Trước khi Hạ viện Mỹ khóa mới bầu lãnh đạo vào ngày 3/1, Chủ tịch đương nhiệm Mike Johnson đã dành cả tuần qua để cố gắng thuyết phục gần chục nghị sĩ Cộng hòa còn hoài nghi về ông, liên lạc với họ qua điện thoại hoặc gặp mặt trực tiếp.
Nhưng trong ngày bỏ phiếu, 9 nghị sĩ Cộng hòa đã không bầu cho Johnson trong vòng đầu tiên, coi đây là cơ hội để bày tỏ thái độ không hài lòng của họ với ông. Đứng trước nguy cơ Johnson không đủ phiếu bầu để tái đắc cử Chủ tịch Hạ viện, các nghị sĩ đảng Cộng hòa đã gọi điện cho Tổng thống đắc cử Donald Trump và đồng minh để cầu cứu.
Ba thành viên đảng Cộng hòa gồm nghị sĩ Thomas Massie, Ralph Norman và Keith Self vẫn kiên quyết phản đối Johnson. Massie tuyên bố với các đồng nghiệp rằng sẽ không thay đổi lập trường, khiến nỗ lực bầu Chủ tịch Hạ viện dường như rơi vào bế tắc.
Quốc hội Mỹ ngày 6/1 sẽ tổ chức phiên họp lưỡng viện để kiểm đếm phiếu đại cử tri, chính thức xác nhận ông Trump chiến thắng trong bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024. Nếu Hạ viện Mỹ khóa mới không kịp bầu được Chủ tịch, người sẽ chủ trì lễ tuyên thệ của các nghị sĩ, trước thời hạn này, ngày chứng nhận chiến thắng của ông Trump sẽ bị trì hoãn.
Nghị sĩ Nancy Mace, thành viên đảng Cộng hòa ở Nam Carolina, đã chuyển cuộc gọi của ông Trump tới nghị sĩ Norman. Tổng thống đắc cử cũng đã nói chuyện với Self để thuyết phục nghị sĩ này thay đổi quyết định.
Ông Donald Trump (phải) và Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson trong cuộc họp báo ở Mar-a-Lago, Palm Beach, bang Florida hồi tháng 4/2024. Ảnh: AP
Những người biết về cuộc trao đổi cho biết ông Trump đã "khá vất vả" với Self và Norman. Ông đã nhắc nhở hai nhà lập pháp rằng việc chứng nhận kết quả bầu cử tổng thống đúng vào ngày 6/1 sẽ rất cần thiết để ông có thể nhanh chóng ban hành chương trình nghị sự đầy tham vọng.
Một người khác cho hay Tổng thống đắc cử đã nói Self và Norman rằng họ đang cản trở cơ hội của đảng Cộng hòa để "làm điều gì đó lớn lao và tạo nhiều tác động" sau chiến thắng bầu cử tháng 11.
"Hai người đang làm hỏng mọi chuyện", một người tóm tắt thông điệp của ông Trump gửi tới hai nhà lập pháp.
Ông Trump cũng đã dành nhiều lời khen ngợi cho Johnson, nhấn mạnh rằng đương kim Chủ tịch Hạ viện là chìa khóa để ban hành các chính sách bảo thủ của phe Cộng hòa.
Trước đó, nhiều thành viên Cộng hòa đã lên tiếng kêu gọi các nghị sĩ ủng hộ Johnson. Stephen K. Bannon, cựu chiến lược gia trưởng của ông Trump, đã dùng chương trình podcast War Room nổi tiếng của mình để hối thúc họ nhanh chóng bầu cho Chủ tịch Hạ viện.
"Ông ấy là người ít gây khó chịu nhất và không còn lựa chọn nào khác", Bannon nói.
Nguồn tin am hiểu vấn đề cho biết Susie Wiles, chánh văn phòng Nhà Trắng tương lai của ông Trump, đã gọi điện cho các thành viên trong đảng để thúc giục họ ủng hộ Johnson.
Hogan Gidley, cố vấn của ông Johnson và cựu quan chức chính quyền ông Trump, nhiều tháng qua đã cố gắng cải thiện quan hệ giữa Chủ tịch Hạ viện với thế giới MAGA và thúc đẩy các nhóm ủng hộ Johnson.
Khác với người tiền nhiệm, ông Johnson từ chối thỏa thuận bí mật với các thành viên đảng Cộng hòa để nhận được ủng hộ. Tuy nhiên, Norman và Self cho biết Chủ tịch Hạ viện cam kết đưa nhiều thành viên từ các nhóm khác nhau trong đảng tham gia các cuộc đàm phán và cố gắng tránh phải thỏa thuận với các lãnh đạo đảng Dân chủ.
"Tôi đã nói với họ có thể yên tâm rằng lần này mọi thứ sẽ khác vì đảng Cộng hòa giờ đây kiểm soát Thượng viện, Hạ viện và cả Nhà Trắng. Do đó, tình hình bây giờ sẽ rất khác so với trước đây", Johnson nói.
Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson (phải), Thống đốc Bắc Dakota Doug Burgum và các đồng minh khác của ông Trump tại tòa án ở Manhattan, New York ngày 14/5/2024. Ảnh: AP
Sau các cuộc gọi của ông Trump, Johnson cuối cùng đã nhận được sự ủng hộ của 218 nghị sĩ, mức tối thiểu để giành chiến thắng. Ông sẽ tiếp tục lãnh đạo Hạ viện khóa mới với mức sít sao chưa từng có, khi đảng Cộng hòa kiểm soát 219 ghế, còn đảng Dân chủ năm 215 ghế.
"Tổng thống Trump có lẽ là người quyền lực nhất. Tiếng nói cùng ảnh hưởng của ông ấy có tầm quan trọng đặc biệt. Tôi nghĩ đó là yếu tố lớn trong chiến thắng này", ông Johnson nói sau khi tái đắc cử.
Sau khi ông Johnson tái đắc cử, đảng Cộng hòa giờ chuyển sang nhiệm vụ hoạch định chính sách. Theo nhiều nhà lập pháp và trợ lý, đảng Cộng hòa tại Hạ viện sẽ dành ngày 4/1 tại Fort McNair để thảo luận về chính sách. Ngày 5/1, ông Johnson sẽ gặp chủ tịch của 5 phe nhóm trong đảng Cộng hòa để tiếp tục thảo luận.
Trong bài phát biểu tái tranh cử, Johnson từng cam kết đảng Cộng hòa sẽ tăng tài trợ cho lực lượng biên phòng, trục xuất người di cư trái phép có hành vi phạm tội ở Mỹ, hoàn thành bức tường biên giới với Mexico và "khôi phục vị thế thống trị của Mỹ" về năng lượng.
Chủ tịch Hạ viện cũng tuyên bố sẽ gia hạn các chính sách cắt giảm thuế được ông Trump ban hành năm 2017 và sẽ hết hạn trong năm nay.
"Chúng ta có một nhiệm vụ và điều đó được thể hiện rõ qua cuộc bầu cử, trong đó người dân muốn có chương trình nghị sự 'Nước Mỹ trên hết'. Chúng ta không thể thất bại và sẽ cùng nhau hoàn thành nhiệm vụ. Quốc gia đang trông cậy vào sự đoàn kết của chúng ta", ông Johnson nói ngày 3/1.
Thùy Lâm (Theo Washington Post, Reuters, AFP)