Trả lời VnExpress ngày 12/8, ông Nguyễn Sinh Hiền, Giám đốc Bệnh viện Tim Hà Nội, cho biết thuốc Protamin sulfat của bệnh viện chỉ còn khoảng một tuần nữa là dùng hết. Một số bệnh viện khác ở Hà Nội cũng hết thuốc này, phải đi mượn. "Mấy ngày trước Bệnh viện E hỏi mượn, dù viện mình sắp hết nhưng vẫn hỗ trợ viện bạn mấy chục lọ", ông Hiền nói.
Theo ông Hiền, bình thường một ca mổ bệnh nhân sử dụng hết khoảng ba ống thuốc Protamin sulfat, một tháng bệnh viện dùng khoảng 600-700 ống. Do thiếu thuốc, bệnh viện đang giảm số lượng các ca mổ, ưu tiên mổ cấp cứu bởi không mổ thì bệnh nhân sẽ chết, còn những ca mổ phiên thì trì hoãn lại.
Bệnh viện Tim Hà Nội đã có kế hoạch mua sắm thuốc này nhưng đang không có nguồn cung. "Cả nước chỉ có 1-2 công ty trong nước nhập thuốc này nên các bệnh viện phụ thuộc. Hiện, bệnh viện chỉ biết chờ đợi", ông Hiền chia sẻ. Ngoài thuốc này, bệnh viện cũng thiếu một số loại biệt dược song có thể thay thế được bằng các loại khác, chỉ duy nhất thuốc mổ tim là không thể thay thế.
Protamine sulfat là thuốc có tác dụng trung hòa khả năng chống đông máu của heparin. Thông thường, trong cuộc mổ tim, bác sĩ phải dùng thuốc heparin để chống đông máu, ngăn chặn sự hình thành cục máu đông. Khi kết thúc cuộc mổ, Protamine sulfate được dùng để trung hòa heparin, đưa cơ thể trở về bình thường. Nếu không có cặp đôi thuốc này song hành nhau, bác sĩ sẽ không thể tiến hành ca mổ tim.
Khoảng hai năm nay, bên cạnh Protamine sulfat, nhiều bệnh viện sử dụng một thuốc có hoạt chất tương tự là Prosuf. Tuy nhiên, thuốc này không dùng được ở trẻ em. Với người lớn, một số trường hợp dùng thuốc Prosuf có thể dễ sốc phản vệ, tụt huyết áp, ngưng tim. Thuốc này hiện cũng hết hàng, không có nơi bán.
Đại diện Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết nơi này còn khoảng 300 ống Protamine sulfat, trong khi nhu cầu sử dụng mỗi tháng khoảng 500 ống. Đây là thuốc Việt Nam chưa thể sản xuất, chỉ có một vài công ty dược nhập khẩu và phân phối, nhập khẩu theo từng đợt ngắn hạn (nhập quota) do Cục Quản lý Dược phê duyệt.
Thời gian qua, bệnh viện đã xin được quota 2.800 ống thuốc Prosuf nhưng không có nhà thầu tham dự đấu thầu, không có nơi bán hàng. "Bệnh viện đang xin quota thuốc Protamine sulfat, thông thường thủ tục phê duyệt có thể mất khoảng hơn hai tháng, trong khi thuốc chỉ còn đủ dùng chưa tới một tháng", đại diện bệnh viện nói. Trong thời gian chờ đợi, Bệnh viện Chợ Rẫy đang tính toán liên hệ các nơi để mượn thuốc.
Nhân viên y tế Bệnh viện Chợ Rẫy kiểm tra thuốc tại kho dược. Ảnh: Quỳnh Trần
Một bác sĩ phẫu thuật tim mạch tại bệnh viện đa khoa lớn ở TP HCM cho biết viện chỉ còn hai ống Protamine sulfat dùng mổ cho trẻ em. Riêng thuốc Prosuf chỉ còn đủ mổ trong khoảng 1-2 tuần. "Nếu hết thuốc, không vay mượn được bệnh viện khác thì chỉ còn cách ngưng mổ", bác sĩ nói.
