Hơn 1.000 bể khổng lồ chứa nước thải đã qua xử lý ở nhà máy điện hạt nhân Fukushima Daiichi tại thị trấn Okuma hôm 22/2/2023. Ảnh: CFP
Hệ thống xử lý chất lỏng tiên tiến (ALPS) có nhiều máy lọc có thể loại bỏ vật liệu phóng xạ qua hàng loạt phản ứng hóa học. Trong báo cáo, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cho biết quy trình lọc không thể làm sạch mọi vật liệu phóng xạ như tritium. Độ an toàn, hiệu quả và tính bền vững của nước thải đã qua xử lý là chủ đề dấy lên nhiều hoài nghi trong những năm qua, theo CGTN.
"Theo dữ liệu do Nhật Bản công bố, gần 70% nước nhiễm phóng xạ xử lý qua ALPS không đáp ứng tiêu chuẩn xả nước. Hiệu quả và độ tin cậy của hệ thống sẽ yếu dần do ăn mòn và độ tuổi của thiết bị khi đưa vào hoạt động trong thời gian dài", Wang Wenbin, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc, cho biết.
Việc xả nước thải nhiễm phóng xạ của Nhật Bản sẽ kéo dài 30 năm, thậm chí lâu hơn. "Do những điểm không chắc chắn này, cộng đồng quốc tế có lý do để bày tỏ lo ngại và phản đối", Wang nói.
Liu Senlin, nhà nghiên cứu ở Viện Năng lượng Nguyên tử Trung Quốc, thành viên tổ kỹ thuật của IAEA tham gia đánh giá nước thải xử lý qua ALPS của nhà máy Fukushima, IAEA chỉ theo dõi và xem xét kế hoạch xả nước xuống biển của Nhật Bản sau khi chính phủ nước này thông báo quyết định. Đánh giá của IAEA không bao gồm những lựa chọn khả thi khác thay vì xả ra biển, cũng không đề cập tính hiệu quả và độ tin cậy về lâu dài của thiết bị lọc nước.
Giới chuyên gia cũng không chắc chắn liệu ALPS có thể loại bỏ tritium, carbon-14 và nhiều đồng vị phóng xạ khác hay không dựa trên kinh nghiệm quá khứ. Theo Liu, đánh giá của IAEA chủ yếu dựa trên dữ liệu và thông tin do Nhật Bản cung cấp.
Hoạt động của hệ thống ALPS gặp vấn đề thường xuyên trong những năm qua. Ví dụ, có hiện tượng rò rỉ nước với độ phóng xạ cao năm 2016. Strontium và các chất phóng xạ khác trong nước vượt quá tiêu chuẩn thông thường năm 2018. Năm 2021, gần một nửa máy lọc của ALPS để hấp thụ vật liệu phóng xạ trong khí thải bị hư hỏng và cần thay thế sớm hai năm trong khi tuổi thọ dự kiến là 30 - 40 năm.
An Khang (Theo CGTN)