Bão Helene đổ bộ Mỹ ngày 26/9, càn quét các bang Florida, Georgia trước khi tàn phá miền tây bang Bắc Carolina, khiến hơn 260 người chết. Bang Florida ngày 9/10 tiếp tục hứng chịu bão Milton, mang theo mưa lớn, gió mạnh, tạo ra nhiều lốc xoáy khiến ít nhất 10 người thiệt mạng.
Ngoài khắc phục hậu quả do bão để lại, đảng Cộng hòa tại các bang chịu thiệt hại còn phải ứng phó tin giả về tình hình thực tế, trong đó có những thông tin không đúng sự thật do chính cựu tổng thống Donald Trump và đồng minh nêu ra.
Tình trạng này khiến đảng Cộng hòa chia thành hai phe. Một bên tìm cách cải chính thông tin, số khác lại thúc đẩy những thuyết âm mưu. Bên đính chính cũng phải tránh chỉ trích trực tiếp ông Trump để không chọc giận cựu tổng thống.
Ông Donald Trump tại sự kiện của tổ chức phi lợi nhuận Detroit Economic Club ở Detroit, bang Michigan ngày 10/10. Ảnh: AFP
Một trong những thông tin sai lệch mà ông Trump đưa ra là Cơ quan Ứng phó Tình trạng khẩn cấp Liên bang (FEMA) đã chuyển ngân sách từ quỹ cứu trợ thảm họa sang các chương trình hỗ trợ người nhập cư. Dù FEMA và chương trình hỗ trợ người nhập cư đều thuộc Bộ An ninh Nội địa Mỹ, ngân sách của hai bên hoàn toàn tách biệt. Nguồn lực được phân bổ để hỗ trợ người nhập cư không thể chuyển sang FEMA và ngược lại.
Hạ nghị sĩ Cộng hòa bang Georgia Marjorie Taylor Greene, đồng minh của ông Trump, còn nêu thuyết âm mưu là chính quyền Tổng thống Joe Biden đang kiểm soát thời tiết và chuyển hướng các cơn bão vào khu vực ủng hộ đảng Cộng hòa và ông Trump.
"Đúng, họ có thể kiểm soát thời tiết. Thật nực cười khi có người nói dối rằng đó là điều không thể", bà Greene viết trên X ngày 3/10.
Một số thành viên đảng Cộng hòa nhanh chóng phản đối, cảnh báo những thông tin vô căn cứ kiểu này có thể làm suy giảm niềm tin của công chúng vào FEMA và giới chuyên môn. "Bão Helene không phải do chính phủ tạo ra. Không ai có thể kiểm soát thời tiết", hạ nghị sĩ Cộng hòa bang Bắc Carolina Chuck Edwards nói.
Kevin Corbin, nghị sĩ Thượng viện bang Bắc Carolina, lên án "những thuyết âm mưu vớ vẩn". Thị trưởng Glenn Jacobs, thành viên đảng Cộng hòa ở hạt Knox, bang Tennessee, tuần trước kêu gọi người theo dõi ông "dừng lan truyền tin đồn, bởi chúng gây trở ngại cho nỗ lực ứng phó".
Nhưng cả Edwards, Corbin và Jacobs đều không nhắc đến ông Trump, dường như không muốn khiến cựu tổng thống phẫn nộ.
Ở chiều ngược lại, Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson ngày 9/10 tới thăm nơi bị bão Helene tàn phá ở Bắc Carolina. Ông Johnson bênh vực ông Trump tại cuộc họp báo tối cùng ngày, cho rằng cựu tổng thống "chỉ bày tỏ phẫn nộ trước tình trạng thiếu nguồn lực phân bổ cho khu vực".
Steve Scalise, lãnh đạo phe đa số tại Hạ viện, lặp lại cáo buộc nhằm vào FEMA khi đến bang Arizona vận động cho ông Trump hôm 8/10. "FEMA, cùng với một số cơ quan liên bang, đã dùng tiền thuế của các bạn để hỗ trợ những người nhập cư trái phép mà họ đưa vào Mỹ, thay vì giúp công dân Mỹ", ông Scalise nói.
FEMA đã nhiều lần bác bỏ cáo buộc, thậm chí thiết lập một website chuyên để kiểm chứng tin đồn. Nhà Trắng mô tả những thông tin sai lệch từ ông Trump là "thuốc độc". Khi được đề nghị bình luận, phát ngôn viên Karoline Leavitt của ông Trump cho rằng Nhà Trắng mới là bên nói dối.
"Thông tin sai lệch duy nhất bắt nguồn từ chính quyền Biden - Harris", bà Leavitt phản hồi. "Thư ký báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre đã lừa dối cả đất nước hôm 4/10 khi nói thông tin quỹ của FEMA được dùng để hỗ trợ người nhập cư phi pháp là 'hoàn toàn sai sự thật'".
Tổng thống Joe Biden phát biểu về bão Milton tại Nhà Trắng ngày 9/10. Ảnh: AFP
Tổng thống Biden ngày 9/10 chỉ trích người tiền nhiệm Trump vì dẫn dắt "hàng loạt lời dối trá", mô tả bình luận của bà Greene là "kỳ quặc", "nực cười". "Chuyện này phải dừng lại. Vào những thời khắc như hiện tại, không có bang nào đỏ hay xanh hết", ông chủ Nhà Trắng nói, đề cập hai màu tượng trưng cho đảng Cộng hòa và Dân chủ.
Những tuyên bố của Trump dường như nhằm làm suy yếu sự ủng hộ dành cho Phó tổng thống Kamala Harris, đối thủ trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm nay, khi cố liên kết chính quyền Biden - Harris với một bức tranh tiêu cực về cách ứng phó bão.
"Nhưng những người thúc đẩy chương trình chính trị trong những trường hợp này sẽ không giúp ích cho cử tri của họ", chiến lược gia đảng Cộng hòa Doug Heye, người am hiểu bang Bắc Carolina, nói với Politico.
Chiến lược gia Ryan Williams, từng làm việc cho chiến dịch của ông Romney năm 2012, chung nhận định. "Hãy tập trung vào những gì bạn có thể làm để giúp các nạn nhân. Nếu không phải tổng thống hay thống đốc Florida, tốt nhất là chú trọng hoạt động từ thiện, tránh can thiệp vào cách giới chức ứng phó".
Như Tâm (Theo Washington Post, Politico)