Cơ quan Cảnh sát điều tra (Bộ Công an) vừa đề nghị truy tố cựu chủ tịch AIC Nguyễn Thị Thanh Nhàn (đang bỏ trốn) cùng 13 người trong vụ án xảy ra tại Trung tâm Công nghệ sinh học TP HCM và các đơn vị liên quan. Trong số này, ông Dương Hoa Xô, Giám đốc Trung tâm Công nghệ sinh học TP HCM bị đề nghị truy tố tội Nhận hối lộ, với 6 lần nhận "quà cám ơn" 14,4 tỷ đồng từ bà Nhàn AIC.
Liên quan vụ án, bà Trần Thị Bình Minh (cựu Phó giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư TP HCM) và ông Phan Tất Thắng (cựu phó phòng Kinh tế, Sở Kế hoạch và Đầu tư TP HCM) bị đề nghị truy tố tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, theo điều 356 Bộ luật Hình sự. >>Danh sách 14 bị can
Bà Minh quen biết bà Nhàn tại sự kiện năm 2013 ở TP HCM. Sau đó, bà Nhàn cùng Phó tổng giám đốc AIC Trần Mạnh Hà đến phòng làm việc của bà Minh chào xã giao.
Theo cơ quan điều tra, từ tháng 3/2016, khi được giao phụ trách dự án 12 phòng thí nghiệm tại Trung tâm Công nghệ sinh học TP HCM, bà Minh nhiều lần gặp ông Dương Hoa Xô (khi đó là Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP HCM) trong các cuộc họp và được ông Xô đề nghị tạo điều kiện triển khai dự án. Đồng thời, ông Hà nhiều lần đến gặp nhờ bà Minh "tạo điều kiện".
Do bốn gói thầu giai đoạn một bị chậm nên việc triển khai giai đoạn 2 và 3 không theo kế hoạch được duyệt. Để tiếp tục dự án, ông Xô đề nghị Hà liên hệ, tác động và bản thân trực tiếp đề nghị bà Minh tạo điều kiện cho Trung tâm Công nghệ sinh học điều chỉnh dự án, bố trí vốn.
Ông Xô bị cáo buộc giao Nguyễn Đăng Quân (Phó giám đốc Trung tâm công nghệ sinh học, Chủ tịch Hội đồng khoa học) điều chỉnh, thay đổi các thiết bị dự kiến mua sắm giai đoạn hai và ba theo hướng thay thiết bị lạc hậu, bổ sung thiết bị mới. Điều kiện là đảm bảo lợi nhuận 40% cho AIC và không vượt mức tổng đầu tư đã được duyệt.
Phê duyệt tăng giá thiết bị khi chưa thẩm định
Ngày 22/11/2017, ông Xô ký tờ trình gửi Sở Kế hoạch và Đầu tư, đề xuất điều chỉnh danh mục thiết bị và thời gian thực hiện giai đoạn 2 và 3 dự án. Theo đó, giá trị thiết bị toàn dự án tăng từ 425 tỷ đồng lên gần 469 tỷ đồng.
Do tác động từ ông Hà và Xô nên khi tiếp nhận tờ trình, bà Minh chỉ đạo ông Thắng và Nhi thực hiện, trực tiếp báo cáo bà những khó khăn, vướng mắc để xử lý. Hai ông Nhi và Thắng dự thảo tờ trình thẩm định trình bà Minh ký. Do đến 13/12/2017 phải tổng hợp kế hoạch vốn để giao vốn đợt đầu năm sau nên trước đó một ngày, bà Minh tự kiểm tra, phê duyệt trước nội dung dự thảo tờ trình. Bà giao ông Nhi và Thắng trình để ký, khi chưa thẩm định, cơ quan điều tra cáo buộc.
Ngày 13/12/2017, bà Minh ký quyết định của Sở Kế hoạch và Đầu tư TP HCM phê duyệt điều chỉnh dự án đầu tư 12 phòng thí nghiệm và giá trang thiết bị tăng gần 44 tỷ đồng, như đề xuất của ông Xô.
Bà Trần Thị Bình Minh hồi bị bắt, tháng 7/2023. Ảnh: Bộ Công an
Hôm sau, ông Xô đề nghị phê duyệt dự toán cũng như điều chỉnh kế hoạch đấu thầu giai đoạn 2 và 3 trong năm 2018-2019. Trên cơ sở thẩm định của ông Nhi và Thắng, giữa tháng 1/2018, bà Minh ký phê duyệt điều chỉnh kế hoạch lựa chọn nhà thầu.
Khi thẩm định dự toán, ông Nhi thấy Trung tâm Công nghệ sinh học tự ý phê duyệt thay đổi tăng dự toán giai đoạn một là không đúng thẩm quyền. Thẩm quyền này thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư. Vì vậy, ông Nhi cho rằng chưa có cơ sở pháp lý xem xét thẩm định dự toán giai đoạn 2 và 3.
