Ngày 14/1, ông Thái, 63 tuổi, và 7 đồng phạm trong vụ án liên quan đấu thầu giấy in sách giáo khoa tại Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam bắt đầu trả lời xét hỏi của TAND Hà Nội.
Trong vụ án, ông Thái bị truy tố tội Nhận hối lộ, với cáo buộc trong thời gian giữ chức Chủ tịch NNXB Giáo dục Việt Nam, 2017-2022 đã chỉ đạo cán bộ cấp dưới tạo điều kiện, giúp Công ty Phùng Vĩnh Hưng và Công ty Minh Cường Phát được trúng các gói cung cấp giấy in cho NXB Giáo dục trái pháp luật. Ông được hai doanh nghiệp biếu tổng cộng 25 tỷ đồng.
Ông Nguyễn Đức Thái tại tòa sáng 14/1. Ảnh: Danh Lam
Khai tại phiên toà, ông Thái thừa nhận hành vi như VKS truy tố.
Từ tháng 3/2017, ông được bổ nhiệm là Chủ tịch HĐTV kiêm đại diện pháp luật của NXB Giáo dục, có quyền quyết định trong việc mua sắm giấy phục vụ in sách giáo dục. Trên cương vị này, ông thừa nhận đã chỉ đạo cấp dưới lựa chọn mua giấy in theo phương thức chào hàng cạnh tranh rút gọn nhằm hạn chế sự tham gia của các nhà thầu có năng lực.
Công ty Giấy CP của bị cáo Tô Mỹ Ngọc và Công ty Minh Cường Phát của bị cáo Nguyễn Trí Minh muốn được tham gia các gói thầu này, đã liên hệ với ông Thái và đề nghị tạo điều kiện cho trúng thầu và "sẽ cảm ơn".
Ông khai lần nhận tiền đầu tiên của bà Ngọc vào tháng 12/2017. Bà Ngọc đi một mình đến gặp, "tiền mệnh giá 500.000 đồng, để trong túi carton, đặt dưới chân bàn".
"Tiền nhận xong, bị cáo cất vào két trong phòng làm việc", ông Thái trình bày tại phiên tòa.
Cựu chủ tịch NXB Giáo dục nói các năm 2018-2021 đều nhận tiền theo phương thức này, mỗi năm 4 tỷ đồng. Nhưng ông "không thỏa thuận trước" mà bà Ngọc "tự đưa".
Tương tự với công ty của bị cáo Minh, ông Thái cũng nhận tiền để "giúp đỡ" trúng thầu.
Tổng số tiền ông đã nhận của bà Ngọc trong 6 năm, 2017-2022, là 20 tỷ đồng, giúp công ty trúng 13 gói thầu trị giá hơn 2.100 tỷ đồng; nhận của ông Minh 4,9 tỷ đồng để giúp trúng 3 gói thầu, tổng 155 tỷ đồng.
Việc đưa tiền, ông Thái nói, đều vào các dịp như Tết Nguyên đán, hoặc trước dịp Nhà giáo Việt Nam 20/11.
"Ngoài 25 tỷ đồng này, bị cáo không nhận tiền của doanh nghiệp nào khác", ông Thái phân trần.
Chủ tọa Lưu Ngọc Cảnh truy vấn: "Thế sao tại cơ quan điều tra khai có nhận tiền của công ty khác? Không có sao lại khai, chỉ khai bớt đi chứ sao lại khai thừa được?". Tuy nhiên, ông Thái giữ nguyên lời khai "không nhận của ai khác" và nói "tiền này dùng chi tiêu cá nhân hết".
"Thế tại sao giai đoạn điều tra nói có mang tiền đi biếu lãnh đạo Bộ Giáo dục", chủ tọa tiếp tục truy vấn. Ông Thái khẳng định "không mang tiền biếu xén ai", đồng thời xin rút lại lời khai trước đó.
"Vậy có dùng tiền mua bất động sản không? Số bất động sản bị cáo bị kê biên lấy từ đâu?", chủ tọa hỏi. Bị cáo nói tiền mua đất này do vợ chồng ông tích cóp mua từ trước. Do đã nộp lại hết tiền hưởng lợi bất chính, ông Thái xin tòa giải kê biên số nhà đất này.
Số tài sản ông Thái đang bị kê biên gồm một nhà đất, một chung cư, đều tại quận Tây Hồ và một thửa đất tại huyện Thạch Thất, Hà Nội.
Bị cáoNguyễn Trí Minh, Giám đốc Công ty TNHH Giấy Minh Cường Phát, tại tòa ngày 14/1. Ảnh: Danh Lam
Bị cáo Tô Mỹ Ngọc có đơn xin xét xử vắng mặt và được tòa chấp thuận. Doanh nhân còn lại cùng bị truy tố tội Đưa hối lộ là Nguyễn Trí Minh, Giám đốc Công ty TNHH Giấy Minh Cường Phát.
Trả lời xét hỏi, ông Minh nói hợp tác làm ăn với Nhà Xuất bản Giáo dục từ 2015 trong lĩnh vực cung cấp giấy in sách giáo khoa. Trong một lần "đến chào hỏi", doanh nhân này được bị cáo Đinh Quốc Khánh, Phó ban Kế hoạch Marketing NXB Giáo dục, dẫn lên gặp lãnh đạo mới là ông Thái, tháng 7/2017.
Trong lần gặp này, bị cáo Minh khai không nhớ có tặng quà gì không, chỉ xin tiếp tục được "tạo điều kiện" tham gia đấu thầu. Minh sau đó được bà Thủy, cựu trưởng ban Kế hoạch Marketing và Khánh cung cấp thông tin chào hàng, giá dự thầu và hồ sơ thầu.
Minh Cường Phát trở thành doanh nghiệp duy nhất được cung cấp hồ sơ yêu cầu để lập hồ sơ dự thầu, sau đó nhờ thêm hai công ty làm "quân xanh" để trúng thầu trót lọt.
Những "ưu ái" mà công ty này có được, theo VKS cáo buộc, đều do ông Thái chỉ đạo cấp dưới.
Để cảm ơn sự ưu ái này, Minh thừa nhận biếu chủ tịch Thái 4,9 tỷ đồng từ nguồn tiền công ty. Ngoài các cọc tiền mặt mệnh giá 500.000 đồng đựng trong túi nilon đen, doanh nhân này cho hay thường mua thêm hộp bánh, rượu để đè lên trên, và vẫn nhớ phòng làm việc của "anh Thái" ở tầng 9, trụ sở NXB Giáo dục. Các lần tặng tiền, Minh không nói là bao nhiêu.
Ông Minh khai mỗi lần tặng tiền bao nhiêu, không do ông Thái yêu cầu hay thỏa thuận mà tự dựa trên giá trị gói thầu đã trúng, giá thị trường, tạm tính chi phí quảng cáo bán hàng, lợi nhuận... để đưa hối lộ, lần ít nhất 400 triệu, nhiều nhất 2,5 tỷ, tổng 4,9 tỷ đồng.
Riêng với các nhân viên khác ở Nhà xuất bản, Minh khẳng định không biếu tiền, mà dịp trung thu chỉ biếu hộp bánh.
Bị cáo Minh cúi đầu nói bị truy tố "không oan" và đã khắc phục 2,7 tỷ đồng. VKS cáo buộc, các gói thầu mà công ty có vi phạm đã gây thiệt hại 3,5 tỷ đồng.
Chiều nay, phiên tòa đang tiếp tục làm việc.
Thanh Lam