Truyền thông Nga hôm 22/3 công bố video máy bay không người lái (UAV) Nga theo dõi tổ hợp phòng không NASAMS Ukraine đặt ở tỉnh Zaporizhzhia, cách tiền tuyến khoảng 50 km. Không lâu sau, tên lửa diệt hạm Kh-35U được Nga khai hỏa, phá hủy hoàn toàn bệ phóng và đài chỉ huy của hệ thống NASAMS.
Đây là một trong nhiều khí tài hiện đại mà quân đội Ukraine để mất trong tháng qua, khi Nga đang rút ngắn đáng kể thời gian từ lúc phát hiện, chỉ thị mục tiêu cho đến thời điểm khai hỏa để tung đòn tập kích, hay còn gọi là "chuỗi tiêu diệt".
"Chuỗi tiêu diệt" là khái niệm bắt nguồn từ quân đội Mỹ nhằm mô tả cấu trúc của một cuộc tấn công, gồm tìm kiếm và định vị mục tiêu, theo dõi, lựa chọn vũ khí phù hợp, tập kích và đánh giá kết quả. Đây là quy trình thống nhất từ đầu đến cuối, được gọi là "chuỗi" vì gián đoạn ở bất kỳ bước nào cũng có thể khiến đòn tập kích thất bại.
Thời gian của chuỗi tiêu diệt càng dài, đối phương càng có nhiều cơ hội để di chuyển khỏi trận địa nhằm tránh đòn tập kích.
Nga trong tháng 3 liên tiếp thông báo đánh trúng những khí tài quý giá nhất của Kiev như bệ phóng tên lửa phòng không Patriot và NASAMS, pháo phản lực HIMARS và biên đội trực thăng vũ trang Mi-8/17 vừa hạ cánh.
Tên lửa diệt hạm Nga tập kích trận địa NASAMS Ukraine trong video công bố hôm 22/3. Video: Telegram/The_Wrong_Side
"Các khí tài này đều bị tập kích khi đang di chuyển hoặc chuẩn bị cơ động ở khu vực cách tiền tuyến hàng chục km. Có thể thấy rõ là UAV Nga và các đơn vị vũ khí tầm xa đang ngày càng cải thiện tốc độ phối hợp để tiến hành chuỗi tiêu diệt", bình luận viên David Axe viết trên Forbes.
Trên lý thuyết, Nga đã sở hữu chuỗi tiêu diệt hoàn thiện với nhiều phương thức trinh sát, liên lạc và điều khiển hỏa lực hiệp đồng ngay từ khi chiến sự Ukraine bùng phát. Tuy nhiên, trong suốt hai năm đầu xung đột, Moskva vẫn gặp khó khăn trong nỗ lực tìm kiếm và tấn công những mục tiêu cơ động ở cách tiền tuyến chỉ vài km.
Đòn tập kích có thể xóa sổ 10% bệ phóng Patriot của Ukraine
"Nguyên nhân khiến chuỗi tiêu diệt của Nga không đạt hiệu quả bắt nguồn từ vấn đề con người, khi giới lãnh đạo cấp cao không đặt niềm tin vào chỉ huy cấp dưới và binh sĩ trên chiến trường. Điều đó khiến các đơn vị hỏa lực không được phép tiến công dựa theo dữ liệu tình báo mới thu thập và có thể liên tục thay đổi, mà phải xin lệnh cấp trên, khiến thời gian phản ứng bị kéo dài", Axe nói.
Báo cáo được Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Hoàng gia Anh (RUSI) công bố hồi cuối năm 2022 nhận định các lãnh đạo quân đội Nga "thường tránh cấp quyền hành động cho những người trực tiếp tác chiến", khiến chỉ huy phân đội phải chờ chỉ thị cấp trên trước khi ra lệnh tấn công mục tiêu.
Liên lạc thiếu thông suốt giữa các đơn vị trinh sát và hỏa lực Nga cũng kéo dài đáng kể thời gian tiến công, cho phép khí tài Ukraine cơ động khỏi vị trí để tránh bị tập kích.
Tình trạng này bắt đầu thay đổi từ năm ngoái và quá trình cải tổ chuỗi tiêu diệt được Nga đẩy nhanh từ đầu năm nay. "Nga đang ứng dụng những công nghệ mới để cải thiện chuỗi liên kết giữa mạng lưới trinh sát và các hệ thống vũ khí tiến công", sĩ quan Anh Blair Battersby viết trong tài liệu được Bộ tư lệnh Huấn luyện và Học thuyết tác chiến Lục quân Mỹ đăng hồi tháng 1.
Lực lượng Nga tập kích mục tiêu nghi là trận địa Patriot trong ảnh công bố hôm 16/3. Ảnh: BQP Nga
Moskva triển khai ngày càng nhiều UAV trinh sát với tính năng tiên tiến, cho phép thu thập và chuyển dữ liệu chi tiết với tốc độ cao đến các khẩu đội pháo binh, pháo phản lực, UAV tấn công và tên lửa tầm xa. Giới lãnh đạo cấp cao dường như cũng cho phép chỉ huy tiền tuyến có nhiều quyền hạn hơn, giúp họ ra lệnh tấn công ngay khi có thông tin về mục tiêu.
Quá trình cải thiện chuỗi hủy diệt giúp Nga công kích mục tiêu nhanh, chính xác và xa hơn nhiều so với trước, đồng thời vô hiệu hóa một trong những ưu thế then chốt của Ukraine là khả năng di chuyển tự do gần tiền tuyến mà không sợ hứng đòn tập kích của đối phương.
"Giới lãnh đạo quân đội Ukraine cần hiểu rằng binh sĩ và khí tài của họ không còn an toàn trong phạm vi 80 km tính từ tiền tuyến, đặc biệt là ở những khu vực trống trải và giữa ban ngày", Axe cảnh báo.
Vũ Anh (Theo Forbes)