Tìm cách tránh lạm phát, muốn "tiền đẻ ra tiền" hay lên kế hoạch cho tuổi xế chiều an nhàn là một vài trong số nhiều mục đích khiến nhiều người tìm đến đầu tư tài chính. Bản chất của việc này là sử dụng các nguồn lực hiện có để đạt lợi nhuận lớn hơn trong tương lai. Tuy nhiên đầu tư thành công không phải là chuyện dễ dàng.
Bài viết dưới đây được đội ngũ chuyên gia Manulife Investment Management Việt Nam tóm lược các nguyên tắc cơ bản để tránh thiệt hại trong "cuộc chơi" về tiền. Đội ngũ này đang quản lý 3 quỹ mở, 9 quỹ bảo hiểm liên kết đầu tư cùng tài sản từ các tổ chức trong và ngoài nước, tổng cộng lên đến 117.000 tỷ đồng, tính đến cuối năm 2023. Họ là công ty quản lý quỹ có tổng tài sản quản lý lớn thứ hai thị trường.
Đa dạng hóa danh mục đầu tư
Bất cứ nền kinh tế hay thị trường nào cũng luôn có sự thay đổi hoặc thậm chí biến động theo thời gian. Do đó, rất hiếm có khoản đầu tư nào luôn mang lại hiệu quả cao trong mọi hoàn cảnh.
Vì vậy việc đa dạng hóa danh mục đầu tư vào các doanh nghiệp và các loại tài sản khác nhau đóng vai trò giúp phân tán rủi ro và duy trì tính ổn định, nâng cao khả năng sinh lời nhờ vào việc giảm thiểu sự ảnh hưởng tiêu cực của một tài sản nào đó lên danh mục chung cũng như tổng tài sản của bạn.
Nhà đầu tư đang theo dõi thị trường cổ phiếu trên điện thoại. Ảnh: DNSE
Đầu tư theo lý trí, không phải cảm xúc
Quan sát của các chuyên gia cho thấy thông thường nhà đầu tư rất hào hứng và có xu hướng mua nhiều hơn khi thị trường tăng trưởng. Như vậy, giá mua thường cao hơn. Đến khi thị trường biến động và chuyển hướng tiêu cực, tâm lý lo lắng và sợ hãi dẫn đến quyết định cắt lỗ, chấp nhận bán giá thấp.
Về nguyên tắc, trong đầu tư chúng ta nên mua thấp - bán cao. Tuy nhiên trên thực tế, hầu như chúng ta sẽ hành động ngược lại theo tâm lý như trên, tức mua cao - bán thấp. Điều đó gây ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả đầu tư. Giải pháp để hạn chế việc đầu tư theo cảm xúc chính là giữ kỷ luật và cam kết với kế hoạch dài hạn của mình, nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư trong dài hạn.
Chu kỳ cảm xúc của các nhà đầu tư. Nguồn: John Hancock Investment, công ty thuộc Manulife Investment Management. Biểu đồ này là một ví dụ và không thể hiện hiệu suất của bất kỳ khoản đầu tư thực tế nào, chỉ nhằm mục đích minh họa.
Duy trì việc đầu tư
Bí quyết là ở lâu trong thị trường, chứ không phải chọn thời điểm thị trường. Hãy luôn đầu tư và đừng cố gắng chọn thời điểm vì rất có thể bạn sẽ bỏ lỡ những cơ hội tốt nhất.
Sự khác biệt giữa thành công và thất bại có thể chỉ nằm ở vài ngày. Việc nắm giữ cổ phiếu xuyên suốt trong một năm và không bỏ lỡ những ngày thị trường tăng giá tốt nhất sẽ giúp đem lại mức lợi nhuận vượt trội. Biểu đồ bên dưới theo nghiên cứu từ Manulife Investment Management cho thấy, nếu luôn duy trì các khoản đầu tư của mình sẽ giúp nhà đầu tư không bị bỏ lỡ những ngày tốt nhất trong năm 2023, nhờ vậy có thể đạt được lợi nhuận vượt trội hơn.
Đánh giá kết quả đầu tư trong dài hạn, không phải theo ngày
Thực tế cho thấy, thị trường sẽ có biến động tăng - giảm. Nhưng theo thời gian, thị trường luôn có xu hướng đi lên. Việc rót tiền với tầm nhìn dài hạn sẽ giúp nhà đầu tư duy trì đúng hướng khi thị trường chuyển từ trạng thái khủng hoảng sang cơ hội và ngược lại. Thêm vào đó, khoản đầu tư của bạn cũng có cơ hội tăng trưởng tốt hơn nhờ vào tác động của lãi kép theo thời gian dài.
Biểu đồ VN-Index cho thấy, mặc dù có những giai đoạn giảm trong ngắn hạn nhưng vẫn tăng trưởng trong dài hạn. Vòng khoanh màu đỏ biểu thị thời kỳ thị trường suy giảm. Biểu đồ này chỉ dùng để minh họa, lợi nhuận trong quá khứ không đảm bảo cho tương lai. Nguồn: Bloomberg, Manulife Investment Management.
Tận dụng cơ hội từ những biến động thị trường
Bằng cách đầu tư định kỳ một số tiền cố định có thể giúp khoản đầu tư của bạn được bình quân hóa giá mua. Bạn có thể mua được nhiều sản phẩm đầu tư với mức giá thấp hơn trong những giai đoạn thị trường biến động để bù cho những lần mua ở mức giá cao khi thị trường tăng trưởng. Điều này giúp hạn chế rủi ro của việc đầu tư một lần với số tiền lớn nhưng sai thời điểm, qua đó, cũng tăng khả năng mang lại hiệu quả tốt hơn.
Biểu đồ dưới đây so sánh khoản đầu tư một lần 240 triệu đồng so với khoản đầu tư đều đặn 10 triệu hàng tháng áp dụng phương pháp trung bình giá trong giai đoạn 2 năm từ tháng 1/2022 đến tháng 12/2023 và sau đó không đầu tư thêm mà tiếp tục giữ đến tháng 7/2024. Biểu đồ cho thấy cách đầu tư đều đặn hàng tháng đang mang lại hiệu quả tốt hơn.
Nguồn: Manulife Investment Management
Tiểu Gu (ghi)