Ông Nhi và Thắng cùng đề xuất bà Minh họp với đại diện các sở liên quan để lấy ý kiến, làm rõ tổng dự toán dự án. Do được ông Hà và Xô nhờ, bà Minh chỉ yêu cầu Trung tâm Công nghệ sinh học sửa tờ trình đề xuất phê duyệt dự toán và yêu cầu ông Nhi, Thắng tiếp tục thẩm định, thay vì hủy quyết định phê duyệt dự toán của Trung tâm sai quy định trước đó.
Bà Minh cũng không họp với các sở ngành liên quan để làm rõ cơ sở thay đổi dự toán, cơ quan điều tra cáo buộc.
Nhận chỉ đạo của bà Minh, ông Nhi lập tờ trình thẩm định, trình ông Thắng ký để trình bà Minh duyệt. Sau đó, bà Minh ký phê duyệt dự toán giai đoạn 2 và 3 với 12 phòng thí nghiệm, tổng giá trị gần 300 tỷ đồng, theo đề xuất của Trung tâm Công nghệ sinh học.
Do được tạo điều kiện khi thẩm định điều chỉnh dự án, dự toán, trong gần năm rưỡi (9/2016-1/2018), ông Hà bốn lần đến gửi quà bà Minh tổng 900 triệu đồng. Ngoài ra, ông Dương Hoa Xô hai lần đưa tiền cho bà Minh tổng một tỷ đồng. Bà Minh được hưởng lợi 1,9 tỷ đồng và đã tiêu dùng cá nhân, kết luận điều tra nêu.
Bà Minh: Bỏ qua sai sót vì "sắp nghỉ hưu"
Khai tại cơ quan điều tra, bà Minh thừa nhận khi điều chỉnh dự án, dự toán "đã không thực hiện đúng nhiệm vụ được giao, vi phạm quy định pháp luật". Công an cho biết bà thừa nhận tạo điều kiện cho AIC và Trung tâm Công nghệ sinh học nên được hưởng lợi 1,9 tỷ đồng.
Bà giải thích việc không tổ chức họp với các sở ngành theo đề xuất của ông Nhi, khi nhận thấy có sai sót khi Trung tâm Công nghệ sinh học tự ý phê duyệt tăng dự toán là bởi "sắp nghỉ hưu" và được ông Hà và Xô tác động.
Cơ quan điều tra, kiểm sát viên, luật sư đã tổ chức cho bà Minh tự vẽ lại sơ đồ địa điểm phòng làm việc, hành lang tầng một trụ sở Sở Kế hoạch và Đầu tư, nơi bà nhận tiền từ ông Hà và Xô. Bà Minh cũng tự vẽ lại việc bố trí đồ vật, vị trí để túi quà khi ông Hà và Xô đưa.
Ông Phan Tất Thắng khai sai phạm "do áp lực từ chỉ đạo của bà Minh". Khi ông Nhi nhận thấy sai sót của Trung tâm Công nghệ sinh học, đề xuất họp các đơn vị liên quan, ông Thắng đồng ý nhưng bà Minh "không có ý kiến mà tự bút phê chỉnh sửa" trên tờ trình của Trung tâm Công nghệ sinh học và dự thảo quyết định phê duyệt dự toán. Do vậy, hai ông Nhi và Thắng "phải tiếp tục thẩm định, trình bà Minh phê duyệt". Ông Thắng thừa nhận vi phạm "nhưng do là cấp dưới, phải theo chỉ đạo của Minh".
Khi thẩm định, phê duyệt dự án, nhân viên AIC có liên hệ với ông Thắng để nắm tiến độ, kế hoạch vốn. Tháng 1/2018, sau khi Sở Kế hoạch và Đầu tư phê duyệt điều chỉnh dự án, nhân viên AIC đến phòng làm việc, gửi ông Thắng quà Tết là hộp thuốc và phong bì 50 triệu đồng.
Theo Cơ quan Cảnh sát điều tra, bà Minh biết rõ việc ông Xô tự ý điều chỉnh danh mục thiết bị, dự toán bốn gói thầu giai đoạn một, tổ chức đấu thầu, ký hợp đồng, thanh toán tiền cho nhà đầu tư khi chưa trình cấp có thẩm quyền phê duyệt là trái pháp luật.
Tuy nhiên, do dụng chức vụ, quyền hạn và vì động cơ vụ lợi, quan hệ cá nhân với các ông Xô, Hà, bà Minh vẫn chỉ đạo hợp thức hóa sai phạm của Trung tâm Công nghệ sinh học trong giai đoạn một. Bà cũng tạo điều kiện cho chủ đầu tư, Công ty AIC được thay đổi danh mục theo hướng có lợi cho công ty này. Hành vi này bị cáo buộc gây thiệt hại ngân sách 33 tỷ đồng.
Viết Tuân