Khi Todd Blanche, luật sư bào chữa của cựu tổng thống Donald Trump, tới tòa án ở Manhattan, bang New York sáng 25/3, ông mỉm cười và có vẻ tự tin. Nhưng khi rời đi hơn một giờ sau, nụ cười đó đã biến mất.
Đây là phiên điều trần do thẩm phán Juan Merchan ngồi ghế chủ tọa, để xem xét các điều khoản trước khi mở phiên xét xử cựu tổng thống Trump với cáo buộc chi tiền bịt miệng sao khiêu dâm Stormy Daniels.
Khi bước vào tranh luận, Blanche yêu cầu thẩm phán Merchan hoãn phiên xét xử 3 tháng, đồng thời đề nghị tòa cấm cựu luật sư Michael Cohen của ông Trump và Daniels làm nhân chứng. Lý do đề nghị hoãn xử mà Blanche đưa ra là họ cần thêm thời gian nghiên cứu khoảng 200.000 trang tài liệu về bằng chứng mà công tố viên liên bang đưa ra hồi giữa tháng.
Đây chính là chiến thuật mà nhóm pháp lý của Trump đã áp dụng trong phiên điều trần ngày 16/3, buộc thẩm phán Merchan lùi lịch xử tới giữa tháng 4, thay vì ngày 25/3 như kế hoạch trước đó.
Nhưng lần này, Blanche nhận về những lời chỉ trích gay gắt từ thẩm phán Merchan. Luật sư của Trump đã trải qua một phiên điều trần nhiều sóng gió, khi thẩm phán Merchan dường như đồng thời bác bỏ các lập luận của ông và thậm chí nghi ngờ động cơ của luật sư này.
Thẩm phán hỏi tại sao một người tranh tụng giàu kinh nghiệm và cựu công tố viên liên bang như Blanche lại hành động như vậy. Ông Blanche trước đó mong chờ được tiếp cận số tài liệu của công tố viên, nhưng giờ lại yêu cầu trì hoãn xử lý chúng.
"Tại sao trong phiên điều trần trước, ông không nói với tòa hay bất cứ ai tại đây rằng ông cần nhiều thời gian hơn để nghiên cứu tài liệu", thẩm phán Merchan đặt câu hỏi với giọng gay gắt.
Blanche cố gắng giải thích rằng ông cần thời gian để xem xét "hàng nghìn trang" biên bản thẩm vấn giữa FBI và Cohen mà các công tố viên liên bang đưa ra gần đây. "Chúng tôi sẽ không thể tiếp tục công việc của mình nếu không tự xem xét những tài liệu mới", ông nói.
Cựu tổng thống Donald Trump (giữa) và luật sư Todd Blanche (phải) sau phiên điều trần tại tòa án ở New York ngày 25/3. Ảnh: AP
Luật sư của Trump cáo buộc văn phòng công tố Manhattan tìm cách che giấu số tài liệu mới, nhưng đưa ra rất ít bằng chứng để chứng minh điều này, theo thẩm phán Merchan.
"Cáo buộc này nghiêm trọng tới mức không thể tin được. Ông thực sự buộc tội văn phòng công tố Manhattan và những người liên quan tới vụ án, cũng như khiến tôi trở thành người đồng lõa", thẩm phán Merchan nói.
Phiên tòa ngày 25/3 tập trung vào những bất đồng về hơn 100.000 trang tài liệu được các công tố viên liên bang ở Manhattan giao nộp trong hai tuần đầu tháng 3. Các tài liệu gồm biên bản thẩm vấn, trát đòi hầu tòa và biên bản bồi thẩm đoàn của Văn phòng Công tố Mỹ năm 2018 liên quan tới vụ truy tố Cohen.
Cohen năm 2018 nhận tội khai man trước quốc hội về các giao dịch kinh doanh của ông Trump, cũng như thừa nhận hàng loạt cáo buộc về các khoản thuế và tài chính khác do văn phòng công tố ở New York đưa ra. Ông Cohen được coi là nhân chứng quan trọng trong vụ án Trump bị cáo buộc chi tiền bịt miệng sao khiêu dâm Stormy Daniels.
Các công tố viên Manhattan cho rằng với sự giúp đỡ của Cohen, ông Trump đã làm giả hồ sơ kinh doanh để che giấu các khoản thanh toán cho Daniels trước thềm cuộc bầu cử năm 2016. Ông Cohen thời điểm đó là luật sư riêng của ông Trump kiêm giám đốc điều hành tập đoàn Trump.
Thẩm phán trước đó nói rõ với luật sư Blanche rằng các bằng chứng liên quan tới cuộc điều tra khác ngoài vụ chi tiền bịt miệng sẽ không được cung cấp cho bồi thẩm đoàn. Các công tố viên Manhattan cho biết phần lớn tài liệu không liên quan tới vụ án đang xử, song Blanche không chấp nhận. "Mọi tài liệu đều quan trọng", ông nói.
