ khí tiên tiến như tiêm kích F-15, máy bay tiếp liệu, máy bay không người lái (UAV) và phóng thêm vệ tinh để tăng cường khả năng tấn công tầm xa.
IDF cần tăng cường năng lực phòng không nhiều lớp với các hệ thống Vòm Sắt (Iron Dome), David’s Sling, Arrow và tổ hợp vũ khí laser phòng không Iron Beam. Israel cũng phải xây dựng hàng rào an ninh kiên cố dọc Thung lũng Jordan để "thay đổi đáng kể chiến lược phòng thủ, dù điều này có nguy cơ gây căng thẳng ngoại giao với Joran".
Đánh giá được đưa ra trong bối cảnh Thổ Nhĩ Kỳ đang áp dụng các chính sách ngày càng quyết đoán đối với khu vực, thậm chí có thể xung đột với lợi ích của Israel, quốc gia cũng đang tìm cách gia tăng ảnh hưởng ở Syria sau chính biến tại nước này.
Một số quốc gia tại khu vực Trung Đông. Đồ họa: BBC
Ủy ban Nagel đề xuất Israel tăng ngân sách quốc phòng hàng năm lên khoảng 4,1 tỷ USD, đảm bảo Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) "có đủ vũ khí, trang bị nhằm đối phó các thách thức do Thổ Nhĩ Kỳ gây ra cùng những mối đe dọa khác trong khu vực".
Theo Thủ tướng Netanyahu, đánh giá của Ủy ban Nagel vạch ra lộ trình để đảm bảo tương lai cho Israel. "Chúng ta đang chứng kiến những thay đổi cơ bản ở Trung Đông. Iran từ lâu là mối đe dọa lớn nhất, nhưng các thế lực mới đang tiến vào khu vực và chúng ta cần chuẩn bị cho những tình huống bất ngờ", ông nói.
Quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Israel xấu đi đáng kể trong thời gian qua, đặc biệt sau khi Israel mở chiến dịch quân sự nhằm vào Dải Gaza để trả đũa vụ tấn công đầu tháng 10/2023 của Hamas. Tổng thống Erdogan tháng 11/2024 tuyên bố Thổ Nhĩ Kỳ đã cắt đứt mọi quan hệ với Israel.
Nguyễn Tiến (Theo Jerusalem Post, AFP, AP)