Xe điện không còn “quá hot”?
Trong nhiều năm, ngành công nghiệp ô tô luôn ở trong trạng thái hưng phấn về xe điện. Các nhà sản xuất ô tô đã đưa ra những dự báo lạc quan về doanh số bán hàng đối với các mẫu xe này cũng như công bố nhiều mục tiêu tăng trưởng đầy tham vọng.
Theo CNBC, Phố Wall cũng đã nâng cao định giá cho các nhà sản xuất ô tô truyền thống cũng như những công ty khởi nghiệp mới tham gia thị trường này, một phần dựa trên tầm nhìn của họ về tương lai tiềm năng của xe điện.
Tuy nhiên, đà hưng phấn có vẻ đang hạ nhiệt và các doanh nghiệp một lần nữa phải thúc đẩy nhu cầu của người tiêu dùng.
Các nhà sản xuất ô tô từ Ford Motor, General Motors cho đến Mercedes-Benz, Volkswagen, Jaguar Land Rover và Aston Martin đều đang giảm quy mô hoặc trì hoãn kế hoạch sản xuất xe điện của họ. Ngay cả ông lớn Tesla của tỷ phú Elon Musk cũng nói đang chuẩn bị cho tốc độ tăng trưởng có thể thấp hơn đáng kể.
Thị trường vẫn có giả định một tương lai người tiêu dùng sẽ sử dụng các phương tiện chạy hoàn toàn bằng điện nhưng có lẽ, tốc độ áp dụng sẽ chậm hơn nhiều so với dự đoán trước đây.
Marin Gjaja, giám đốc điều hành bộ phận xe điện của Ford, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với CNBC: “Những gì chúng tôi thấy trong năm 2021 và 2022 là sự tăng trưởng nhu cầu có phần đột biến. Hiện tại nó vẫn đang tăng trưởng nhưng có lẽ sẽ không đạt được tốc độ như những năm 2021 và 2022 đó”.
Chuyển đổi dần dần
Tổng số xe điện và xe hybrid được bán ở Mỹ năm 2017–2023
Ford đang tăng cường sản xuất và bán các mẫu xe hybrid, điều này tạo điều kiện giúp người tiêu dùng có thể làm quen trước khi chuyển hẳn sang các phương tiện chạy hoàn toàn bằng điện.
GM, nhà sản xuất ô tô truyền thống đầu tiên tập trung hoàn toàn vào xe điện, có kế hoạch tung ra các loại xe plug-in hybrid cùng với xe điện và xe chạy xăng. Những hãng khác, chẳng hạn như Hyundai Motor, Kia, Toyota Motor và có thể là Volkswagen được cho là có kế hoạch cung cấp các cấp độ điện khí hóa khác nhau trên các dòng sản phẩm của mình.
"Tôi nghĩ cách tiếp cận cân bằng là tốt nhất", Giám đốc điều hành VW của Mỹ, ông Pablo Di Si nói với CNBC vào tháng trước, đồng thời cho biết thêm ông đang thảo luận để đưa xe hybrid đến Mỹ. Nhà sản xuất ô tô hiện đang bán xe hybrid ở châu Âu, nhưng chưa tới nền kinh tế số 1 thế giới.
Ông nói: “Những công nghệ này vốn thuộc tập đoàn VW, cho dù đó là xe hybrid hay plug-in hybrid. Vì thế việc chúng ta mang nó tới đây chỉ là vấn đề thời gian”.
Nói rõ hơn, mặc dù nhu cầu của người tiêu dùng đối với xe điện không tăng như các nhà điều hành mong đợi, nhưng doanh số bán loại xe này vẫn được dự đoán sẽ tăng trong những năm tới.
Theo ước tính của Cox Automotive, doanh số bán xe điện của Mỹ đạt kỷ lục 1,2 triệu chiếc vào năm ngoái, chiếm 7,6% tổng thị trường quốc gia. Theo dự báo của các nhà phân tích, tỷ lệ đó dự kiến sẽ tăng lên từ 30% đến 39% vào cuối thập kỷ này.
Sam Fiorani, phó chủ tịch tại AutoForecast Solutions, cho biết: “Việc chuyển đổi thị trường sang xe điện chưa bao giờ là điều dễ dàng và chúng tôi dự đoán quá trình chuyển đổi này sẽ chậm lại”. Ông cũng cho rằng việc lấy được sự tin tưởng của người tiêu dùng không có nhiều hiểu biết về công nghệ sẽ làm chậm tốc độ tăng trưởng thị phần xe điện trong những năm tới.
