Nhiều năm qua, Việt Nam là điểm sáng thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) trong khu vực và thế giới. Dù vậy, đầu tư ra nước ngoài của Việt Nam lại có phần hạn chế cả về số lượng doanh nghiệp và quy mô vốn. Trên sàn chứng khoán, không có nhiều doanh nghiệp mạnh dạn "đem chuông đi đánh xứ người".
Đầu tư ra nước ngoài cũng giống như thi đấu trên sân khách trong bóng đá. Môi trường kinh doanh khác biệt cùng với cạnh tranh gay gắt từ các doanh nghiệp tại nước sở tại là những thách thức không nhỏ. Thực tế, không phải doanh nghiệp nào đem tiền đầu tư ra nước ngoài cũng thu về hiệu quả tức thì. Một số trường hợp phải mất nhiều năm mới bước đầu thu về những "quả ngọt" đầu tiên.
Viettel Global đã có lãi, đặt mục tiêu xoá lỗ luỹ kế sau nhiều năm "đem chuông đi đánh xứ người"
Viettel Global (VGI) là một trường hợp điển hình. Thành lập từ năm 2007, Viettel Global mang sứ mệnh đưa Viettel trở thành tập đoàn viễn thông lớn mạnh tầm quốc tế. Tổng công ty đang hoạt động tại 9 quốc gia trên khắp châu Á, châu Phi và châu Mĩ với tổng dân số hơn 200 triệu người. Trong đó, Viettel Global đứng top 1 thị phần tại 6 thị trường chính Myanmar, Campuchia, Lào, Đông Timor, Burundi…
Mặc dù gây dựng được vị thế nhất định nhưng Viettel Global chưa thể xóa hết lỗ lũy kế sau nhiều năm đầu tư ra nước ngoài. Nguyên nhân chủ yếu do lợi nhuận trồi sụt thất thường, thậm chí có năm lỗ nặng. Tính đến thời điểm cuối năm 2023, tổng công ty còn lỗ luỹ kế hơn 3.377 tỷ đồng và chưa từng chia cổ tức bằng tiền.
Tình hình đã có những chuyển biến tích cực khi Viettel Global ghi nhận lợi nhuận sau thuế thuộc về cổ đông công ty mẹ dương 2 năm liên tiếp 2022-2023. Riêng quý đầu năm 2024, LNST thuộc cổ đông công ty mẹ của tổng công ty đạt 1.296 tỷ đồng, gấp 3,5 lần cùng kỳ và là mức cao nhất kể từ quý 3/2022.
Năm 2024, Viettel Global đặt mục tiêu lợi nhuận trước thuế cao kỷ lục gần 5.500 tỷ đồng, tăng 41% so với năm ngoái. Nếu hoàn thành kế hoạch kinh doanh đề ra cho cả năm 2024, tổng công ty có thể sẽ thoát khỏi tình trạng lỗ luỹ kế kéo nhiều năm qua. Đây sẽ là tiền đề để Viettel Global có lần đầu tiên chia cổ tức bằng tiền sau nhiều năm "đem chuông đi đánh xứ người".
FPT thu tỷ USD từ dịch vụ CNTT nước ngoài, M&A loạt doanh nghiệp công nghệ
Cũng "đem chuông đi đánh xứ người" nhưng FPT đầu tư ra nước ngoài theo cách khác, thông qua các thương vụ mua bán sáp nhập (M&A) với doanh nghiệp công nghệ trên thế giới. Chiến lược này nhằm hoàn thiện các mảnh ghép về dịch vụ trong các mảng công nghệ, nâng cao năng lực tư vấn chuyên sâu, mở rộng tập khách hàng và tăng doanh thu tại thị trường nước ngoài.
Thương vụ M&A đầu tiên của tập đoàn này là mua Công ty RWE IT Slovakia (công ty thành viên của RWE) vào năm 2014, để mở rộng tập khách hàng về hạ tầng công ích. Năm 2018, FPT mua 90% cổ phần của Intellinet, công ty tư vấn chuyển đổi số tại Mỹ. Bốn năm sau, FPT rót vốn vào LTS - top 20 công ty tư vấn, quản trị kinh doanh và chuyển đổi số tại Nhật.
Năm 2023, hãng tiếp tục mở rộng hiện diện tại Mỹ khi mua lại mảng dịch vụ công nghệ của Intertec International và đầu tư chiến lược vào Landing AI - công ty khởi nghiệp về phần mềm thị giác máy tính và AI. Đến đầu năm 2024, FPT mua lại 100% vốn của Next Advanced Communications (NAC) nhằm tận dụng nguồn lực từ 300 kỹ sư người Nhật.
