Các đồng minh của Mỹ ở NATO và châu Âu lo ngại sự bất ổn từ cuộc bầu cử ở Mỹ giữa thời điểm nhạy cảm - Ảnh: AFP
Một khảo sát trong tháng 6-2023 lấy ý kiến tại hơn 30 quốc gia cho thấy phần lớn tin tưởng Tổng thống Joe Biden sẽ đưa ra các quyết định ngoại giao đúng đắn cho nước Mỹ hơn là người tiền nhiệm Donald Trump.
Chính sự lo ngại về ông Trump đã buộc các đồng minh của Mỹ chuẩn bị cho kịch bản ông trở lại nắm quyền và Washington sẽ lại "quay xe" trước nhiều vấn đề đối ngoại.
Chuẩn bị cho "Trump 2.0"
Theo tờ The Hill, các quan chức, lãnh đạo nước ngoài trong năm qua vẫn duy trì các mối quan hệ với ông Trump và những người trong bộ sậu của ông. Chẳng hạn, trong chuyến thăm vào tháng 4-2024, Ngoại trưởng Anh David Cameron đã gặp ông Trump để thúc đẩy việc viện trợ cho Ukraine, hay cuộc gặp thân tình giữa cựu tổng thống Mỹ và Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cùng thời gian đó.
"Nếu ông Donald Trump tái đắc cử, việc ngăn chặn các mức thuế trừng phạt mà ông ấy đang lên kế hoạch đối với hàng hóa từ EU là điều vô cùng quan trọng", ông Michael Link, điều phối viên hợp tác xuyên Đại Tây Dương của Đức, nói trong chuyến thăm Mỹ để vận động các thành viên Đảng Cộng hòa.
Các đồng minh châu Á cũng củng cố quan hệ với nhau và với châu Âu để chuẩn bị cho khả năng ông Trump hủy các cam kết an ninh nếu các nước không chi tiêu đủ cho quốc phòng, như ông đã từng đe dọa.
"Đó rõ ràng là một nỗ lực để đảm bảo rằng ngay cả khi không có Mỹ, các mối quan hệ đó sẽ tiếp tục phát triển và các nền dân chủ đó sẽ tiếp tục hỗ trợ lẫn nhau", bà Evelyn Farkas, lãnh đạo Viện McCain tại Đại học bang Arizona (Mỹ), đánh giá.
NATO thời gian qua cũng chuẩn bị thay Mỹ dẫn đầu nỗ lực hỗ trợ Ukraine. Tờ The Hill cho biết tại hội nghị thượng đỉnh NATO vào tháng tới ở Washington, các đồng minh dự kiến thông báo NATO sẽ dẫn đầu nhóm điều phối việc cung cấp vũ khí cho Kiev. NATO dự kiến sẽ cùng nhau bàn bạc việc kết nạp Ukraine.
Dù vậy, không phải ai cũng lo lắng. Ở Trung Đông, nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump sẽ được hoan nghênh, bà Farkas nói, đề cập mối quan hệ chặt chẽ giữa Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman và con rể của ông Trump, Jared Kushner.
Trong khi đó, Israel và các quốc gia vùng Vịnh có thể mong ông Trump trở lại để kiềm chế Iran như đề xuất của ông Robert O'Brien, cố vấn an ninh quốc gia trước đây của ông Trump và có khả năng sẽ trở lại trong nhiệm kỳ thứ hai của ông.
NATO, châu Âu lo một nước Mỹ bất ổn
Sau cuộc tranh luận giữa ông Biden và ông Trump, các đồng minh ở NATO và châu Âu sợ rằng cuộc tranh luận bất ổn của Tổng thống Mỹ Joe Biden có thể gây ra sự bất ổn ở cường quốc mạnh nhất thế giới.
Theo cây bút Luke McGee của Đài CNN, các đồng minh không lo ngại về việc ông Biden không minh mẫn để đưa ra quyết định, hoặc ông sẽ đưa ra các chính sách nguy hiểm hay hành động kịch tính nào. Các đồng minh cũng không sợ việc ông Trump có thể thắng nhiệm kỳ thứ hai. Đặc biệt, châu Âu luôn chuẩn bị cho khả năng này.
Tuy nhiên, điều các đồng minh của Mỹ lo lắng nhất là sự bất ổn ở quốc gia mạnh nhất thế giới vào thời điểm nhạy cảm này.
Theo CNN, các nhà ngoại giao thế giới lo ngại rằng việc thay thế một ứng cử viên vào cuối chu kỳ bầu cử có thể tạo điều kiện cho các đối thủ như Trung Quốc và Nga đả kích hệ thống dân chủ Mỹ.
"Những sự thể hiện nhỏ được cho là điểm yếu này tạo cơ hội cho đối thủ tuyên truyền, gieo rắc sự chia rẽ ở Mỹ và chính phương Tây thông qua thông tin sai lệch", ông McGee đánh giá.
Và nếu điều này tiếp tục diễn ra trong trường hợp ông Biden giành được nhiệm kỳ thứ hai, những đồn đoán về năng lực lãnh đạo của ông trong và ngoài nước chắc chắn sẽ gây ra sự chia rẽ, mất lòng tin trong suốt nhiệm kỳ đó.
"Liệu ông Biden có thể thúc đẩy những việc như viện trợ cho Ukraine thông qua Hạ viện không? Liệu ông có đủ vốn chính trị để thực hiện hành động có thể không được ủng hộ ở Trung Đông hoặc Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương nếu những khu vực đó tiếp tục bất ổn? Và liệu một dấu hỏi về quyền lực của Nhà Trắng có khuyến khích các đối thủ toàn cầu hành động quyết liệt hơn ở sân sau của Mỹ? Để xử lý tất cả những thách thức này một cách hiệu quả đòi hỏi sự ổn định", cây bút của CNN viết.
Để không bỏ lỡ các thông tin liên quan bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024, mời bạn đọc theo dõi chuyên trang bầu cử tổng thống Mỹ 2024 của Tuổi Trẻ Online tại đây.