Những năm trước, thỉnh thoảng bệnh viện này cũng thiếu thuốc, gián đoạn mổ trong một vài ngày, sau đó mượn ở các bệnh viện khác để dùng. Năm nay, nhiều nơi hết thuốc, chưa mua sắm được ngay nên bác sĩ lo ngại sắp tới không thể tiếp tục mổ. "Một số bệnh nhân mổ chương trình có thể chờ đợi, song những trường hợp cấp cứu cần phải xử trí ngay để giữ tính mạng, không thể đợi được", bác sĩ chia sẻ.
Một số bệnh viện, lượng dự trữ thuốc trong kho còn nên vẫn đang cầm cự trong thời gian đợi mua sắm. Phó giáo sư Nguyễn Quỳnh Hoa, Trưởng khoa Dược, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), cho biết bệnh viện còn đủ thuốc sử dụng trong khoảng một tháng. Để duy trì thuốc đủ mổ cho bệnh nhân, bệnh viện đang gấp rút mua sắm, hy vọng thuốc sẽ về cuối thàng này.
Thời gian qua, tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế nghiêm trọng trên toàn quốc. Báo cáo của các tỉnh thành khác gửi về Bộ Y tế cho thấy nhiều thuốc kháng sinh điều trị bệnh nhân nặng, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thuốc tim mạch, tăng huyết áp, thuốc điều trị sốt xuất huyết, thuốc nhãn khoa, vị thuốc cổ truyền... khan hiếm, ảnh hưởng đến việc khám chữa bệnh.
Bộ Y tế cho rằng nguyên nhân thiếu thuốc một phần do tình trạng hết hạn số đăng ký lưu hành của một số loại thuốc, nhân lực quản lý nhà nước quá ít, khó khăn trong xử lý hồ sơ. Ngoài ra, việc chậm có kết quả đấu thầu tập trung quốc gia, đàm phán giá thuốc; một số địa phương giao các cơ sở chủ động tự đấu thầu, thay vì đấu thầu tập trung, nên các đơn vị lúng túng, e ngại... cũng tạo tình trạng thiếu thuốc. Ngoài ra, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, lượng bệnh nhân đến viện tăng nhiều sau dịch, nguồn nguyên liệu sản xuất và hàng hóa khan hiếm, giá cả nhiều biến động... khiến việc mua sắm khó khăn hơn.
Sáng 12/8, tại tọa đàm Giải pháp khắc phục thiếu thuốc, do Văn phòng Chính phủ tổ chức, tiến sĩ Nguyễn Huy Quang, nguyên Vụ trưởng Pháp chế (Bộ Y tế) cho rằng đang xảy ra tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng thuốc toàn cầu ảnh hưởng đến nguồn cung. Ngoài ra, khi dịch ổn định, người dân khám chữa bệnh tăng đột biến, tác động đến nguồn cung thuốc.
Để tháo gỡ tình trạng trên, gần 10.000 loại thuốc đã được gia hạn giấy đăng ký lưu hành. Bộ Y tế cũng có tờ trình gửi Thủ tướng Chính phủ nhằm tháo gỡ nhiều quy định liên quan, đặc biệt quy định về mua sắm, đấu thầu. Mới nhất vào hôm 5/8, Bộ công bố kết quả lựa chọn nhà thầu của ba gói mua thuốc tập trung cấp quốc gia với tổng giá trị gần 6.300 tỷ đồng. Hội đồng Đàm phán giá, Bộ Y tế đang đàm phán giá đối với nhiều thuốc biệt dược gốc có số lượng, nhu cầu sử dụng lớn, giá trị cao. Các động thái này được kỳ vọng giải "cơn khát" thuốc điều trị.
Lê Phương - Lê Nga