Nhằm thực hiện chương trình thay đổi mục đích sử dụng đất tại Tây Ban Nha, rất nhiều nhà máy, xưởng công nghiệp xuống cấp và bị bỏ hoang từ lâu đã được cải tạo, trở thành những ngôi nhà hữu ích và đầy thẩm mỹ.
Do những quy định của nhà nước về môi trường, ô nhiễm tiếng ồn, hoặc cũng có thể do sự bất ổn về kinh tế, giá bất động sản trong thành phố tăng cao đã khiến nhiều cơ sở sản xuất ở đô thị di dời để lại những mảnh đất bỏ hoang, cũ kỹ, không còn được sử dụng. Đây không phải là điều gì quá mới lạ bởi chúng xảy ra ở nhiều thành phố trên thế giới.
Chẳng hạn như ở New York, cuộc khủng hoảng kinh tế vào những năm 70 đã dẫn đến việc đóng cửa nhiều nhà máy và nhà kho trong các lĩnh vực như Soho. Để tận dụng khoảng không gian dồi dào, ánh sáng và nhiều chức năng linh hoạt của khu đất để không đó, các nhà phát triển công trình đã cùng KTS hồi sinh nó, biến thành khu dân cư sinh động và náo nhiệt hơn.
Vì vậy các tòa nhà dân cư giá rẻ thường dành cho các nghệ sĩ và và thợ thủ công cần không gian rộng rãi cho công việc của họ, thay thế cho những xưởng công nghiệp cũ. Điển hình trong số đó là Andy Warhol, anh cư trú tại một nhà máy sản xuất mũ bỏ hoang ở NYC và biến không gian nơi đây thành một studio làm việc của mình với tên gọi The Factory.
Để dẫn chứng cụ thể cho chiến lược hồi sinh những cơ sở sản xuất bị bỏ hoang thành không gian sống thoải mái tiện nghi, theo xu hướng kiến trúc đương đại, dưới đây là 10 công trình ở Tây Ban Nha được tổng hợp lại:
1. The Factory (San Justo Desvern /1973 – 1975)
Năm 1973, KTS Ricardo Bofill tìm thấy một nhà máy xi măng bị bỏ trống, tại một khu phức hợp công nghiệp. Rất nhanh chóng, ông quyết định cải tạo nơi này thành trụ sở làm việc chính của studio Taller de Arquitectura và cũng là nơi ở cá nhân của ông. Công việc tu sửa kéo dài trong 2 năm (1973 – 1975) mới hoàn thiện. Ban đầu nó được ví như một đống đổ nát với cầu thang chông chênh, những mảnh sắt treo lơ lửng giữa khoảng không, bê tông cốt thép nứt và rỉ nát.
Quá trình chuyển đổi được bắt đầu bằng việc phá bỏ một số cấu trúc cũ, không gian xác định được làm sạch bằng xi măng và trang trí bằng các loại cây cảnh. Tầng hầm được giữ lại và chuyển đổi thành văn phòng làm việc, phòng thí nghiệm và mô hình. Với sự thành công của quá trình cải tạo trên, chẳng quá khi cho rằng công trình này chính là minh chứng thực tế cho sự sáng tạo tuyệt vời của KTS khi có thể điều chỉnh bất kỳ không gian nào thành một nơi có chức năng mới, tiện nghi và nổi bật hơn.
2. Nhà ở cải tạo Sabadell ( Sabadell / 2007)
Ban đầu đây là một nhà máy cũ có tên là Planell được xây dựng từ những năm đầu thế kỷ XX nằm ở một góc đường Turull và Riego. Năm 2007, KTS Cruz y Ortiz Arquitectos đã khôi phục tòa nhà công nghiệp này và xây dựng thêm 1 tầng mới để biến nó thành một tòa dân cư. Khu phức hợp bao gồm 16 căn hộ và một bãi đậu xe.
