Chim potoo rất giỏi ngụy trang. Ảnh: D. Longenbaugh
Dù có hình dáng giống con rối, chim potoo là một họ chim hoạt động về đêm sống ở Trung và Nam Mỹ. Potoo là thành viên trong họ chim Nyctibiidae, bao gồm hai chi Nyctibius và Phyllaemulor. Có 7 loài chim potoo khác nhau phân bố ở Mexico, Trung Mỹ, Nam Mỹ và Caribe. Chúng là họ hàng của chim cú muỗi. Tuy có đôi mắt lớn và hoạt động về đêm, chúng không có họ gần với loài cú, theo ABC Bird.
Tùy theo từng loài, chim potoo có thể dài từ 20 đến gần 60 cm. Ngoài đôi mắt ngoại cỡ, những đặc điểm chính của loài chim này là phần đầu lớn, cổ ngắn, thân dài và cặp mỏ nhỏ uốn cong. Dù tập trung ở Trung và Nam Mỹ ngày nay, chúng từng phân bố rộng hơn nhiều. Hóa thạch chim potoo từ thế Thủy Tân cách đây 34 - 56 triệu năm được tìm thấy ở Pháp và Đức.
Vào ban ngày, chim sống ẩn dật, đậu trên cây và dựa vào màu sắc hòa lẫn với cành cây để ngụy trang. Biện pháp này rất hiệu quả bởi chúng đứng im hoàn hảo với bộ lông màu xám và lông giống hệt vỏ cây. Chim potoo có thể khiến bản thân trông giống khúc cây hơn nữa nhờ tư thế độc đáo. Chúng vươn ra cho tới khi đầu hoàn toàn thẳng đứng, mắt nhắm lại và ép chặt lông đầu. Đường rãnh đặc trưng ở mí mắt giúp chúng theo dõi môi trường xung quanh ngay cả khi nhắm mắt.
Chim potoo sống trong những khu rừng nhiệt đới và đồng cỏ cao. Sau khi ẩn mình suốt cả ngày, chúng dành buổi tối để bắt côn trùng, đôi khi cả dơi và chim nhỏ. Chúng rất thích săn mồi từ cành cây nhô ra, chờ con mồi tiềm năng đến gần rồi sà xuống và tóm gọn nó bằng chiếc mỏ há to. Đôi cánh dài và đuôi của potoo giúp chúng giữ thăng bằng khi đuổi theo con mồi qua những thân cây.
Mỗi loài chim potoo có một tiếng kêu riêng. Âm thanh của chim potoo rất đa dạng từ tiếng gầm vang vọng của loài potoo lớn đến tiếng hót du dương của chim potoo thường hoặc tiếng rít chói tai của potoo phương bắc. Chim potoo phương bắc từng được coi như phân loài của potoo thường, nhưng hai loài thực sự tách biệt một phần do tiếng kêu khác nhau.
Các nhà điểu học không biết chắc chim potoo bắt đầu sinh sản từ độ tuổi nào, chim non bay bao xa sau khi rời tổ hoặc tuổi thọ của chúng là bao nhiêu năm. Chim potoo cái đẻ một quả trứng trong hốc cây. Trứng nở sau một tháng và cả chim bố lẫn chim mẹ đều chăm sóc con non, nhả côn trùng để nó ăn. Khi hai tuần tuổi, chim non bắt đầu học cách duỗi cổ để trông giống cành cây hơn.
An Khang (Theo ABC Bird/IFL Science)