Lý Khắc Cường, từ thủ lĩnh đoàn đến thủ tướng hai nhiệm kỳ

Ông Lý sinh ngày 17/7/1955, quê ở huyện Định Viễn, tỉnh An Huy, Trung Quốc. Trong ảnh là Lý Khắc Cường năm 13 tuổi (trái) và năm 18 tuổi (phải).

Giai đoạn 1974-1976, ông tham gia đại đội thanh niên trí thức Đông Lăng, huyện Phụng Dương, tỉnh An Huy. Tháng 5/1976, Lý Khắc Cường được kết nạp Đảng, trở thành bí thư chi bộ Đại đội.

Lý Khắc Cường thi đỗ khoa Luật thuộc Đại học Bắc Kinh năm 1978. Sau khi tốt nghiệp, ông ở lại trường làm công tác đoàn, trở thành thủ lĩnh đoàn trường Đại học Bắc Kinh, rồi phó chủ tịch Đoàn Thanh niên Cộng sản Trung Quốc. Trong thời gian 1988-1994, ông tiếp tục học chuyên ngành Kinh tế ở Đại học Bắc Kinh, lấy bằng tiến sĩ.

Ông Hồ Cẩm Đào (thứ hai từ trái sang), ông Lý Khắc Cường (giữa) cùng đại biểu thanh niên Bắc Kinh tới thăm một lão thành cách mạng ngày 4/5/1984.

Ông Hồ Cẩm Đào khi đó là bí thư thứ hai Trung ương Đoàn, còn Lý Khắc Cường được bầu vào ban bí thư Đoàn Thanh niên Cộng sản Trung Quốc.

Trên cương vị ủy viên ban chấp hành trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Trung Quốc, Lý Khắc Cường đọc báo cáo tại kỳ họp thứ 13 Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc ở Đại lễ đường nhân dân Bắc Kinh hồi tháng 5/1993.

Từ năm 1982 tới 1998, ông Lý Khắc Cường nhanh chóng thăng tiến qua nhiều vị trí trong Đoàn Thanh niên Cộng sản Trung Quốc.

Năm 1998, ông được bổ nhiệm phó bí thư tỉnh ủy, tỉnh trưởng tỉnh Hà Nam, trở thành lãnh đạo cấp tỉnh trẻ nhất của Trung Quốc. Hai năm sau, ông giữ chức bí thư tỉnh ủy và từ năm 2003 kiêm nhiệm vị trí chủ nhiệm Ủy ban Thường vụ Đại hội Đại biểu Nhân dân tỉnh Hà Nam.

Trong ảnh, bí thư tỉnh ủy Lý Khắc Cường trò chuyện về vụ thu hoạch lúa mì với nông dân thôn Mã Trang, huyện Nguyên Dương, tỉnh Hà Nam, ngày 8/8/2003.

Nhận thấy Hà Nam đô thị hóa lạc hậu, khiến cơ cấu công nghiệp chậm nâng cấp, khó phát triển nông nghiệp hiện đại, ông Lý Khắc Cường cuối năm 2002 đề xuất tỉnh đẩy mạnh công nghiệp hóa, đô thị hóa, thúc đẩy hiện đại hóa nông nghiệp, thu hút thêm lao động dư thừa từ giải phóng đất đai.

Tháng 3/2003, ông đưa ra khái niệm "Trung nguyên trỗi dậy". Dưới sự lãnh đạo và thúc đẩy của ông, tỉnh Hà Nam xây dựng loạt đô thị, quy hoạch khu đô thị mới Trịnh Đông.

Ông Lý Khắc Cường thị sát một nhà máy ở thành phố Liêu Ninh ngày 30/6/2005.