Bằng tài năng sáng tạo và linh hoạt của mình, KTS đã chọn cải thiện toàn bộ công trình bằng cách trộn lẫn giữa cái cũ và cái mới một cách mạnh mẽ và đầy tự tin. Quá trình tiến hành một mặt cố gắng duy trì và bảo tồn kết cấu cũ, mặt khác cũng chuyển đổi và bổ sung một số khu vực để hoàn thiện công trình một cách tuyệt vời nhất.
3. Ngôi nhà gia đình (Tárrega / 2012)
Đây là công trình cải tạo toàn bộ tòa nhà nằm ở thị trấn Tarrega, được chuyển đổi từ nhà kho trở thành một ngôi nhà. Vốn có kết cấu đơn giản, vì nó là một nhà máy cũ. Bên trong tòa nhà nổi bật với không gian rộng mở, không có vách ngăn cao khoảng 7m, đến gần 9m ở đỉnh mái.
Kế hoạch chuyển đổi của công trình này được đề xuất cải tạo hoàn toàn tòa nhà, sửa chữa cấu trúc và khôi phục lại mái nhà. Tuy vậy kết cấu không gian mở vẫn được giữ lại như ban đầu của nó.
4. Nhà ở Industrial Loft Grober (Barcelona / 2014)
Nằm ở quận Gràcia ở Barcelona, nhà máy dệt Grober trước đây vốn có kết cấu đơn giản, chỉ là một không gian mở, rộng lớn. Khi bắt tay vào quá trình cải tạo, yêu cầu của công trình này là nhằm giữ được tính cách trang nhã và cởi mở, không cho thêm yếu tố không gian trong nhà nếu không cần thiết và duy trì sự thân mật nhất định.
Chính vì vậy, KTS đã quyết định tạo ra một khu vực sống hoàn toàn mở, tận hưởng những lợi thế mà không gian gác xép mang lại là chiều cao lớn và được kết nối trực quan với toàn bộ không gian rộng lớn. Nhưng đồng thời, cũng tạo ra một khu vực nghỉ ngơi riêng tư, bao gồm hai phòng ngủ và một phòng tắm chính, được giới hạn bởi gác lửng và ngăn cách bởi một thư viện.
5. Cải tạo nhà ở Gràcia (Barcelona / 2017)
Được tìm thấy nằm giữa hai bức tường bên trong khu phố Gràcia của Barcelona, công trình có cấu trúc 2 tầng này ban đầu là một nhà kho được xây dựng vào những năm 1960. Do là một nhà kho nên vốn tòa nhà được xây dựng với tường chịu lực theo chu vi, dầm sắt chính và phụ, ốp bằng gạch men. Mục tiêu của công trình là biến không gian công nghiệp lạnh lẽo này trở thành một ngôi nhà dân cư đầy ấm áp và thân thiện.
Vì vậy, KTS đã quyết định chia ngôi nhà thành 2 phần. Trước hết không gian phòng tắm, không gian lưu trữ được tận dụng ánh sáng từ các hàng hiên ở tầng trệt. Thứ 2, nhà bếp và phòng khách được bố trí ở tầng 1. Không gian vườn và cây cảnh cũng được KTS lưu tâm nhằm tạo ra một cảnh quan tự nhiên, gần gũi và ấm cúng cho gia đình nhỏ.
6. Công trình cải tạo Pilarica (Madrid / 2019)
Pilarica là một dự án nhằm tái kích hoạt không gian công trình trong khu đô thị của thành phố Madrid. Với mong muốn bảo tồn không gian công nghiệp này của thành phố, các KTS đã quyết định chuyển đổi mục đích sử dụng. Đó là cải tạo một phần khu công nghiệp thành khu nhà ở kết hợp sản xuất công nghiệp, là sự kết hợp giữa không gian công cộng và riêng tư, không gian sản xuất và không gian ở.
Họ đã tiến hành cải tạo tòa nhà bằng việc phá bỏ một số phần công trình cho hoạt động sản xuất trước đây, cũng như phân bổ không gian để thúc đẩy các mục đích sử dụng cho không gian ở. Đồng thời tiến hành lắp đặt thêm 2 mô-đun với 2 chức năng và ở 2 khu vực khác nhau để phù hợp cho từng mục đích sử dụng.