Hồi giữa tháng 3 năm nay, FPT tiếp tục thành lập thêm chi nhánh FPT Đại Liên tại tỉnh Liêu Ninh, Trung Quốc, nhằm cung cấp các dịch vụ công nghệ thông tin chất lượng cao tới khách hàng tại Nhật Bản và Trung Quốc. Với nguồn nhân lực chuyên môn cao, sử dụng đa dạng ngôn ngữ, FPT kỳ vọng, trong tương lai gần, chi nhánh sẽ mở rộng tập khách hàng trên phạm vi toàn cầu.
Từ nhóm 17 nhân sự ban đầu, quy mô nhân sự trong lĩnh vực dịch vụ công nghệ thông tin cho thị trường nước ngoài của FPT đã cán mốc 30.000 người thuộc 70 quốc tịch. Từ Việt Nam, FPT đã vươn ra toàn cầu với hơn 70.000 nhân viên, hiện diện tại 30 quốc gia, bao gồm những thị trường phát triển nhất như Mỹ, Nhật Bản, Singapore, châu Âu.
Sau 35 năm, FPT đã giúp hàng triệu khách hàng vượt qua những thách thức, rào cản và đạt được hiệu suất cao nhất trong công việc và nhiều tiện ích trong cuộc sống số. Dựa trên các công nghệ mới nhất về AI, Big Data, Cloud, Automation, IoT..., FPT cung cấp các dịch vụ công nghệ vượt trội tới hơn 1.000 tập đoàn trên toàn cầu, trong đó có gần 100 công ty thuộc danh sách Fortune Global 500 đang hoạt động trong đa lĩnh vực như Hàng không, Ô tô, Ngân hàng, Dịch vụ Tài chính và Bảo hiểm, Chăm sóc sức khỏe, Logistics, Sản xuất, Công nghệ,...
Năm 2023 vừa qua ghi dấu một cột mốc quan trọng với FPT khi lần đầu cán mốc doanh thu 1 tỷ USD từ dịch vụ CNTT tại thị trường nước ngoài. Tập đoàn lên kế hoạch năm 2030 đạt mục tiêu 5 tỷ USD, từ đó nâng cao vị thế trong nhóm doanh nghiệp dịch vụ công nghệ thông tin tỷ USD trên toàn cầu. "Quả ngọt" từ thị trường nước ngoài đóng góp đáng kể vào thành tích tăng trưởng cao, đều đặn như một cỗ máy của FPT trong nhiều năm qua và hứa hẹn sẽ còn duy trì trong dài hạn.
Vinamilk tìm kiếm các cơ hội mới từ nước ngoài, hoàn thiện hệ sinh thái
Sau khi thành công tại thị trường Việt Nam, Vinamilk đã đẩy mạnh đầu tư ra nước ngoài nhằm khai thác các cơ hội để mở rộng hoạt động kinh doanh. Bên cạnh Angkormilk, Vinamilk đang có 2 công ty con khác là Driftwood (Mỹ), Lao-Jagro Development (Lào) và công ty liên doanh Del Monte - Vinamilk (Philippines) - 50%.
Khoản đầu tư đầu tiên của Vinamilk là vào Driftwood, một trong những nhà sản xuất sữa lâu đời tại Nam California (Mỹ) với danh mục sản phẩm gồm sữa tươi, sữa chua, kem, nước trái cây. Công ty này trở thành công ty con của Vinamilk từ tháng 12/2013. Đến tháng 5/2016, Vinamilk nâng tỷ lệ sở hữu tại Driftwood lên 100%.
Với Lao-Jagro, Vinamilk chính thức trở thành công ty mẹ từ tháng 7/2018 và tạo ra bước ngoặt mới với việc phát triển dự án Tổ hợp trang trại bò sữa tại Lào trên diện tích quy hoạch là 5.000 ha, quy mô đàn bò 24.000 con. Định hướng dài hạn là phát triển tổ hợp trang trại có quy mô 20.000 ha với đàn bò 100.000 con, hướng đến mục tiêu hình thành vùng nguyên liệu sữa tươi chuẩn quốc tế cung cấp cho thị trường Việt Nam và khu vực châu Á.
Liên doanh Del Monte - Vinamilk là thành viên mới nhất trong hệ thống các công ty thành viên của Vinamilk. Tháng 8/2021, Vinamilk và đối tác Del Monte Philippines, Inc công bố Liên doanh Del Monte - Vinamilk với tổng vốn đầu tư giai đoạn đầu là 6 triệu USD, Vinamilk và đối tác góp 50% mỗi bên. Hiện tại các sản phẩm của Del Monte đang có mặt tại hơn 100.000 điểm bán lẻ tại Philippines.
