Ngày 4/8, trong hơn 2 giờ đứng nghe TAND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu tuyên án, ông Phan Hoà Bình (63 tuổi, cựu chủ tịch TP Vũng Tàu); Trương Văn Trí (58 tuổi, cựu phó chủ tịch) cùng 6 bị cáo còn lại tỏ ra bình thản.
5 cựu cán bộ TP Vũng Tàu bị cáo buộc sai phạm khi ký 40 quyết định cho phép chuyển đổi 86.765 m2 đất nông nghiệp sang đất ở để 10 hộ dân dùng góp vốn cho Công ty An Khang thực hiện dự án Khu dân cư cao cấp Metropolitan, năm 2010.
Ông Bình (phải) và ông Trí nghe HĐXX tuyên án. Ảnh: Trường Hà
Theo HĐXX, tháng 10/2010, bà Ngô Thị Minh Phượng (63 tuổi, Chủ tịch HĐQT Công ty An Khang) có văn bản gửi TP Vũng Tàu, xin cho các hộ dân được chuyển mục đích sử dụng đất, trước khi góp vốn vào Công ty An Khang. Sau đó, Phòng Tài nguyên và Môi trường đề xuất lãnh đạo TP Vũng Tàu ký văn bản gửi Sở Tài nguyên và Môi trường Bà Rịa – Vũng Tàu cho phép các hộ được chuyển mục đích sử dụng đất.
Các lãnh đạo TP Vũng Tàu biết việc chuyển mục đích sử dụng đất của các cá nhân này phải thực hiện theo quy hoạch 1/500 của dự án, trước khi góp vốn vào dự án. Khi đồ án quy hoạch của dự án này chưa được phê duyệt; các hồ sơ tiếp nhận chưa đầy đủ, hợp lệ (như đơn xin chuyển mục đích không có chữ ký, không ghi họ tên); hồ sơ có hợp đồng góp vốn không chứng thực; người làm hồ sơ không được uỷ quyền... nhưng từ 17/12/2010 đến 31/12/2010, Phòng Tài nguyên và Môi trường TP Vũng Tàu vẫn tiếp nhận 40 hồ sơ của 10 cá nhân.
Cơ quan này sau đó trình cho ông Phan Hoà Bình và Trương Văn Trí ký các quyết định cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất không đúng quy định. Các hồ sơ đã được chuyển cho cơ quan thuế và hầu hết các cá nhân đã đóng lệ phí trước bạ, xin nợ thuế chuyển mục đích sử dụng đất và 12 sổ đỏ đã được chỉnh lý ở trang 4. Khi bị cơ quan điều tra phát hiện, ngày 30/12/2013, UBND thành phố Vũng Tàu thu hồi 40 quyết định, thừa nhận có sai sót.
HĐXX nhận định, việc truy tố các cựu lãnh đạo TP Vũng Tàu về tội Vi phạm các quy định về quản lý đất đai là có căn cứ, không oan sai. Tuy nhiên, hành vi của các bị cáo chưa gây thiệt hại (chưa trả sổ đỏ cho các hộ dân và đã kịp thời tham mưu, đề xuất huỷ bỏ các quyết định chuyển mục đích sử dụng trước khi công an khởi tố vụ án). Ngoài ra, các bị cáo có nhiều tình tiết giảm nhẹ như thành khẩn khai báo, quá trình công tác có nhiều thành tích...
Từ đó, tòa tuyên phạt ông Bình và Trí cùng mức án 18 tháng tù treo; Vũ Quốc Tuấn (53 tuổi, cựu trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường) 15 tháng 25 ngày tù (bằng thời gian tạm giam); Nguyễn Trung Quốc (49 tuổi) một năm tù treo về tội vi Vi phạm các quy định về quản lý đất đai theo khoản 3 Điều 174 Bộ luật Hình sự 1999.
Riêng bị cáo Nguyễn Thanh Sơn (58 tuổi, cựu trưởng phòng Quản lý đô thị) không trực tiếp tham mưu đề xuất cho phép chuyển quyền sử dụng đất, có cha là liệt sĩ, hành vi phạm tội không còn gây nguy hiểm cho xã hội... nên HĐXX tuyên miễn trách nhiệm hình sự.
Trước đó, quá trình xét xử, cả 5 cựu cán bộ đều phản đối cáo trạng, cho rằng đã làm đúng các quy định của Luật Đất đai và bộ quy tắc thủ tục hành chính do tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu ban hành năm 2009. Các bị cáo cho rằng hành vi của họ nếu có sai sót cũng không đến mức xử lý hình sự.
Các bị cáo nghe tuyên án, sáng 4/8. Ảnh: Trường Hà
Đối với bị cáo Ngô Thị Minh Phượng, Trần Quý Dương (54 tuổi, thành viên HĐQT Công ty An Khang) và Đỗ Thùy Linh (39 tuổi, Tổng giám đốc, con bà Phượng), HĐXX cho rằng việc huy động vốn, góp vốn tại dự án Khu dân cư cao cấp Metropolitan đã tuân thủ các quy định của pháp luật. Các khách hàng biết tình trạng pháp lý của dự án chưa hoàn chỉnh nhưng vẫn chấp nhận góp vốn gần 400 tỷ đồng để Công ty An Khang đầu tư vào dự án; thời gian bàn giao sản phẩm không được ấn định cụ thể.
"Dự án khu dân cư cao cấp Metropolitan là có thật, trước khi ký kết hợp đồng các khách hàng đã được công khai về tình trạng pháp lý; hiện UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có chủ trương cho phép tiếp tục triển khai dự án nên Công ty An Khang không gian dối...", HĐXX nêu quan điểm.
Bản chất của sự việc này là khách hàng ký góp vốn cùng Công ty An Khang đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, nhà ở trên đất thuộc dự án. Doanh nghiệp này ký góp vốn 252 nền đất với diện tích hơn 33.000 m2, trong khi Công ty An Khang sở hữu 21 ha đất nên không có việc chiếm đoạt tài sản của khách hàng.
Từ đó, tòa cho rằng 3 bị cáo không có dấu hiệu cấu thành tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản như cáo trạng truy tố. Tuy nhiên, các bị cáo đã có hành vi vụ lợi, sử dụng trái phép 400 tỷ đồng của 290 khách hàng (chỉ đầu tư hơn 24 tỷ đồng xây dựng hạ tầng... và trả tiền mua đất thực hiện dự án) nên phạm tội Sử dụng trái phép tài sản theo khoản 1 Điều 142 Bộ luật Hình sự năm 1999.
Bà Ngô Thị Minh Phượng (khẩu trang đen) cùng con gái nghe tuyên án. Ảnh: Trường Hà.
HĐXX cũng cho rằng, do đã có "sự chuyển biến về pháp luật hình sự" nên sẽ áp dụng các quy định khác có lợi cho các bị cáo, bỏ tình tiết gây hậu quả nghiêm trọng. Ngoài ra, các bị cáo và Công ty An Khang đã tích cực hoàn trả tiền cho bị hại, hoặc đạt được thoả thuận nhận nền đất, nếu dự án tiếp tục được triển khai. Phần lớn họ làm đơn bãi nại, đề nghị không xử lý hình sự mẹ con bà Phượng và Dương.
Do vậy, toà tuyên miễn trách nhiệm hình sự cho các bị cáo."Việc này là do chính sách pháp luật có sự thay đổi, làm cho hành vi phạm tội của các bị cáo không còn nguy hiểm nữa, chứ không phải bản thân các bị cáo làm thay đổi tình hình. Tức là các bị cáo không phải bị oan sai", bản án nhận định.
Trường Hà