Từ những làng mạc, thị trấn bị chiến sự tàn phá, những con mèo bị chủ bỏ rơi thường tìm đến các vị trí đóng quân của lính Ukraine, tìm kiếm sự bảo vệ của con người khỏi các đợt pháo kích, UAV và các bãi mìn.
"Khi những sinh vật nhỏ bé sợ hãi tìm đến chúng tôi, làm sao có thể từ chối?", Oleksandr Yabchanka, bác sĩ quân y Ukraine, nói.
Dần dần, mèo trở thành niềm an ủi cho lính Ukraine. Một số nhận nuôi, đưa mèo về nhà, một số giữ lại chúng trong các chiến hào hay giao cho các đơn vị khác nếu chuyển quân.
Trong bối cảnh chuột hoành hành trong các chiến hào trên tiền tuyến, nhận nuôi mèo là biện pháp chống loài gặm nhấm hiệu quả. Những con mèo được nhận nuôi cũng trở nên nổi tiếng trên mạng xã hội, thu hút tiền ủng hộ cho quân đội Ukraine.
Con mèo tên Shaybyk đi trinh sát cùng chủ là lính Ukraine. Video: Politico
Khi chiến đấu tại một ngôi làng tiền tuyến, Roman Sinicyn và đồng đội sống trong một ngôi nhà bỏ hoang đầy chuột. "Chuột bò lên người khi ngủ, chui vào đồ quân nhu và nhai mọi thứ. Chúng tôi từng phải vứt hai phần ăn vì chuột", Sinicyn kể.
Hầu hết người dân đã sơ tán khỏi làng, chỉ còn lại những con mèo hoang. Sinicyn dùng đồ ăn để dụ một con mèo ở lại ngôi nhà cùng họ, đặt tên là Syrsky. "Nó đã giúp chúng tôi đuổi chuột", Sinicyn kể.
Cái tên Syrsky được đặt theo món ăn ưa thích của con mèo là pho mát (trong tiếng Ukraine là "syr"). Nhưng tên này trùng với tên của tư lệnh lục quân Oleksandr Syrsky, một trong những lãnh đạo quân sự giỏi nhất của Ukraine.
"Cái tên là ngẫu nhiên, nhưng nhanh chóng khiến con mèo nổi tiếng, trở thành niềm vui trong quân đội. Ngay cả tư lệnh Syrsky cũng thấy buồn cười", Sinicyn nói.
Sau khi đơn vị rời đi, Sinicym mang Syrsky về nhà. Hiện con mèo sống cùng gia đình anh ở Kiev. Nhờ sự nổi tiếng trên mạng xã hội, con mèo thu hút gần 160.000 USD tiền quyên góp, được quân đội Ukraine sử dụng để cải tổ các đơn vị UAV, pháo binh.
Lính Roman Sinicyn và mèo Syrsky. Ảnh: Politico
Thời gian đầu chiến sự, Oleksandr Liashuk phát hiện 4 con mèo hoang khi cùng đơn vị làm nhiệm vụ ở Odessa. Một đêm trời trở lạnh, Liashuk lấy một con trong đàn và ôm trong túi ngủ.
"Đó là lúc tôi yêu con mèo. Tôi đặt tên nó là Shaybyk. Nó dần trở thành bạn thân nhất của tôi, tôi thậm chí xem Shaybyk như con trai", Liashuk nói.
Con mèo đồng hành cùng anh trong nhiều lần chuyển quân. Các video ghi cảnh Liashuk và mèo Saybyk cùng nhau tuần tra lan truyền mạnh mẽ.
Liashuk cho biết Saybyk là một thợ săn lành nghề. "Có lần Saybyk bắt được 11 con chuột tại rừng trong một ngày. Con mèo thi thoảng còn tha chuột vào túi ngủ của tôi", anh nói.
Cặp đôi cũng kêu gọi quyên góp tiền cho quân đội Ukraine. Tháng 9/2023, con mèo nhận giải thưởng đặc biệt vì giúp quyên góp số tiền đủ mua 7 ôtô và nhiều vật dụng khác.
Mèo Shaybyk của lính Ukraine. Ảnh: Politico
Trong một lần đóng quân ở làng Serebrianka, Donetsk, đơn vị của Yabchanka đang ngủ thì một con mèo nhảy vào tìm hơi ấm từ những người lính. Anh vốn không thích mèo và ban đầu thấy khó chịu. Tuy nhiên, con mèo tiếp tục ở lại với những người lính và sinh 6 con.
Đơn vị của anh đặt tên cho con mèo mẹ là Karolina. Lúc đơn vị chuyển quân cũng là khi đàn mèo con đủ cứng cáp, có thể được nhận nuôi.
Những con mèo con nhanh chóng về với các gia đình khác. Nhưng Karolina và một mèo con lông trắng ở lại với Yabchanka. Anh đưa hai con mèo về quê hương Lviv, nhờ mẹ chăm sóc. "Bà ấy rất vui khi có những người bạn đồng hành từ tiền tuyến trở về", anh nói.
Mèo Herych ở Kramatorsk, Donetsk, không phải là mèo hoang trên tiền tuyến như những "đồng đội" khác. Con mèo Scotland lông ngắn này là thú cưng của Kyrylo Liukov, điều phối viên Quỹ từ thiện Serhiy Prytula.
Cô Liukov thường xuyên cung cấp vật tư, nhu yếu phẩm cho các đơn vị tiền tuyến. Mèo Herych đã 20 lần đồng hành cùng cô trong các chuyến ra mặt trận.
"Con mèo như một ngôi sao truyền hình. Rất nhiều binh lính chạy đến chỗ chúng tôi để vuốt ve, chụp ảnh với nó", Liukov nói. Nhờ sự nổi tiếng, con mèo cũng kêu gọi quyên góp được hơn 27.000 USD để mua ôtô cho quân đội.
Mèo Karolina (trái) và mèo Herych. Ảnh: Politico
Đức Trung (Theo Politico)