Năm 2023, các chi nhánh nước ngoài mang về cho Vinamilk 1.236 tỷ đồng doanh thu. Trong đó, Driftwood duy trì doanh thu tăng trưởng nhẹ và lần đầu ghi nhận lợi nhuận trên 2 triệu USD nhờ kinh doanh hiệu quả và tiết kiệm chi phí vận hành. AngkorMilk cũng đẩy mạnh chương trình kích hoạt kinh doanh và khảo sát xu hướng tiêu dùng sữa để tiếp cận người tiêu dùng bài bản và hiệu quả hơn.
Thế Giới Di Động chuẩn bị "mang tiền về cho mẹ" từ thị trường trăm triệu dân Indonesia
Bước vào cuộc chơi toàn cầu sau Viettel Global, FPT và Vinamilk, "đại gia" bán lẻ Thế Giới Di Động (MWG) lần đầu xuất ngoại vào năm 2017 khi mở cửa hàng điện thoại đầu tiên tại thủ đô Phnom Penh (Campuchia) với tên gọi BigPhone. Đến cuối năm 2019, BigPhone được đổi tên thành Bluetronics để kinh doanh điện thoại lẫn điện máy.
Mô hình kinh doanh của Bluetronics tương tự chuỗi Điện Máy Xanh ở Việt Nam, thậm chí được ban lãnh đạo MWG dành nhiều thời gian tinh chỉnh cho phù hợp với văn hóa mua sắm bản địa. Tuy nhiên, quy mô thị trường nhỏ và chính sách thuế phức tạp được xem là rào cản khi nhân rộng chuỗi này.
Hầu hết cửa hàng nhỏ lẻ tại Campuchia không có thuế giá trị gia tăng, trong khi Bluetronics tính thuế này cộng thêm thuế nhập khẩu nên giá bán sản phẩm luôn cao hơn mặt bằng 10-15%. Điều này khiến Bluetronics khó cạnh tranh nếu giữ giá bán cao, còn chấp nhận chạy đua với các cửa hàng nhỏ lẻ lại không có lãi. Lãnh đạo MWG đánh giá chuỗi này không có tiềm năng đóng góp doanh thu và lợi nhuận đáng kể trong tương lai nên chủ động đóng cửa để giảm gánh nặng.
Khoảng một năm sau khi đóng Bluetronics, MWG thử nghiệm thị trường mới Indonesia với chuỗi Era Blue, liên doanh giữa MWG và Erafone - công ty con của Tập đoàn Erajaya. EraBlue cũng được xây dựng theo dạng chuỗi cửa hàng chuyên bán lẻ các thiết bị điện tử tiêu dùng tại Indonesia giống như mô hình Điện Máy Xanh tại Việt Nam.
Theo chia sẻ mới đây trên trang facebook cá nhân của ông Đoàn Văn Hiểu Em, thành viên HĐQT MWG, chuỗi Era Blue vừa đạt cột mốc lịch sử "mang tiền về cho mẹ". Chưa rõ thông điệp này mang ý nghĩa về việc Era Blue chính thức có lãi cấp độ cửa hàng hay cấp độ hệ thống, nhưng đây chắc chắn là tín hiệu tích cực của chuỗi điện máy liên doanh của MWG.
Trước đó, tại cuộc họp nhà đầu tư vừa diễn ra đầu tháng 5/2024, ông Đoàn Văn Hiểu Em cho biết dự kiến tới quý 4 năm nay Era Blue sẽ đạt được điểm hòa vốn và có lãi. Chủ tịch HĐQT MWG Nguyễn Đức Tài cũng khẳng định thêm Era Blue đang vượt trên mong đợi của bản thân và kỳ vọng chậm nhất trong quý 4 chuỗi sẽ đạt được điểm hòa vốn.
Dư địa tăng trưởng của Era Blue còn tương đối rộng khi ban lãnh đạo MWG nhìn nhận cơ hội ở thị trường Indonesia là rất lớn, quy mô gấp 2-3 lần Việt Nam song mảng bán lẻ hàng điện tử tiêu dùng vẫn còn ở những bước sơ khai, phần lớn thuộc về các cửa hàng nhỏ lẻ truyền thống, trong khi hai hệ thống lớn nhất chiếm chưa tới 200 cửa hàng.
Ngoài những cái tên kể trên, một số doanh nghiệp trên sàn chứng khoán Việt Nam như Vingroup (VIC) với VinFast, Tập đoàn Cao su (GVR), Hoàng Anh Gia Lai (HAG), HAGL Agrico (HNG),… cũng đang đầu tư nhiều tiền của ra nước ngoài. Một số dự án đã đem về những kết quả tích cực, một số khác vẫn trong giai đoạn đầu tư, mở rộng nhưng nhìn chung đều góp phần nâng cao nhận diện thương hiệu Việt trên trường quốc tế.