Đối thoại Biển lần thứ 11 với chủ đề "Hoạt động phức hợp: Thúc đẩy hay cản trở trật tự trên biển" diễn ra tại Hải Phòng hôm nay là cơ hội để các học giả quốc tế chia sẻ quan điểm về hoạt động phức hợp và kinh nghiệm ứng phó với các hoạt động vùng xám từ thực tiễn các nước, theo thông cáo của Bộ Ngoại giao.
Hoạt động phức hợp là những hoạt động kết hợp biện pháp truyền thống và phi truyền thống, quân sự và phi quân sự, thường được thực hiện bởi chủ thể phi nhà nước nhưng có hậu thuẫn bởi nhà nước. Hoạt động này giữ tình hình ở mức độ nóng dưới ngưỡng chiến tranh, thường diễn ra ở vùng chuyển tiếp giữa các không gian, chủ thể hoặc luật lệ khác nhau.
Tại hội nghị, tiến sĩ Nguyễn Hùng Sơn, Phó giám đốc Học viện Ngoại giao, nhận định hoạt động phức hợp không phải hiện tượng mới mẻ trong lịch sử thế giới, nhưng đang có xu hướng bị lợi dụng thành hoạt động vùng xám vốn chưa được nhận diện đầy đủ và đánh giá rõ ràng trên cơ sở luật pháp quốc tế.
Đối thoại Biển lần thứ 11 đặt mục tiêu "mổ xẻ" bản chất của hoạt động vùng xám, sự thiếu thiện chí trong áp dụng và giải thích luật quốc tế hoặc lợi dụng những quy định còn chưa thực sự rõ ràng để làm suy yếu luật quốc tế, từ đó ứng phó hiệu quả hơn với chiến thuật này.
Đội tàu cá Trung Quốc neo tại bãi Ba Đầu trong lãnh hải đảo Sinh Tồn Đông thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam hồi tháng 3/2021. Ảnh: AP
Giới chuyên gia nhận định sự phát triển của công nghệ càng khiến những thách thức mang tính phức hợp và vùng xám càng trở nên rõ nét hơn. Bên cạnh đó, các hoạt động vùng xám diễn ra không chỉ trên thực địa mà còn trên nhiều mặt trận khác như kinh tế hay thông tin - tuyên truyền.
Các học giả tại hội nghị đã đưa ra những sáng kiến, đề xuất cho các quốc gia trong và ngoài khu vực nhằm quản lý tốt hơn các hoạt động phức hợp, đặc biệt là 4 giải pháp ứng phó hiệu quả hoạt động vùng xám.
Theo đó, các nước cần tăng cường phối hợp hành động giữa các cơ quan chức năng liên quan trong đối phó hoạt động vùng xám. Các quốc gia cũng cần nâng cao năng lực nhận biết thách thức vùng xám, phân biệt hoạt động phức hợp có mục tiêu hợp pháp và hoạt động vùng xám với mục tiêu, dụng ý không hợp pháp.
Các quốc gia và tổ chức quốc tế cũng cần hoàn thiện khuôn khổ pháp lý điều chỉnh hoạt động phức hợp. Biện pháp cuối cùng là tăng cường hợp tác quốc tế, vốn là chìa khóa để điều phối, phối hợp hành động, qua đó quản lý hoạt động phức hợp hiệu quả hơn.
Các học giả tham gia Đối thoại Biển lần thứ 11 tại Hải Phòng hôm 11/7. Ảnh: BNG
Hội nghị do Học viện Ngoại giao, Đại sứ quán Anh tại Việt Nam và Quỹ Konrad Adenauer Stiftung tại Việt Nam (KAS) của Đức đồng tổ chức.
Trưởng đại diện KAS Florian Feyerabend cho biết trong chiến lược an ninh quốc gia đầu tiên mà Đức công bố cách đây vài tuần, Berlin tuyên bố sẽ xây dựng chiến lược riêng để đối phó thách thức vùng xám, với mục đích tăng cường năng lực xác định, phân tích và ứng phó hoạt động này.
Phó đại sứ Anh tại Việt Nam Marcus Winsley bày tỏ hy vọng giới học giả và chính giới các nước hiểu thêm về hoạt động vùng xám, qua đó tìm ra cách thức ứng phó.
Giới chuyên gia những năm gần đây cảnh báo Trung Quốc đang tăng cường chiến thuật "vùng xám" nhằm kiểm soát vùng biển của các nước khác mà không phải dùng lực lượng quân sự chính quy, nhưng đồng thời không để tình hình vượt ngưỡng thành xung đột vũ trang mất kiểm soát.
Bắc Kinh được cho là áp dụng chiến thuật này bằng cách sử dụng tàu chấp pháp và lực lượng dân quân biển để quấy nhiễu hoạt động dân sự các nước láng giềng, đơn phương "thực thi" cái mà họ gọi là "quyền chủ quyền" trên các khu vực ở Biển Đông, bất chấp quy định của luật pháp quốc tế.
Vũ Anh