7. Nhà ở xã hội mới (Barcelona / 2019)
Vẫn nằm trong chương trình chuyển đổi mục đích sử dụng cho các khu đất công nghiệp sản xuất cũ, tòa nhà kho của khu công nghiệp cũ Fabra & Coats ở Barcelona đã được chọn tiến hành cải tạo với kế hoạch biến nơi đây thành khu nhà ở xã hội bao gồm 46 căn hộ 2 phòng ngủ.
Việc xây dựng mới là bằng cách lắp ghép, gỗ được sử dụng ở tất cả các dạng của nó: rắn, kết tụ, nhiều lớp… Các vật liệu được liên kết chặt chẽ với nhau một cách bền bỉ.
8. Studio và không gian nhà ở cho một gia đình (La Bisbal del Ampurdán / 2019)
Ban đầu là một nhà máy sản xuất socola nằm ở trên một dãy phố ngay trung tâm đô thị của thị trấn nhỏ La Bisbal từ cuối thế kỷ 19, sau đó công trình được điều chỉnh chuyển đổi thành một studio và không gian nhà ở cho một gia đình đặc biệt yêu thích kết cấu ban đầu của tòa nhà này.
Do đó, kế hoạch được đề xuất một giải pháp cho phép bảo tồn nhiều nhất có thể không gian đẹp đẽ ban đầu của tòa nhà. Bên cạnh đó, đồng thời cũng cần có một số sửa đổi để phù hợp hơn cho chức năng nhà ở để phục vụ việc sinh hoạt và làm việc của gia đình.
9. Công trình nhà ở La Nave Refurbishment (Madrid / 2019)
Là một xưởng in trước đây với 227 m2, mặt tiền 34 m2, La Nave là sự biến đổi từ không gian công nghiệp cũ trở thành một căn nhà gia đình ấm áp. Tuy nhiên, phong cách ngôi nhà vẫn mang hơi hướng như một chuỗi liên tục, không có nhiều biến đổi giữa không gian làm việc và giải trí gia đình.
Đây được xem là kết quả của một quá trình sáng tạo tập trung vào việc sử dụng các vật liệu địa phương và hệ thống xây dựng liên kết với thủ công.
10. Công trình Rec House (Igualada / 2020)
Rec là khu phố đang trong quá trình chuyển đổi từ không gian công nghiệp cũ trở thành một nơi có các công trình sáng tạo, cũng như phục vụ cho tổ chức các sự kiện nghệ thuật, văn hóa và ẩm thực. Công trình tập trung vào việc cải tạo hai tòa nhà, một là xưởng dệt may nhỏ và hai là một ngôi nhà vào cuối thế kỷ XIX trong khu Rec ở Igualada, gần Barcelona.
Dựa trên công việc phá dỡ, gia cố, tái chế và định giá các tòa nhà được làm bằng các vật liệu đơn giản, phổ biến, một không gian có chiều cao gấp đôi đã được tạo ra ở tầng trệt của ngôi nhà, với gác lửng đựng sách và lò sưởi mở lớn. Ở tầng đầu tiên, dành cho phòng trẻ em, một không gian trung gian lớn đã được tạo ra xung quanh phần còn lại của sân thông gió cũ. Và ở tầng trên, một căn phòng rộng rãi đã được tạo ra với một vỉa hè. Mặt tiền, nơi thể hiện các vật liệu và giai đoạn xây dựng khác nhau, kết hợp với một bức tranh tường của nghệ sĩ Btoy, giúp củng cố đặc điểm văn hóa của khu phố.
Biên dịch | H.N (Nguồn: Archdaily)
XEM THÊM:
- AC House – Sự chuyển mình bất ngờ của ngôi nhà cũ | Beto Magalhães
- Castromao House – Dự án cải tạo những ngôi nhà cũ bỏ hoang thành một ngôi nhà mới tiện nghi ấm cúng | PLP Atelier
- 4 dự án cải tạo tốn kém nhưng rất cần thiết cho ngôi nhà đang bị xuống cấp