Tháng Chạp - tháng Lạp Nguyệt đã về, báo hiệu thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới. Chạp, hay còn gọi là Lạp, mang ý nghĩa tháng cúng tế. Điều này cho thấy các hoạt động cúng bái trong tháng này diễn ra khá nhiều. Vì vậy, tháng Chạp còn được gọi là "tháng cúng tế", bên cạnh những tên gọi khác như tháng Quý Đông, Mạt Đông.
Bước vào tháng Chạp, người dân bắt đầu chuẩn bị đón năm mới, bước vào những ngày bận rộn nhưng đầy niềm vui. Tháng Chạp có rất nhiều việc cần làm và nhiều điều kiêng kỵ. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu một trong số đó: “Lạp nguyệt ba không giữ, năm tới tài không mất”. Vậy ý nghĩa của câu nói này là gì? "Ba không giữ" cụ thể là ba điều gì?
1. Dọn dẹp bụi bặm
Dọn dẹp bụi bặm còn được gọi là “trừ trần”, mang ý nghĩa bỏ cũ đón mới. Đây là một trong những phong tục truyền thống lâu đời của Tết Nguyên dán. Việc dọn dẹp bụi bặm rất quan trọng, thông qua việc tổng vệ sinh, mọi ngóc ngách trong nhà ngoài ngõ, bụi bẩn tích tụ cả năm đều được làm sạch sẽ, tạo nên một môi trường trong lành, tươi mới cho năm mới. Bởi vậy, nhiều gia đình đã bắt đầu lên kế hoạch sắp xếp thời gian dọn dẹp hợp lý trong tháng Chạp.
Điều này không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn mang ý nghĩa tốt đẹp. Theo thông lệ, việc dọn dẹp bụi bặm thường được hoàn thành vào ngày 24 tháng Chạp. Việc dọn dẹp bụi bặm rất quan trọng bởi lẽ tục ngữ cũng có câu: “Tháng Chạp không trừ trần, năm tới gặp ôn thần”.
Vì vậy, “Lạp nguyệt ba không giữ, năm tới tài không mất” – điều đầu tiên không giữ chính là bụi bẩn.
2. Loại bỏ đồ cũ, hỏng
Vào cuối tháng Chạp, người ta thường dọn dẹp và lau chùi lại toàn bộ đồ đạc trong nhà. Những vật dụng như chum, vại, chén, bát, đũa… nếu bị sứt mẻ sẽ được bỏ đi và thay mới. Đây chính là “trừ tàn”, mang ý nghĩa cầu mong một năm mới trọn vẹn, viên mãn, hạnh phúc.
Ngoài ra, những quần áo rách nát, đồ gia dụng cũ kỹ, đồ vật đã lạc hậu… cũng có thể được “dọn dẹp”, tùy theo từng trường hợp mà thay mới, sơn sửa lại hoặc làm sạch triệt để. Cần lưu ý rằng, những cây cối héo úa, cỏ dại còn sót lại cũng nên được dọn dẹp sạch sẽ.
Tục ngữ có câu: “Cũ không đi, mới không tới”. Mọi người thường dọn dẹp nhà cửa vào tháng Chạp để chào đón năm mới.
Đây chính là điều thứ hai không giữ trong câu “Lạp nguyệt ba không giữ, năm tới tài không mất” – không giữ những thứ cũ kỹ, hư hỏng.
3. Xua đuổi xui xẻo
Kết thúc tốt đẹp mới có thể mở ra một khởi đầu tốt đẹp. Tháng Chạp là thời điểm cuối năm, ai ai cũng mong muốn được bình an, vượt qua năm cũ trong không khí vui tươi, hòa thuận. Ai cũng mong muốn những điều may mắn, tốt lành. Vì vậy, trong tháng Chạp, mọi người cũng đừng quên xua đuổi những điều xui xẻo.
Người ta thường cúng bái thần linh, như Táo Quân, Thổ Địa… để cầu xin phù hộ, xua đuổi vận xui. Ngoài ra, đến tháng Chạp, mọi người cũng nên cẩn trọng lời ăn tiếng nói, tránh nói những điều không hay, dẫn đến những điều không may. Dĩ nhiên, người ta cũng kiêng cãi vã trong tháng Chạp. Cuối cùng, người ta còn dán câu đối đỏ để trừ tà xua đuổi vận xui. Bởi câu đối đỏ bắt nguồn từ bùa đào, cùng với dán tranh Môn Thần, đốt pháo, đón giao thừa… đều là những nghi thức để trừ tà ma.
Trên đây là điều thứ ba không giữ trong câu “Lạp nguyệt ba không giữ, năm tới tài không mất” – không giữ những điều xui xẻo.
(Thông tin mang tính chiêm nghiệm)