Năm 2004, ông được bổ nhiệm làm bí thư tỉnh ủy Liêu Ninh, đông bắc Trung Quốc. Ông Lý đã giải quyết vấn đề đau đầu lâu nay của tỉnh Liêu Ninh là cải cách doanh nghiệp quốc doanh và số lượng lớn lao động từ nhà máy quốc doanh bị sa thải. Ông khuyến khích phát triển kinh tế phi quốc doanh, phá bỏ và cải tạo các khu ổ chuột.

Ông Lý Khắc Cường thăm hỏi nạn nhân vụ động đất Tứ Xuyên hồi tháng 5/2008.

Tháng 10/2007, ông Lý Khắc Cường, khi đó 52 tuổi, được bầu vào ban thường vụ Bộ Chính trị Trung Quốc, trở thành lãnh đạo cấp quốc gia. Năm 2008, ông được thủ tướng Ôn Gia Bảo bổ nhiệm làm phó thủ tướng, phụ trách các vấn đề cải cách và phát triển, năng lượng, xây dựng và y tế.

Ông Ôn Gia Bảo (trái) chúc mừng ông Lý Khắc Cường được quốc hội bầu làm tân thủ tướng ngày 15/3/2013. Ông Lý Khắc Cường, 57 tuổi, khi đó nhận được 99,69% phiếu bầu, xếp thứ hai, chỉ sau ông Tập Cận Bình.

Ông Lý Khắc Cường tuyên bố ưu tiên hàng đầu của chính phủ mới là nâng cao mức sống của nhân dân, đặc biệt là tầng lớp thu nhập thấp, mở rộng tầng lớp trung lưu, đảm bảo công bằng xã hội, duy trì tăng trưởng kinh tế bền vững.

Tân thủ tướng cho biết đô thị hóa là ưu tiên trong nhiệm kỳ của ông. Theo ông, đô thị hóa là kết quả tự nhiên của quá trình hiện đại hóa và quy mô đô thị hóa rất lớn của Trung Quốc đã thu hút sự chú ý của thế giới. Tuy nhiên, ông khẳng định chính phủ sẽ tạo ra những chính sách hợp lý để nông dân hưởng lợi từ đô thị hóa.

Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường và thủ tướng Đức Angela Merkel trong lễ đón tại Berlin ngày 11/10/2014.

Ông Lý Khắc Cường phát biểu tại diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Thiên Tân, Trung Quốc, ngày 18/9/2018.

Vào tháng 3/2018, ông Lý được bầu làm thủ tướng nhiệm kỳ hai, nhưng nhiệm vụ quản lý kinh tế lúc này được giao cho phó thủ tướng Lưu Hạc, nhà kinh tế học tốt nghiệp Đại học Harvard.

Theo giới quan sát, trong mắt công chúng Trung Quốc, ông Lý được coi như một "Thủ tướng của nhân dân". Ông là lãnh đạo cấp trung ương đầu tiên đến thăm thành phố Vũ Hán vào tháng 1/2020, khi đại dịch Covid-19 bùng phát. Việc làm, doanh nghiệp nhỏ và lao động nhập cư là những chủ đề được ông thường xuyên thảo luận.

Trải qua một thập kỷ, ông Lý đã lèo lái nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vượt qua giai đoạn khó khăn khi nợ chính phủ tăng cao, căng thẳng thương mại với Mỹ leo thang và đại dịch Covid-19 hoành hành. Ông cũng liên tục thúc đẩy kinh tế tư nhân, đầu tư nước ngoài và đơn giản hóa các thủ tục hành chính.

Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường (giữa), trong phiên bế mạc kỳ họp quốc hội tại Bắc Kinh ngày 11/3. Ông Lý trình bày báo cáo công tác chính phủ cuối cùng của mình, trước khi bàn giao lại cho người kế nhiệm là tân Thủ tướng Lý Cường.

Sau khi nghỉ hưu, ông sinh sống tại Thượng Hải. Cựu thủ tướng Trung Quốc lên cơn đau tim ngày 26/10 và qua đời lúc 0h10 ngày 27/10 (23h10 ngày 26/10 giờ Hà Nội) tại Thượng Hải.