Nỗ lực mới nhất để trì hoãn phiên xét xử của đội ngũ luật sư bảo vệ ông Trump đã phản tác dụng, theo chuyên gia pháp lý. Sau nhiều câu hỏi gay gắt, thẩm phán Merchan bác bỏ yêu cầu lùi phiên xử của Blanche, cho rằng họ đã được cung cấp "khoảng thời gian hợp lý" để chuẩn bị và ấn định ngày xét xử vào 15/4.
Phiên điều trần ngày 25/3 cũng cho thấy thẩm phán đã hết kiên nhẫn với chiến lược gây cản trở của đội ngũ pháp lý bào chữa cho Trump.
"Thẩm phán Merchan đã cho thấy ông ấy sẽ điều hành phiên tòa một cách kiên quyết và công bằng, cũng như không cho phép Trump cùng các luật sư đánh lạc hướng, gây hiểu nhầm hoặc lũng đoạn", Bennett Gershman, cựu công tố viên New York và hiện là giáo sư luật tại Đại học Pace, nói.
Gershman nhấn mạnh thẩm phán đã thể hiện rõ "sự thiếu kiên nhẫn và không thể khoan dung" với cách đội ngũ pháp lý của ông Trump tiến hành thủ tục tố tụng.
Cách thẩm Merchan xử lý những yêu cầu từ đội ngũ của cựu tổng thống Trump cho thấy ông "hoàn toàn kiểm soát" phòng xử án và sẽ "không cho phép luật sư của Trump phát biểu hoặc xuyên tạc sự thật", theo Gershman. Ông Merchan sẽ đảm bảo "Trump và cộng sự không lạm dụng phòng xử án cho các mục đích chính trị".
Temidayo Aganga-Williams, đối tác của công ty kiện tụng hàng đầu Selendy Gay PLLC ở Mỹ, cảnh báo nếu trong tương lai, nhóm pháp lý của Trump tiếp tục sử dụng "thủ đoạn không dựa trên luật pháp và thực tế" như cáo buộc công tố viên Manhattan có hành vi sai trái, họ "có thể gặp rắc rối nghiêm trọng hơn".
Trong trường hợp đó, thẩm phán có quyền áp đặt các biện pháp trừng phạt và hạn chế đối với đội ngũ luật sư bào chữa, điều sẽ "gây tổn hại" hơn đến phe của Trump.
Nhà phân tích pháp lý của CNN kiêm nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Brooking Norm Eissen lưu ý về sự tương phản giữa thái độ điềm tĩnh thường thấy của thẩm phán Merchan và những bình luận "cực kỳ sắc bén" mà ông đưa ra với đội ngũ pháp lý của Trump ngày 25/3.
"Ông ấy tức giận và điều đó không chỉ quan trọng với buổi điều trần này. Bởi đây là thẩm phán chủ trì vụ xét xử và sẽ là người ra phán quyết. Các luật sư của ông Trump đã nỗ lực một cách vô ích để trì hoãn phiên tòa lâu hơn", Eisen nói.
Laurie Levenson, giáo sư tại Trường luật Loyola ở Chicago, có chung quan điểm, cho rằng ông Merchan không còn kiên nhẫn và sẽ "kiểm soát chặt chẽ" đội ngũ pháp lý của ông Trump trong những phiên xét xử tới.
"Tôi không nghĩ họ tín nhiệm ông ấy, song điều đó chỉ khiến chính họ bị tổn thương", bà nói.
Thẩm phán Juan Merchan. Ảnh: NYLJ
Gershman dự đoán phiên tòa sắp tới sẽ diễn ra suôn sẻ khi đội ngũ của ông Trump kiềm chế hơn và thẩm phán kiểm soát phiên tòa một cách hiệu quả, cho phép bồi thẩm đoàn đưa ra phán quyết vào khoảng đầu tháng 5 hoặc đầu tháng 6.
Nếu Trump và nhóm của ông "phá vỡ quy tắc" trong phiên tòa, thẩm phán Merchan sẽ không ngần ngại chỉ trích họ và sẽ không cho phép những hành vi cản trở hay gây rối loạn, theo Levenson.
Aganga-Williams cũng nhấn mạnh nếu đội ngũ của Trump cố gắng áp dụng chiến lược biến phòng xử án thành sân khấu chính trị, cựu tổng thống đang tự đẩy mình vào thế khó và có nguy cơ đối mặt với những phán quyết bất lợi.
"Nếu luật sư của ông ấy rút được bài học gì từ phản ứng của thẩm phán Merchan, đó là họ nên biết cách hành xử có suy nghĩ và kiềm chế hơn, đưa ra những lập luận thuyết phục với bồi thẩm đoàn, chứ không phải gây chú ý với truyền thông", ông nói.
Thanh Tâm (Theo Salon, Business Insider, Reuters)