Khảo sát tại các nhà vườn ở Sa Pa cho thấy, giá mỗi cành địa lan màu vàng chanh dao động từ 100.000-150.000 đồng, trong khi màu xanh ngọc bích - loại được ưa chuộng nhất có giá khoảng 500.000 đồng, giảm gần một nửa so với năm trước.
Ông Phương, chủ vườn lan ở Tả Phìn, có vườn lan với khoảng 400-500 chậu phục vụ Tết, giá bán từ vài trăm nghìn đến vài chục triệu đồng một chậu. Nhưng theo ông, giá năm nay đã giảm đáng kể. Chẳng hạn, một chậu lan 100 bông trước đây có giá hơn 100 triệu đồng, nay chỉ còn khoảng 50 triệu đồng.
Chậu địa lan Trần Mộng màu vàng xanh ngọc tại nhà ông Minh có giá 68 triệu đồng với 168 cành. Ảnh: nhân vật cung cấp
Tình hình tương tự được ghi nhận tại nhiều vườn lan khác. Ông Minh, một người trồng lan lâu năm ở Sa Pa, cho biết số lượng lan bán ra năm nay rất dồi dào do không chỉ người kinh mà cả đồng bào dân tộc thiểu số cũng tham gia canh tác.
"Nếu như các năm trước, khoảng 80% số lan đã được bán hết vào thời điểm này, năm nay, chỉ khoảng 50%," ông Minh nói. Đặc biệt, những chậu lan kích thước lớn, chẳng hạn chậu 168 cành đường kính 2,6 m, màu vàng xanh ngọc tại vườn, có giá chỉ 68 triệu đồng - mức được đánh giá là "thấp kỷ lục".
Sự giảm giá của địa lan Trần Mộng được lý giải bởi nhiều yếu tố. Trước hết, loại lan này được trồng rộng rãi hơn, đặc biệt là ở Sa Pa, nơi các đồng bào dân tộc thiểu số cũng đã bắt đầu trồng lan. Bên cạnh đó, tình hình kinh tế khó khăn sau dịch bệnh khiến người dân thắt chặt chi tiêu, trong khi nhiều công ty, doanh nghiệp cũng cắt giảm ngân sách cho các khoản chi Tết. Điều này buộc người trồng phải giảm giá để kích cầu.
Dù giá bán giảm, việc trồng địa lan Trần Mộng được đánh giá "không đơn giản". Đây là loại lan khó trồng, đòi hỏi người trồng phải am hiểu kỹ thuật và dày dạn kinh nghiệm. Lan cần được trồng trong môi trường có nắng, gió, nhưng người trồng phải điều chỉnh mức độ phù hợp với từng giai đoạn phát triển. Các đặc điểm nổi bật của địa lan Trần Mộng bao gồm lá dài, bẹ củ, ngồng hoa mọc từ gốc vươn cao gấp đôi thân cây, hoa lâu tàn, hương thơm ngọt dịu và không hắc. Đặc biệt, hoa thường giữ được độ tươi đến gần ba tháng, khác biệt so với nhiều loại lan khác.
Địa lan Trần Mộng, còn được gọi là "lan tiến vua," gắn liền với truyền thuyết vua Trần Anh Tông nằm mơ thấy loài hoa này và sau đó được dâng tặng một chậu lan giống hệt trong giấc mộng. Loài lan này chỉ có bốn màu đặc trưng: vàng chanh, xanh lơ, xanh ngọc, và vàng nâu. Trong đó, xanh ngọc được khách hàng ưa chuộng nhất nhờ vẻ đẹp quý phái và ý nghĩa thịnh vượng.
Theo Phòng Kinh tế thị xã Sa Pa, khu vực này có khoảng 20.000-40.000 chậu địa lan được trồng. Nếu như trước đây, chỉ người dân tộc Kinh canh tác thì nay sự tham gia của các đồng bào dân tộc thiểu số đã góp phần làm tăng nguồn cung, khiến giá lan ngày càng giảm.
Hồng Châu