Vẻ đẹp của những công trình để lộ vì kèo bằng gỗ

Kèo gỗ là khung kết cấu bằng gỗ được sử dụng để hỗ trợ mái nhà hoặc các kết cấu nặng khác. Được tạo hình từ một loạt các hình tam giác liên kết bởi một cái dầm ở nóc mái và xà gỗ, vì kèo bằng gỗ có lợi thế về mặt cấu trúc do tỷ lệ độ bền trên trọng lượng cao và khả năng hỗ trợ các tỉ lệ về sức nặng cũng như độ dài tương ứng. Tuy nhiên, các thành phần cấu trúc này cũng có thể được sử dụng cho mục đích thẩm mỹ và khi được để lộ ra ngoài, có thể hoàn thiện, làm đẹp và mở ra một không gian nội thất sáng tạo.

Kèo bằng gỗ có thể đã được sử dụng sớm nhất vào thời kỳ đồ đồng, khoảng 2500 năm TCN. Kể từ đó, chúng được người Hy Lạp sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau trong thời kỳ Trung cổ Châu Âu. Sau đó, “Bốn cuốn sách về kiến ​​trúc” nổi tiếng của Andrea Palladio thậm chí còn bao gồm cả kế hoạch làm giàn bằng gỗ.

Vào những năm 1950, sự phát triển trong công nghệ xây dựng đã cải thiện hiệu quả của giàn gỗ nhiều hơn nữa. Sự phát triển của tấm kết nối kim loại được đặt tại các khớp của giàn gỗ, cho phép việc đúc sẵn hiệu quả hơn.

Ngày nay, kèo gỗ vẫn được sử dụng phổ biến cho nhiều chức năng do sức bền, tính kinh tế của vật liệu, tính linh hoạt và tính bền vững. Gỗ, một vật liệu xây dựng có thể tái tạo và phổ biến rộng rãi, ít gây ảnh hưởng tới môi trường hơn nhiều so với các vật liệu và cấu trúc có độ bền tương đương khác. Hơn nữa, các nhà thiết kế thường nhận thấy hiệu quả thẩm mỹ của giàn gỗ đặc biệt hấp dẫn vì nó có thể làm cho không gian có cảm giác rộng hơn (bằng cách để lộ, thay vì che giấu, cấu trúc mái) và năng động hơn.

Ví dụ, trong các không gian dân cư được thiết kế mộc mạc, các dầm gỗ lộ ra ngoài và hiệu ứng trần hình vòm có thể khuếch đại bầu không khí ấm cúng của không gian sống nông thôn. Hơn nữa, những lợi thế về cấu trúc của khung kèo gỗ có thể tạo điều kiện cho thiết kế sàn lớn hơn và linh hoạt hơn do đó vì kèo bằng gỗ gián tiếp góp phần tăng tính thẩm mỹ cho không gian.

Hiệu ứng thẩm mỹ này được tăng cường bởi các khả năng khác nhau của thiết kế giàn, cho phép kiến ​​trúc sư lựa chọn các mẫu phù hợp nhất với không gian hiện có. Ngoài các biến thể tự nhiên về không gian và kích thước, còn tồn tại một số khung giàn phổ biến khác nhau.

The Common Truss là giàn kèo tạo thành một hình tam giác đơn giản với một hợp âm dưới ghép vào hai bè; trong khi đó the Queen Post Truss thêm hai trụ thẳng đứng trong tam giác này; và the King Post Truss có một trụ thẳng đứng duy nhất chia cắt hình tam giác nơi hai xà nhà gặp nhau, thường bao gồm hai thanh chống chéo ở hai bên tiếp tục giằng các xà nhà. (tham khảo hình bên dưới)

Các biến thể khác ấn tượng hơn bao gồm the Hammerbeam Truss (vì kèo Hammerbeam), loại bỏ hợp âm (chùm phía dưới của tam giác) và sử dụng các miếng gỗ nhỏ hơn để hỗ trợ các vì kèo, mở ra trung tâm của không gian; tương tự như vậy, giàn kéo không sử dụng hợp âm hay trụ đỡ dọc, thay vào đó áp dụng hai dầm chạy từ gốc của mỗi vì kèo đến tâm của mỗi vì kèo đối lập; cuối cùng, giàn vòm thay thế hợp âm bằng vòm và dầm cổ.

Một số vì kèo, như Truss Barrel, loại bỏ hoàn toàn hình dạng tam giác để chuyển sang kiểu trần vòm cong, trong khi vì kèo trang trí có thể mang lại hiệu quả thẩm mỹ tương tự mà không phục vụ bất kỳ chức năng cấu trúc nào.

Mỗi thiết kế phục vụ các chức năng thẩm mỹ khác nhau và có thể bổ sung cho nội thất theo những cách khác nhau. Ví dụ, vì kèo the Queen Post thu hút sự chú ý của các bức tường trong phòng, trong khi vì kèo King Post nhấn mạnh vào không gian trung tâm. Vì kèo Hammerbeam để lại không gian mở thẳng đứng hơn nhiều thông qua việc loại bỏ hợp âm. Vai trò của kiến ​​trúc sư là xác định phương án nào trong số này phục vụ một không gian tốt nhất, cả về mặt cấu trúc và thẩm mỹ.

Cuối cùng, trần hình vòm, hiệu ứng ấn tượng của các khung giàn và tạo điều kiện cho một không gian mở nhưng phức tạp về mặt thị giác có thể tạo nên điều kỳ diệu trong việc tạo ra một bầu không khí kiến ​​trúc cụ thể trong các thiết kế nhà ở, thương mại và thậm chí là công nghiệp.

Trong một số dự án, sự lặp lại thường xuyên và các khung dày đặc của giàn kèo có thể trừu tượng hóa yếu tố cấu trúc thành một loại khuôn mẫu có chủ ý; trong các không gian nội thất khác, sơn các giàn màu trắng và bố trí chúng rộng rãi có thể hỗ trợ phong cách tối giản. Các biến thể rất nhiều và khả năng là vô tận cho yếu tố cấu trúc vượt thời gian này.

Xem thêm ảnh:

Biên dịch | Đàm Thủy (Nguồn: Archdaily)

XEM THÊM:

• Tổng hợp các cách uốn gỗ hiệu quả bạn nên biết
• Gỗ carbon hóa: Từ kỹ thuật truyền thống của Nhật Bản đến con đường chinh phục thế giới
• Nhà gỗ nhiệt đới – Căn biệt thự lộng gió | G8A