Lý giải được ông Frederic Neumann, chuyên gia kinh tế trưởng Khối Nghiên cứu kinh tế châu Á - Thái Bình Dương của Ngân hàng HSBC, nêu tại hội thảo "Market Outlook 2024", ngày 15/10.
Tuần trước, HSBC nâng dự báo tăng trưởng Việt Nam từ 6,5% lên 7%, lạc quan nhất trong các tổ chức quốc tế. Đây cũng là mức cao nhất trong khu vực Đông Nam Á mà ngân hàng này đưa ra cho các nền kinh tế.
9 tháng đầu năm, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Việt Nam đạt gần 25 tỷ USD, tăng 11,6% so với cùng kỳ 2023, theo Tổng cục Thống kê. Vốn thực hiện ước trên 17,3 tỷ USD, tăng xấp xỉ 9%. Ông Frederic Neumann cho rằng FDI có vai trò tích cực và Việt Nam đã làm rất tốt trong việc thu hút nguồn lực này. "Đó là lý do tại sao đây là nền kinh tế phát triển nhanh nhất ASEAN năm nay và tiếp tục đà tăng trưởng này vào 2025", ông nói.
Kinh tế trưởng châu Á - Thái Bình Dương HSBC khuyến nghị Việt Nam nên giữ vững sự cởi mở với đầu tư nước ngoài để tiếp tục "nổi bật hơn so với các đối thủ". Theo ông, một số quốc gia có thể ưu đãi rất nhiều tiền, nhưng điều đó không có nghĩa họ chiến thắng trong cuộc đua. Ngoài có nhiều hiệp định thương mại tự do, Việt Nam có thể hấp dẫn bằng lao động, kết nối điện và hạ tầng logistics tốt hơn.
Tuy vậy, ông Frederic Neumann chỉ ra nền kinh tế nhận được nhiều vốn FDI hơn mức có thể hấp thụ, khiến hệ thống hạ tầng chịu nhiều áp lực, cần cải thiện. Kinh nghiệm Trung Quốc là ví dụ. Nước này bắt đầu chuyển sang mô hình tăng trưởng ưu tiên phát triển cơ sở hạ tầng khoảng 20-25 năm trước.
Nhờ cải thiện tốt, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới thu hút tốt FDI nhiều năm qua, đến khi đạt được trình độ mà giờ đây có thể giảm phụ thuộc vào hoạt động này. Ngoài mạng lưới giao thông, nhiều loại cơ sở hạ tầng khác cũng quan trọng như nước, điện và viễn thông.
Việt Nam đang ở thời điểm cần thực hiện bước tương tự, theo ông Frederic Neumann. "Tuy nhiên, tôi khuyên rằng bài học từ các dự án của Trung Quốc là cần có các biện pháp kiểm soát tài chính tốt hơn", ông nói.
Ông Frederic Neumann, Chuyên gia Kinh tế trưởng Khối Nghiên cứu Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương của HSBC sự kiện hôm 15/10. Ảnh ngân hàng cung cấp
Cởi mở đón nhận FDI nhưng Việt Nam nên chọn lọc lĩnh vực ưu tiên và quan tâm đến môi trường. Theo chuyên gia, FDI đang đổ về nhiều tại Đông Nam Á và Nam Á nhưng đừng quá lo lắng nếu thỉnh thoảng một số dự án lớn chọn nước khác. Thay vào đó, Việt Nam nên chú tâm lĩnh vực cần tập trung ưu đãi, thu hút.
Ví dụ, Thái Lan nhận nhiều vốn Trung Quốc nhất khu vực nhưng thiên về xe điện vì nền kinh tế này phụ thuộc nhiều vào ngành ôtô. Bangladesh chủ yếu tập trung vào may mặc, Indonesia nhận FDI liên quan nhiều đến tài nguyên thiên nhiên.
Vốn FDI đến Ấn Độ nhằm sản xuất đáp ứng thị trường sở tại, còn tới Việt Nam để làm ra hàng xuất khẩu. Chuyên gia kinh tế trưởng của HSBC cho rằng cạnh tranh trực diện với Việt Nam nhất phải kể đến Malaysia, nơi cũng đang hút vốn ngành điện tử, bán dẫn.
Ngoài các lĩnh vực ưu tiên, Việt Nam cần giới hạn những dự án gây ô nhiễm. "Chắc chắn chúng ta cần đảm bảo rằng những nhà đầu tư vào đây phải đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường nhất định, nhưng không nên khắt khe quá mức vì thế giới đang rất cạnh tranh", ông nói.
HSBC dự báo GDP Việt Nam năm sau tăng 6,5%, duy trì mức cao nhất Đông Nam Á. Bên cạnh FDI, ông Frederic Neumann cho rằng tiêu dùng nội địa sẽ đóng vai trò động lực nhiều hơn. "Trong năm tới, chúng ta sẽ thấy sự chuyển dịch từ xuất khẩu sang kinh tế nội địa", ông nói.
Điều này xảy ra vì có một số dấu hiệu cho thấy chu kỳ thương mại toàn cầu hạ nhiệt. Đơn hàng sản xuất giảm ở nhiều nền kinh tế. Chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) của Việt Nam đi xuống trong tháng 9. Nguyên nhân một phần do bão nhưng việc các chỉ số thành phần cùng giảm là chỉ báo nhu cầu chậm lại.
Do đó, khả năng xuất khẩu không còn đóng vai trò là động lực tăng trưởng mạnh mẽ như trước. Ngược lại, tiêu dùng lạc quan vì lạm phát tiếp tục giảm, giúp cải thiện sức mua. "Tôi tin trong vòng 18 tháng tới, niềm tin tiêu dùng sẽ phục hồi ngày càng nhiều", chuyên gia HSBC nói.
Ngân hàng này cũng dự báo, giai đoạn 2024-2029 quy mô kinh tế Việt Nam tăng thêm trung bình 40 tỷ USD mỗi năm. Mức này cao hơn số tăng thêm của Singapore, Malaysia và thấp hơn Philippines, Indonesia. Theo Tổng cục Thống kê, quy mô GDP theo giá hiện hành 2023 ước đạt 430 tỷ USD.
Viễn Thông