Mục tiêu xe điện có sự thay đổi
Với sự thành công của mình, Tesla là hình mẫu mà nhiều nhà sản xuất ô tô muốn mô phỏng với những kỳ vọng sẽ cung cấp độc quyền xe điện trong tương lai không xa.
Thương hiệu Alfa Romeo thuộc sở hữu của Stellantis cho biết dòng xe của họ sẽ chạy hoàn toàn bằng điện vào năm 2027. Jaguar Land Rover và Volvo cũng nói như vậy nhưng đến năm 2030. GM cũng cho biết họ sẽ chỉ cung cấp các loại xe điện cho người tiêu dùng vào năm 2035, với các thương hiệu Buick và Cadillac cũng như hướng tới độc quyền.
Honda Motor đặt mục tiêu bán độc quyền xe điện và xe chạy bằng pin nhiên liệu ở Bắc Mỹ vào năm 2040. Các thương hiệu chuyên dụng hơn như Lotus và Bentley cũng đã công bố mục tiêu độc quyền tương tự.
Mặc dù không có nhà sản xuất ô tô nào chính thức công bố những thay đổi đối với mục tiêu dài hạn của mình nhưng thực tế, họ đã có sự thay đổi đáng chú ý trong giọng điệu và thông điệp.
Các chuyên gia cho biết, các công ty đang theo dõi mức độ chấp nhận của người tiêu dùng, các quy định phát thải toàn cầu và cơ sở hạ tầng sạc xe điện để xác định các kế hoạch trong tương lai.
Giám đốc điều hành GM Mary Barra và các giám đốc điều hành khác gần đây cho biết nhu cầu của khách hàng sẽ thúc đẩy nỗ lực của họ. Họ khẳng định rằng mục tiêu năm 2035 vẫn là định hướng. Cadillac hiện cho biết họ sẽ cung cấp đầy đủ dòng xe điện nhưng không nhất thiết phải chấm dứt sản xuất tất cả các mẫu xe chạy bằng khí đốt vào năm 2030.
Về phần mình, Ford chưa bao giờ công bố kế hoạch cung cấp độc quyền xe điện trên toàn cầu, nhưng hãng cũng đặt mục tiêu tung ra xe chạy hoàn toàn bằng điện ở châu Âu vào năm 2030, với 50% doanh số bán hàng ở Bắc Mỹ là xe điện trong cùng năm đó và đạt được tỷ suất lợi nhuận 8% EV vào năm 2026. Kể từ đó, họ đã từ bỏ nhiều mục tiêu và đang sản xuất các loại xe hybrid - đặc biệt là xe tải - cùng với xe điện và xe plug-in hybrid cho Mỹ.
Chuyện gì đã xảy ra?
Các hãng xe đang phải đối mặt với thực trạng chi phí nguyên liệu thô tăng cao và phương tiện này trở nên đắt hơn nhiều so với các phương tiện truyền thống.
Rõ ràng là ngành công nghiệp ô tô - vốn đặt mục tiêu một nửa doanh số bán xe mới của Mỹ là xe chạy điện vào năm 2030, đã đánh giá quá cao mức độ sẵn sàng của người tiêu dùng.
Một số người dùng “tò mò” về xe điện có thể cảm thấy hấp dẫn nhưng về lâu dài ngành này sẽ khó tiếp cận tới những người mua phổ thông.
Cox Automotive cho biết trong báo cáo dự báo năm 2024: “Những kỳ vọng về tăng trưởng xe điện tại thị trường Mỹ đã chuyển từ ‘màu hồng’ thành bức tranh hiện thực khi doanh số bán hàng tăng, nhưng mức độ chấp nhận của khách hàng đối với xe điện không theo kịp tốc độ”.
Theo Cox, lượng xe điện tồn kho hiện có ở Mỹ, tính theo số ngày cung cấp, đã tăng lên 136 ngày. Dữ liệu không bao gồm Tesla, Rivian và các nhà sản xuất ô tô khác bán trực tiếp cho người tiêu dùng thay vì thông qua các đại lý nhượng quyền.
Michelle Krebs, nhà phân tích điều hành tại Cox, cho biết: “Một vài năm trước, có những ý tưởng cực kỳ tham vọng về việc doanh số bán xe điện sẽ tăng như thế nào và dường như không ai nghĩ đến những khó khăn trên con đường này. Bây chúng đã xuất hiện và thực tế đã bắt đầu”.
Việc độ phủ của xe điện chưa nhiều dẫn đến việc giảm giá một số mẫu xe như Ford Mustang Mach-E, Tesla Model Y và gần đây nhất là Nissan Ariya.
Tham khảo CNBC